سفر به دشت مغان اردبیل؛ سرزمین تاریخ و طبیعت

اکثر ایرانی­‌ها تابستان کشور را با شمال و زمستانش را با کیش می­‌شناسند. در نوروز از سفر به اصفهان و شیراز می­‌گویند و مشهد را یک جاذبه چهار فصل می­‌دانند. اگر دقت کرده باشید حتی وقتی هم می­‌خواهیم حدس بزنیم که دوست یا آشنایمان کجا را برای سفر انتخاب کرده خیلی کم پیش می­‌آید که اسمی غیر از این مکان­‌ها بیاوریم.

در حالی که ایران پر از دیدنی است و از نظر توانمندی­‌های گردشگری جزو ۵ کشور اول جهان می‌باشد. در این مطلب قصد داریم درباره یکی از مکان­‌های دیدنی و جاذبه­‌های گردشگری حرف بزنیم که کمتر مورد توجه گردشگران قرار گرفته است یعنی؛ دشت مغان اردبیل. از جلگه­‌ای بی‌نظیر که با سه ناحیه مختلف و ۳۳ طایفه در شمال غربی کشور مستقر شده است.

دشت مغان کجاست؟

 اگر به نقشه اردبیل نگاهی بیندازید در قسمت شمالی­‌اش سرزمینی را می­‌بینید که از خوش آب­‌وهواترین مناطق ایران است. دشتی به نام دشت مغان که در شرقی‌ترین نقطه شمال آذربایجان قرار دارد و بخش عمده آن متعلق به کشور جمهوری آذربایجان است. 

جلگه بزرگی که سه شهر بیله سوار، پارس آباد و گرمی را دربر می­‌گیرد. در قسمت شمالی دشت مغان به قدری آب و هوا خوب و دل‌انگیز است که آن را دشت همیشه بهار می­‌گویند. این آب و هوای خوب به اضافه خاک حاصلخیز را در قسمت­‌های دیگر این دشت می‌توانیم ببینیم. دشت مغان را می­‌توان به سه قسمت عمده نواحی کوهپایه­‌ای، جلگه­‌ای و کوهستانی تقسیم کرد.

ناحیه کوهپایه­‌ای و جلگه‌ای این دشت دقیقا همان جایی است که به انبار قله آذربایجان معروف است.

قدمت دشت مغان

 با اینکه متاسفانه اسم دشت مغان آنقدری که شایسته است بر سر زبان­‎ها نیست و برای اکثر ایرانی­‎ها به خصوص آن­‎هایی که در موقعیتی مکانی متفاوتی نسبت به این دشت قرار گرفته‎اند در حد یک آشنایی اولیه مانده است اما باید بدانید که دشت مغان از آن سزمین­‎هایی است که تمدن شش هزار ساله را در ایران به اثبات می‌رساند. برای اینکه بگوییم تاریخش به چه زمانی می­‌رسد در این حد باید گفت که ردپایی از طوفان نوح را با خود دارد. 

تصورش را بکنید این جلگه زیستگاه انسان‌های نخستین بوده و تاریخش به دوران نوح و به قوم عاد و ثمود می‌رسد. اگر کمی تاریخ را به جلو ورق بزنیم علاوه بر این­‌ها می­‌توانیم حوادث و وقایع بزرگی را مشاهده کنیم که دشت مغان شاهد آن بوده است. برای مثال حدود سه قرن پیش این سرزمین محل تاج گذاری نادر شاه افشار بوده است. نادر در دشت مغان شورای حکومتی را تشکیل داد که به همین اسم “شورای مغان” خوانده می­‌شد.

گردشگری و مکان­‌های دیدنی دشت مغان

بدیهی است که با خاک حاصلخیز و آب و هوای مساعد باید همه چیز برای یک طبیعت­‌گردی بکر و بی­‌نظیر در دشت مغان مهیا باشد. از طرفی این دشت با قدمت شش هزار ساله‌اش از آثار تاریخی نیز چیزی کم ندارد. بنابراین طبیعت­‌گرد باشید و یا علاقمند به آثار تاریخی فرقی نمی­‌کند چون دشت مغان با تعداد زیادی آثار تاریخی و مکان­‌های طبیعی می­‌تواند تا ساعت­‌ها شما را سرگرم کند و خاطرات ماندگاری را برایتان رقم بزند. در ادامه به معرفی جزئی بعضی از مکان­‌های دیدنی دشت مغان می‌پردازیم.

در ۱۲ کیلومتری پارس آباد مغان، جایی در حاشیه رود ارس یک محوطه باستانی قرار دارد که به آن اولتان قالاسی می‌گویند. این محوطه از آثار ثبت شده در فهرست ملی است. اولتان در واقع یک قلعه­‌ی باستانی است که دارای ارگ و قسمت­‌های مختلفی بوده که متاسفانه قسمت‌های عمده آن به دلیل تغییر مسیر رودخانه ارس از بین رفته است و البته قسمت عمده آن نیز زیر خاک مدفون است. از خاک اولتان قالاسی سفال­ه‌ای بسیاری بدست آمده که همه در نوع خود بی­‌نظیر و دیدنی هستند. نه تنها داخل محوطه بلکه محیط زیبا و سرسبز اطراف این قلعه زیبایی­‌های خاص خودش را دارد و می­‌تواند سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب کند.

تپه نادری تپه بزرگ و بلندی است که در بخش اصلاندوز پارس آباد قرار گرفته دارد. این تپه محل تاج گذاری نادر شاه افشار بوده است و گفته می­‌شود قدمت آن به هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد نیز می­‌رسد. تپه نادری با محوطه اطرافش به عنوان یک جاذبه تاریخی و طبیعی از مکان­‌های دیدنی دشت مغان محسوب می‌شود.

 دشت مغان در تالاب­‌هایش پرندگان کوچنده آبزی مختلفی مثل پلیکان خاکستری، اردک چشم طلایی، اردک تاجدار، مرکوس سفید، قوی گنگ، قوی فریادکش، قوی کوچک، غاز خاکستری و بالکان کوچک دارد که گزینه‌­ای فوق­‌العاده برای پرنده‌نگری محسوب می­‌شود.