ذکر یونسیه یعنی گفتن: «لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ» (آيه ۸۷، سوره انبيا)؛ ذکری که اثر بسیار عجیبی در رفع غم و اندوه دارد.
ذکر یونسیه در روایات
از امام باقر (ع) روایت شده است که: حضرت یونس (ع) سه روز در شکم ماهی درنگ کرد و در تاریکی های سه گانه (تاریکی شکم ماهی، تاریکی شب، تاریکی دریا) ندا در داد و گفت: «لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ» آن گاه خداوند دعایش را اجابت کرد و سپس ماهی وی را بر حال خود افکند.
مرحوم استاد علامه طباطبائی فرمودند که مرحوم قاضی اول دستوری که می دادند ذکر یونسیه بود که در مدت یک سال در وقت خاص به حالت سجده ات بازخوانده شود.
وجه تسمیه ذکر یونسیه
حضرت یونس (ع) بعد از این که سالیان سال تبلیغ دین خداوند را در قومش بی اثر دید قومش را نفرین کرد و خداوند وعده عذاب الهی به قومش داد. زیرا پس از سالها فقط دو نفر به خداوند ایمان آورده بودند. حضرت یونس (ع) از شهر بیرون رفت تا خداوند عذاب را بر قومش نازل کند، اما یکی از دوستان حضرت به انذار قوم بیایمان ادامه داد و آنها را از عذاب الهی ترساند.
مردم ایمان آوردند و خداوند عذاب را نازل نکرد. وقتی حضرت یونس (ع) به شهر بازگشت و متوجه شد که عذابی نازل نشده است، بدون اذن پروردگار و از روی عصبانیت شهر را ترک کرد. پس از این داستان، حضرت یونس به دریا رفت و ماهی بزرگی حضرت یونس را بدون اینکه به او آسیب برساند بلعید. حضرت یونس با ناله و تضرع به درگاه خداوند توبه کرد، که توبه او در قرآن آمده است؛ و بخشی از آیه به عنوان ذکر یونسیه مشهور شده است:
«وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَک إِنِّی کنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ»
(و ذاالنون (= یونس) را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت؛ و چنین میپنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (اما موقعی که در کام نهنگ فرو رفت) در آن ظلمتها (ی متراکم) صدا زد: «(خداوندا!) جز تو معبودی نیست! منزهی تو! من از ستمکاران بودم!»
اکنون ذکری که به نام ذکر یونسیه مشهور است بخشی از این آیه است و ختم ذکر یونسیه یعنی قرائت این بخش:
«لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین»
ترجمه:
«جز تو معبودی نیست! منزهی تو! من از ستمکاران بودم!»
اصلیترین خواص ذکر یونسیه
برای ذکر یونسیه خواص زیادی نقل کردهاند. این خواص از طریق معصومین (ع) و بزرگان به دست ما رسیده و با مراجعه به روایات معتبر میتوان به آنها دسترسی پیدا کرد. این خواص عبارتند از:
۱. آمرزش گناهان
عاقبت گناهان انسان عاقبتی دردناک و حتمی است. هر کس با بی اعتنایی به احکام الهی به گناه کردن ادامه دهد یقیناً در دنیا و آخرت سزای اعمالش را میبیند. یکی از خواص ذکر یونسیه این است که موجبات غفران و بخشش الهی را فراهم میکند. تا جایی که پیامبر گرامی اسلام (ص) در حدیثی میفرمایند:
“هر بیمار مسلمانی که این دعا را بخواند، اگر در آن بیماری (بهبودی نیافت و) مرد پاداش شهید به او داده میشود و اگر بهبودی یافت خوب شده در حالی که تمام گناهانش آمرزیده شده است.”
۲. اجابت دعا
دعا زمانی اجابت میشود که با آدابش همراه باشد. رعایت این آدابی که ائمه (ع) برای دعا کردن ذکر کردهاند سبب میشود دعا به درگاه الهی برسد و مورد قبول واقع شود. پیامبر اکرم (ص) حدیثی دارند که در کتاب درالمنثور آمده است. ایشان میفرمایند:
«یکی از نامهای خدا که هر کس او را با آن بخواند به اجابت میرسد و هر گاه با آن چیزی را طلب نماید، به او میدهد، دعای یونس است. شخصی عرض کرد:ای رسول خدا، آیا او مخصوص یونس بود یا شامل جماعت مسلمانان نیز میشود؟ فرمود: هم مربوط به یونس و هم همه مومنان، هنگامی که خدا را به آن میخوانند. آیا گفتار خداوند را در قرآن نشنیدهای : “و کذلک ننجی المومنین “؟ این دلیل بر آن است که هر کس چنین دعایی کند، خداوند اجابت آن را تضمین فرموده است.»
۳. رفع گرفتاری
گرفتاری و هم غم در زندگی همه انسانها هست و با گذر زمان گرفتاریها نیز تمام میشوند؛ اما بعضی از غمهای زندگی و گرفتاریها دست راهگشای خداوند را نیاز دارد. راههای بهرهمند شدن از کمکها پروردگار زیاد هستند، اما یکی از آنها خواندن ذکر یونسیه است. روزی حضرت محمد (ص) در جمع یاران فرمودند:
«آیا به شما خبر دهم از دعایی که هرگاه غم و گرفتاری پیش آمد آن ادعا را بخوانید گشایش حاصل شود؟ اصحاب گفتند: آریای رسول خدا. آن حضرت فرمود: دعای یونس که طعمه ماهی شد را قرائت کنید.»
در حدیثی دیگر از امام صادق (ع) میخوانیم که حضرت فرمودند:
«عجب دارم از کسی که غم زده است چطور ذکر یونسیه را نمیخواند، چرا که خداوند به دنبال آن میفرماید: ما او را پاسخ دادیم و از غم نجات دادیم و این چنین مؤ منان را نجات میدهیم.»
۴. فرزند دار شدن
مرحوم کلینی نویسنده کتاب شریف اصول کافی نقل میکند: مردی خراسانی بین مکه و مدینه در ربذه به امام صادق (ع) برخورد و عرضه داشت: فدایت شوم من تا کنون فرزند دار، نشدهام، چه کنم؟ حضرت فرمود: هرگاه به وطن برگشتی و خواستی به سوی همسرت روی آیه (۷۸ سوره انبیا) را بخوان انشاء الله فرزند دار خواهی شد.
ختم ذکر یونسیه برای حاجات
ختم های ذکر یونسیه را ۴۰۰، ۷۰۰، ۷۰۰۰، ۴۰۰۰، ۳۰۰۰ و ۱۰۰۱ بار گفته اند که بستگی به دستور استاد و قابلیت طالب دارد. اما عدد ۴۰۰ برای همه آن هم شب ها بعد از نماز عشاء تا هر وقت شب در سجده نافع است.
از بسیاری از بزرگان ختم ذکر یونسیه با عدد ۴۰۰ مرتبه در سجده خصوصا در میان نماز مغرب و عشا و یا قبل از اذان صبح و یا بین الطلوعین جهت افاضات روحانی نقل شده است. ناگفته نماند که این ختم به منزله توبه ای حقیقی است. اگر خالصانه برای خدا بجای آورده شود اثر شگرفی در پیشبرد انسان دارد.
ختم ذکر یونسیه برای ازدواج
همانطور که گفته شد ختم ذکر یونسیه با عدد ۴۰۰ مرتبه برای تمامی حاجات کاربرد داشته که ازدواج نیز شامل این حاجات خواهد شد.
ختم ذکر یونسیه به روایت مرحوم کشمیری
وقتی از مرحوم آیت الله کشمیری پرسیدند بهترین کار برای سالک در کدام یک از اعمال عبادی است؟ فرمودند: بهترین آن سجده است که ذکر یونسیه در آن گفته شود و فرمودند: امان ذکر یونسیه موجب اتصال به ارواح و باز شدن چشم برزخی می گردد.
گام اول ذکر یونسیه: عامل (فردی که ختم را انجام می دهد) بر یگانگی خداوند ایمان داشته باشد، نه در زبان بلکه با تمام وجود.
گام دوم ذکر یونسیه: عامل باید بداند که خداوند در همه حال ناظر بر عمل اوست.
گام سوم ذکر یونسیه: پشیمانی از گذشته سرشار از کوتاهی و ناسپاسی، زیرا که این ذکر طبق گفته بزرگان اهل معرفت خود نوعی توبه به درگاه باری تعالی است.
گام چهارم ذکر یونسیه: نیاز نیست که تنها به معنی آیه اکتفا کنید، بلکه به رابطه مضموم آیه با خودتان نیز باید اهمیت بدهید. منظور اینکه در قسمت اول آیه که در یگانگی و یکتایی و منزه بودن خداوند گواهی داده می شود، به عظمت خداوند در جهان هم توجه شود. به نظم و هماهنگی در کره زمین و در سیارات و ستاره ها و خورشید یا حیات در خشکی ها و دریاها و سایر نشانه های عظمت حق تعالی؛ و در قسمت بعدی ذکر گناهان و کوتاهی ها و ناسپاسی هایی که انجام شده به یاد آورده، مثل کفران نعمت یا کوتاهی در انجام اعمال پسندیده و… . غرض این نیست که در هر بار خواندن ذکر تمام این مطالب دوره شود بلکه هر کدام از این دو قسمت را که باعث می شود شما بیشتر در آن لحظات، قرب به حضرت دوست پیدا کنید، انتخاب کنید؛ که اکثر اوقات به هر دو معنی توجه می شود.
زمان خواندن ذکر یونسیه
زمان مناسب بعد از عشاء (حدودا ساعت ده به بعد) است.
تعداد ذکر یونسیه
در مورد تعداد این ختم هم باید از ۴۰۰ شروع شود و کم کم زیاد شود البته نیازی نیست حتما شما تعداد بشمارید بلکه از ۲۰ دقیقه که زمان تقریبی ۴۰۰ ذکر است شروع کنید و ذره ذره (مثلا سه دقیقه یا پنج دقیقه) آن را زیاد کنید.
آیا تا به حال به ختم ذکر یونسیه پرداختهاید؟ اگر با ختم این ذکر به حاجات خود رسیدهاید آن را با دیگر کاربران ستاره به اشتراک گذارید.
حق گو
ذکر یونسیه را معمولا کسانی می گویند که از هر راهی وارد شده اند اما جواب حاصل نشده اگر مثلا زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام حاجت نداد و با به زیارت رفتن امام رضا و امام حسین و حضرت علی و حضرت ابوافضل رفتی بازم جواب نداد و کارهای معمولی و عادی مثل احیا گرفتن در شب قدر و کارهای دیگر کردی بازم جواب نداد ، دیگر لازم نیست یونسیه گفته شود چون اگر مصلحت باشد آن حاجت را می گیرید
این تجربه مال همه ی کسانی است که حاجتی داشتند از خداوند
محمدباقر بیابانی
عالیست ولی باید درهر حال از خدا قافل نبود خودش ذکر یونسیه است امید است با راهنماییهای شما به قرب خدا برسیم
فاطمه
تا چند روز باید خوانده شود؟
ابوالفضل ناظمی
سلام همراه گرامی؛
در روایات، اشارهی دقیقی به این مسئله که ختم ذکر یونسیه چند روز باید انجام شود نشدهاست ولی شما باید در نظر داشته باشید که در هر مرتبه ختم، حتما باید حداقل چهارصد مرتبه دعا خوانده شود. پس بهتر است که این ختم را بصورت هفتگی تا زمانیکه حاجت خود را گرفتید، انجام دهید.