سعید روستایی کارگردانی است که آثار اخیر او با حواشی و جنجالهای بسیاری همراه بوده است. فیلم سینمایی زن و بچه، جدیدترین ساختهی روستایی قرار است در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ برای نخستین بار به اکران درآید. به این بهانه در این بخش از مطالب بیوگرافی ستاره، به جزئیات زندگی شخصی سعید روستایی پرداختهایم.
بیوگرافی سعید روستایی
سعید روستایی کارگردان سرشناس ایرانی، در ۲۳ مردادماه ۱۳۶۸ در شهر تهران چشم به جهان گشود. او پس از گذراندن دوران هنرستان و دریافت دیپلم، راهی دانشگاه سوره شد و در رشتهی سینما به تحصیل پرداخت. آغاز مسیر هنری او با ساخت چند فیلم کوتاه دانشجویی رقم خورد، تجربههایی که سنگبناهای نخستین حضورش در عرصهی کارگردانی بودند.
روستایی با خلق اثر سینمایی ابد و یک روز به اوج شهرت رسید و نامش به عنوان فیلمسازی صاحب سبک در سینمای ایران تثبیت شد. موفقیتهای او به مرزهای ایران محدود نماند و فیلمهایش در محافل معتبر جهانی مانند جشنواره کن به نمایش درآمدند و او را به چهرهای بینالمللی تبدیل کردند.
همسر سعید روستایی ؟!
سعید روستایی همواره سعی داشته تا اطلاعات شخصی خود را از رسانهها و فضای مجازی دور نگه دارد اما بدلیل شهرت چند سال اخیرش، کنجکاوی برای اطلاع از نام همسر او پرتکرار شده. تصاویری از او با عنوان سعید روستایی و همسرش در جشنواره کن در فضای مجازی منتشر شده که در واقع مربوط به حضور او با بازیگران فیلم برادران لیلا در این جشنواره است. ظاهرا او مجرد بوده و تاکنون ازدواج نکرده است.
خانواده سعید روستایی
سعید روستایی در خانوادهای چهارنفره رشد یافت که زادگاهشان شهر ساوه در استان مرکزی بود. او یک خواهر بزرگتر به نام لیلا دارد که همواره حامی و همراه بیقیدوشرط او در فرازونشیبهای زندگی بوده است. اگرچه اطلاعات چندانی از پدر و مادر این کارگردان در رسانهها منتشر نشده، اما خود روستایی در گفتوگویی صمیمی اعتراف کرده که خیابانها و کوچههای محلهاش در تهران، در واقع کلاس درس اولیهاش برای ساختن دنیای سینماییاش بوده است. هر خیابان و هر همسایهای در آن محله، گویی قصهای داشت که بعدها در قاب فیلمهای روستایی جان گرفت.
آغاز فعالیت سعید روستایی در سینما
سعید روستایی نخستین گامهای حرفهای خود در عرصهی سینما را در سال ۱۳۹۰ با ساخت فیلم کوتاه شنبه برداشت؛ اثری که در همان ابتدا استعداد او را در نویسندگی به رسمیت شناخت و تندیس بهترین فیلمنامه را از جشنواره فیلم کوتاه برایش به ارمغان آورد. این موفقیت مقدمهای شد برای خلق دو اثر دیگر به نامهای مراسم در سال ۱۳۹۲ و خیابان خیلی خلوت در سال ۱۳۹۳ که هر دو با استقبال گرم منتقدان سینمایی روبرو شدند و نوید ظهور فیلمسازی جوان و آیندهدار را در عرصهی سینمای ایران دادند.
شهرت سعید روستایی با ابد و یک روز
سعید روستایی زمانی که تنها ۲۶ سال داشت، نخستین شاهکار بلند سینمایی خود را خلق کرد. ابد و یک روز با بازی چهرههای درخشان سینمای ایران همچون نوید محمدزاده، پیمان معادی، پریناز ایزدیار، ریما رامینفر و … نه فقط یک فیلم سینمایی که اثری ویژه در سینمای ایران بود. این اثر تکاندهنده که روایتگر تلخیهای زندگی خانوادهای در حاشیههای جنوب تهران بود، در سیوچهارمین جشنواره فیلم فجر تاریخساز شد و با درخشش خیرهکنندهاش، ۹ سیمرغ بلورین را به خانه برد. سعید روستایی نیز به جوانترین کارگردان تاریخ سینمای ایران تبدیل شد که سیمرغ بهترین کارگردانی را از آن خود میکند. اوج هنرنمایی او زمانی کامل شد که این فیلم از مرزهای ایران گذشت و در جشنوارههای معتبر جهانی از سوئیس تا آمریکا، مخاطبان بینالمللی را هم تحت تأثیر قرار داد. استقبال پرشور تماشاگران در اکران عمومی، مهر تأییدی بود بر این که سینمای ایران استعدادی ناب را به دنیا معرفی کرده است.
موفقیت سعید روستایی با متری شش و نیم
سعید روستایی با ساخت فیلم سینمایی متری شیش و نیم در سال ۱۳۹۷ بار دیگر ثابت کرد که استاد بیبدیل روایت داستانهای اجتماعی پلیسی است. این اثر خیرهکننده با فروش ۲۷ میلیارد تومانی، جایگاه دوم پرفروشترین فیلم تاریخ سینمای ایران را در دو دههی اخیر از آن خود کرد. فیلمی که نه تنها در سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین محبوبیت تماشاگران را تصاحب کرد، بلکه تا مرز نامزدی جایزهی سزار فرانسه برای بهترین فیلم خارجی زبان پیش رفت. در این فیلم پیمان معادی در نقش صمد، رهبری گروهی از مأموران مبارزه با مواد مخدر را بر عهده دارد که به دنبال ناصر خاکزاد با بازی نوید محمدزاده، توزیعکنندهی بزرگ شیشه در پایتخت میگردند. همراهی بازیگرانی چون فرهاد اصلانی، پریناز ایزدیار و مهدی حسینینیا، گروه بازیگران این فیلم را تکمیل کرده است. موفقیت متری شیش و نیم اما تنها به مرزهای ایران محدود نماند. این فیلم در جشنوارههای معتبر جهانی از سوئد و ایتالیا تا ژاپن و آمریکا به نمایش درآمد و تحسین منتقدان بینالمللی را برانگیخت. سعید روستایی با این فیلم سینمایی، چهرهی بینالمللی خودش را نیز به عنوان کارگردانی کاربلد تثبیت کرد.
برادران لیلا پرحاشیه ترین فیلم سعید روستایی
سعید روستایی با فیلم برادران لیلا بار دیگر سینمای ایران را در عرصهی جهانی مطرح کرد. سومین اثر بلند این کارگردان جسور، در جشنوارهی معتبر کن ۲۰۲۲ نه تنها به بخش رقابت اصلی راه یافت، بلکه به عنوان نخستین فیلم ایرانی موفق به کسب جایزه فیپرشی شد؛ افتخاری که تا پیش از این برای سینمای ایران بیسابقه بود. داستان این فیلم حول محور تلاشهای لیلا با بازی ترانه علیدوستی و برادرانش برای رهایی از مشکلات مالی، با بازی چهرههایی چون نوید محمدزاده، پیمان معادی و فرهاد اصلانی تصویری تکان دهنده از یک خانوادهی درگیر با بحرانهای اقتصادی ارائه میدهد. سرنوشت این فیلم اما در ایران به جنجالی بزرگ تبدیل شد؛ عدم دریافت مجوز اکران و پخش غیررسمی آن در فضای مجازی، موجی از بحثها را حول محور سعید روستایی و جواد نوروزبیگی، تهیهکنندهی فیلم ایجاد کرد. هرچند برادران لیلا نتوانست به موفقیت تجاری متری شیش و نیم که ۶۰ میلیارد تومان فروش در فرانسه بود، دست یابد و با ۳۵ میلیارد تومان فروش در چهار کشور عملکرد ضعیفتری داشت، اما تحسین منتقدان بینالمللی بار دیگر ثابت کرد که روستایی در خلق آثاری عمیق و انسانی، استعدادی کمنظیر دارد. این فیلم با تمام حاشیهها، گام بلند دیگری در مسیر حرفهای این کارگردان بود.
زن و بچه جدیدترین فیلم سعید روستایی
سعید روستایی با فیلم زن و بچه بار دیگر سینمای ایران را به جشنواره کن میبرد. این اثر که تازهترین ساختهی این کارگردان است، در بخش مسابقهی اصلی هفتادوهشتمین دورهی جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ به رقابت برای کسب نخل طلا میپردازد. در مرکز این درام اجتماعی، مهناز با بازی پریناز ایزدیار قرار دارد؛ پرستار بیوهای که سالهاست به تنهایی بار مسئولیت فرزندش را به دوش کشیده است. زندگی او درست در آستانهی ازدواج دوباره با حمید با چالش جدیدی روبهرو میشود؛ وقتی پسر نوجوانش علیار از مدرسه اخراج میشود. اما نقطه عطف داستان، حادثهای ناگوار است که تمام معادلات زندگی این خانواده را دگرگون میکند و مهناز را به مسیر جدیدی از مبارزه برای عدالت میکشاند. روستایی این بار نیز با همراهی بازیگر همیشگیاش پیمان معادی و حضور چهرههایی چون حسن پورشیرازی و فرشته صدرعرفایی، اثری خلق کرده که نویدبخش ترکیب قدرتمندی از بازیهای درخشان و روایتی انسانی است. حضور شرکت فرانسوی گودفلاز به عنوان توزیعکنندهی بینالمللی فیلم، نشان از اعتبار جهانی این پروژه دارد و گمانهزنیها دربارهی احتمال موفقیت آن در کن را تقویت میکند.
سعید روستایی نویسنده سد معبر
سعید روستایی در قامت فیلمنامهنویس با فیلم سد معبر در سال ۱۳۹۶ با محسن قرایی همکاری داشت. این اثر روایتگر زندگی پرتنش قاسم با بازی حامد بهداد، کارمند سادهی ادارهی سد معبر شهرداری است که میان آرزوهایش برای بهبود معیشت خانواده و مخالفتهای همسرش نرگس با بازی باران کوثری گرفتار شده است. سد معبر با حضور بازیگرانی چون نادر فلاح و محسن کیایی، تصویری واقعگرایانه از چالشهای طبقهی کارگر شهری ارائه میدهد. هرچند روستایی برای نگارش این فیلمنامه در سی و پنجمین دورهی جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد، اما این جایزه در نهایت به کامبوزیا پرتوی برای فیلم فراری رسید. سد معبر به رغم عدم دریافت جایزه، نشان داد که روستایی نه فقط در کارگردانی، که در نویسندگی نیز حرفی برای گفتن دارد و میتواند داستانهای اجتماعی را با ظرافت و عمق خاصی به تصویر بکشد. این همکاری میان محسن قرایی و سعید روستایی، تجربهی متفاوتی در کارنامهی هنری هر دو هنرمند محسوب میشود.
سبک و نگرش سعید روستایی در فیلمسازی
سینمای سعید روستایی همچون آیینهای است که زخمهای اجتماعی طبقات فرودست را بیپرده به تصویر میکشد. این کارگردان جوان با موشکافی خاصی، معضلاتی چون اعتیاد، محرومیت و ناعدالتیهای اجتماعی را در آثارش بازتاب میدهد؛ انگار که هر فیلمش بخشی از خاطرات زیستهاش را روایت میکند. روستایی در مصاحبههایش تأکید دارد که دغدغهاش نمایش انسانهای واقعی است؛ همان افرادی که با تمام وجود در جامعه حضور دارند، اما کمتر دیده میشوند. با این حال، او همواره مرزهای هنر و سیاست را از هم تفکیک کرده و صراحتاً اعلام کرده که تنها یک سینماگر است. این نگاه، سینمای او را از شعارزدگی دور نگه داشته و به آن عمق بخشیده است. نگاه او به آسیبهای اجتماعی، نه از موضع یک روشنفکر دور از واقعیت، که از جنس درک و لمس همان دردهاست. شاید همین صداقت باشد که فیلمهای او را در مجامع مختلف تأثیرگذار و ماندگار کرده است.
توهین سعید روستایی به دستیاران کارگردان و حواشی آن
سعید روستایی در یک کارگاه آموزشی، موضع تندی نسبت به جایگاه دستیاران کارگردان گرفت. در این کارگاه که چهرههای شاخصی مانند شهرام مکری، مهدی جعفری و مجید برزگر حضور داشتند، این کارگردان اعلام کرد که پس از شنیدن نظر مکری دربارهی عدم تجربهی دستیاری، او هم مسیر مشابهی را انتخاب کرده است. به عقیدهی روستایی، دستیار کارگردان بیشتر مجری است تا صاحب تفکر و هنر اصلیاش بستن خیابانهاست. به این علت او بعید میداند از این مسیر کارگردانهای توانمندی شکل بگیرند. این اظهارات موجی از واکنشها را در جامعهی سینمایی برانگیخت و مازیار میری در یادداشتی تند، روستایی را تازهواردی جویای نام خواند. انجمن برنامهریزان و دستیاران کارگردان ایران نیز با انتشار بیانیهای رسمی، این دیدگاه را به چالش کشیدند و بر نقش کلیدی دستیاران در شکلگیری فیلمهای سینمایی تأکید کردند.
فیلم شناسی سعید روستایی
فیلم کوتاه
- شنبه (۱۳۹۰) نویسنده و کارگردان
- مراسم (۱۳۹۲) نویسنده و کارگردان
- خیابان خیلی خلوت (۱۳۹۳) نویسنده و کارگردان
سینما
- ابد و یک روز (۱۳۹۴) نویسنده و کارگردان
- سد معبر (۱۳۹۵) نویسنده
- متری شش و نیم (۱۳۹۷) نویسنده و کارگردان
- برادران لیلا (۱۴۰۰) نویسنده و کارگردان
- زن و بچه (۱۴۰۴) نویسنده و کارگردان