همه چیز درباره خواص شلغم، برگ شلغم و آب شلغم

ستاره | سرویس خواص شناسی – شلغم گیاهی است با نام علمی “Brassica napus” و نام عمومی “turnip” که از خانواده شب بو است. خواص شلغم بر کسی پوشیده نیست.  قسمت مورد استفاده شلغم، ریشه متورم آن است که در ایران به نام شلغم مشهور است. گیاهی به رنگ سبز و سفید و یا بنفش که برگ‌هایی ناصاف با بریدگی‌های زیاد دارد. ریشه شلغم غده‌ای و به شکل‌ گرد و یا دراز به رنگ سفید با لکه‌های بنفش می‌باشد. شلغم از نظر دارا بودن ویتامین و خواص معدنی‌، ارزش بسیار زیادی دارد، همچنین از لحاظ سایر ویژگی‌های غیر غذایی نیز سرآمد بوده و جزو سبزی‌‌جات مهم و مفید محسوب می‌شود.

شلغم 

در ادامه به شرح چند مورد از شگفت‌انگیزترین خواص شلغم اشاره خواهیم کرد.

پیش‌گیری از سرطان با خوردن شلغم: شلغم حاوی مقدار زیادی از آنتی اکسیدان‌ها و مواد مغذی است که خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. میزان گلوکوزینولات موجود در برگ شلغم مقدار قابل توجهی است و آن‌طور که تحقیقات نشان می‌دهد، ترکیبات گیاهی مانند گلوکوزینولات به روند دفع سموم در کبد کمک کرده و با عوامل سرطان‌زا مبارزه می‌کند و حتی ممکن است مانع از رشد تومور‌ها در بدن بشود.

• برگ‌های شلغم و سایر سبزیجات سبز رنگ حاوی مقادیر زیادی کلروفیل می‌باشند و تاثیر مثبتی در انسداد چرخه مخرب آمین‌های سرطان‌زا که بر اثر کباب‌کردن مواد غذایی در حرارت بالا تشکیل می‌‌شود دارند.
• اگر به کباب‌کردن خوراکی‌ها بر روی ذغال علاقه دارید، باید حتما این نوع غذاها را با سبزیجات سبز رنگ مصرف کنید تا اثر آن را خنثی کند.
• به‌علاوه برگ‌های شلغم به عنوان منبعی فوق‌العاده از آنتی‌اکسیدان قوی ویتامین C می‌باشد که در برابر شکل‌گیری رادیکال‌های آزاد که از دلایل شناخته شده سرطان هستند، مقاومت می‌کند.

سلامت قلب و کاهش کلسترول: شلغم دارای خاصیت ضد التهابی است و از حملات قلبی و بیماری‌های قلبی پیش‌گیری می‌کند. شلغم همچنین می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند. این گیاه حاوی مقادیر بسیار زیادی از فولات و ویتامین B است که این مواد برای سلامت قلب و عروق حیاتی هستند.

مصرف برگ شلغم و سلامت گوارش: شلغم دارای مقدار زیادی فیبر می‌باشد که این میزان فیبر، به حفظ سلامت دستگاه گوارش بدن کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که گلوکوزینولات ممکن است به فرآیند باکتری‌های معده مانند هلیکوباکتر پیلوری کمک کند. برگ‌های شلغم همچنین سرشار از فیبر و حاوی مقادیر زیادی آب هستند که مانع از یبوست شده، عمل دفع را تنظیم می‌کنند و به حفظ سلامت سیستم گوارش کمک شایانی می‌نمایند.

سلامت استخوان‌ها با مصرف شلغم: شلغم یک منبع غنی از کلسیم، پتاسیم و مواد معدنی ضروری برای رشد استخوان‌هاست که به جلوگیری از بیماری‌های استخوان مانند پوکی استخوان کمک می‌کند.

شلغم داروی سرماخوردگی: از دیگر خواص شلغم می توان به این نکته اشاره کرده که این گیاه یک آنتی‌ بیوتیک طبیعی است و مقاومت بدن را در برابر بیماری‌های ویروسی و عفونی بالا می‌برد. شلغم ترکیبات میکروب‌کش و ضدعفونی‌کننده‌ای دارد که که موجب التیام علایم زکام و سرماخوردگی می‌شود و از ابتلا به آن‌ها جلوگیری می‌کند. شلغم همچنین خلط‌آور، درمان‌کننده سرفه‌های خشک، گلو درد، ملین سینه و التیام‌دهنده تنگی نفس است و به طور کلی، ریه‌ها را پاک و با لینت ملایم روده‌ها سموم و میکروب‌ها را از بدن خارج می‌کند.

برای استفاده از فواید شلغم می توانید از بخور شلغم آبپز یا بخارپز  استفاده کنید. این کار به التیام سردرد‌های ناشی از سرماخوردگی کمک نموده و ریه‌ها و مجاری تنفسی را از خلط‌های مسدودکننده پاکیزه می‌کند. به این ترتیب، سینوس‌ها باز و گرفتگی بینی رفع می‌شود.  قرقره آب شلغم پخته هم برای التیام گلودرد موثر است.

همچنین می‌توانید شلغم خام یا پخته را رنده یا له کنید و با عسل بخورید. برای رفع سرماخوردگی نوزادان و کودکان می‌توانید در شلغم حفره‌ای ایجاد کنید و در آن مقداری عسل بریزید و روی آن را بپوشانید. پس از مدتی، آبی شیرینی از اختلاط عسل و آب شلغم ایجاد می‌شود که به عنوان یک شربت شیرین و مقوی سیستم ایمنی برای کودکان اثرات درمانی مطلوبی دارد. یکی از موثرترین فرآورده‌های شلغم، سوپ آن است که خاصیت فوق‌العاده‌ای برای درمان سرماخوردگی دارد. این سوپ را از ترکیب جو، هویج، شلغم، پیاز و گشنیز تهیه کنید.

تقویت قوای جنسی با شلغم: شلغم در تقویت تخمدان‌ها و دستگاه تناسلی نقش مهمی دارد. این گیاه زنان را مستعد باروری می‌کند و افزایش‌دهنده منی در مردان است و میل و غرایز جنسی را زیاد می‌کند. تخم شلغم و روغن آن از شلغم خام به مراتب خواص قوی‌تری دارد و با افزایش قدرت و استحکام نواحی تناسلی، برای التیام زودانزالی و ناتوانی جنسی مردان توصیه می‌شود و می‌تواند به باروری نطفه مردان منجر شود. تخم شلغم را می‌توان آسیاب نموده و روزانه چند قاشق چای‌خوری از آن میل نمود یا آن‌را همراه با عسل و آب جوش به صورت دم‌نوش نوشید.

بهبود وضعیت خواب و خلق‌وخو با مصرف شلغم: کولین ماده مغذی و مفیدی است که در برگ‌های شلغم وجود داشته و به خواب، تحرک ماهیچه‌ها، یادگیری و حافظه کمک می‌کند. کولین موجود در شلغم به حفظ ساختار غشای سلولی کمک کرده و به ارسال سیگنال‌های عصبی یاری ‌می‌رساند. این ماده موجب سهولت جذب چربی شده و التهابات مزمن را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، فولیت موجود در برگ‌های شلغم، با پیش‌گیری از تشکیل اسیدهای آمینه غیر پروتئینی موسوم به “homocysteine” در بدن، به درمان افسردگی کمک می‌کند که مانع از رسیدن خون و دیگر مواد مغذی به مغز می‌شود. با دخالت در چرخه تولید میزان افراطی “homocysteine” باعث ترشح هورمون‌های مفیدی مانند سرتونین، دوپامین و نورپینفرین خواهید شد که نه تنها موجب بهتر شدن خلق‌ و خو می‌شود بلکه کیفیت خواب و اشتها را نیز بهبود می‌بخشد.

یک باور غلط درباره خواص شلغم

همانطور که می‌دانید، تمام میوه‌ها دارای درصدی قند هستند و تنها برخی از میوه‌ها یا سبزی‌ها که طعم تلخی دارند را می‌توان در گروه خوراکی‌های مناسب برای کنترل قند خون در نظر گرفت. بنابراین مبتلایان به قند خون بالا اگر می‌خواهند به شیوه طبیعی و با مصرف گیاهان و خوراکی‌های کاهنده قند خون، مشکل خود را تحت کنترل درآورند، حتما باید به متخصصان طب سنتی مراجعه نمایند تا به صورت مستمر و نه موقتی با برنامه‌های غذایی خاص قند آنها کنترل شود.

مضرات شلغم

کدام روش بهتر است: بخارپز یا آب پز؟

برای درمان سرماخوردگی مصرف مایعات گرم،‌ انواع سوپ و آش توصیه می‌شود که در این میان، شیر گرم و چای تاثیر بیشتری داشته و خوردن برخی میوه‌ها نیز به دلیل وجود ویتامین‌های مختلف در تقویت سیستم ایمنی مؤثر هستند.
افرادی که بیش از دیگران میوه مصرف می‌کنند، کمتر دچار سرماخوردگی می‌شوند. مصرف شلغم نیز در دوران سرماخوردگی شدیدا توصیه می‌شود و بخور آن هم برای بازشدن سینوس‌ها و رفع گرفتگی بینی مؤثر است.

شلغم سرفه را تسکین می‌دهد. همچنین افراد در صورتی که گلو درد دارند، قرقره آب پخته شلغم برای آنها توصیه می‌شود.
بهترین روش برای تهیه شلغم که ویتامین و خواص درمانی آن را حفظ کند، بخارپز کردن آن است. در این صورت تمام خواص درمانی شلغم حفظ خواد شد. در حقیقت این روش در مقایسه با آب‌پز شدن شلغم بهتر است زیرا هنگام آب‌پز شدن بخشی از خواص درمانی شلغم که مانع از ابتلای مصرف‌کننده به سرطان می‌شود از شلغم خارج می‌‌شود.
مصرف انواع سبزی و میوه به ویژه به صورت پخته، کمک می‌کند تا سرماخوردگی زودتر رفع شود و طول دوره درمان کاهش یابد.

دیگر خواص درمانی شلغم