افرادی که در یک رابطه آسیبزا هستند، در اغلب موارد میدانند که چیزی درست نیست، اما نمیدانند که عواقب ماندن در یک رابطه تاکسیک تا چه حد میتواند جدی باشد. این افراد ممکن است در رابطه فعلی خود احساس ناراحتی، بیتوجهی، عدم حمایت یا بیارزشی داشته باشند، اما باز هم به تلاش برای حفظ آن رابطه ادامه دهند؛ اما سوال اصلی اینجا است که در چنین شرایطی چه باید کرد؟ آیا میتوان یک رابطه سمی را اصلاح کرد؟ علائم و نشانههای رابطه تاکسیک چیست؟ در این بخش از ستاره قصد داریم در این خصوص با شما صحبت کنیم. همچنین، اگر درباره شخصیتشناسی افراد تاکسیک کنجکاو هستید، ستاره را دنبال کنید.
چرا به یک رابطه، تاکسیک میگوییم؟
معنی رابطه تاکسیک این است که فرد در اثر رفتار و گفتار طرف مقابل، در یک رابطه (رمانتیک، والد-فرزندی، همکاری یا دوستی) به لحاظ روحی و روانی مورد آزار و اذیت قرار گرفته و احساس میکند مورد حمله واقع شده است، چون طرف مقابل از قدرت و کنترل بیشتری نسبت به او برخوردار است. در چنین وضعیتی، فرد برای احقاق ابتداییترین حقوق خود دائماً در حال اعتراض است اما طرف مقابل، به درخواستهایش پاسخ شفافی نمیدهد و برای گفتگو با او یا حل مساله، بهانهتراشی میکند یا زمان کافی را به او اختصاص نمیدهد.
رابطه تاکسیک فقط دچار چالشهای متداول نیست، بلکه بهطور دائمی مملو از آزارهای دردناک روانی بوده و لحظات منفی در آن بیشتر از لحظات مثبت است. این رابطه یک یا هر دو طرف را از نظر عاطفی تخلیه، تحقیر و ناراضی میکند و باعث میشود فرد احساس عدم حمایت، سوءتفاهم یا مورد حمله قرار گرفتن داشته باشد و مدام در جایگاه اثبات صداقت یا عملکرد خود قرار بگیرد که این به نوبه خود میتواند بسیار دردناک باشد؛ بااینحال، قبل از ارزیابی رابطه خودتان بهتر است مفهوم دختر و پسر تاکسیک را بدانید تا دچار اشتباه نشوید.
فراموش نکنید که زوجهای سمی همیشه از روی بدخواهی با افرادی که دوستشان دارند، بدرفتاری نمیکنند. آنها ممکن است درگیر مسائلی از قبیل افسردگی، اضطراب، خودشیفتگی، ناامنی یا اختلالاتی باشند که باعث شود به دیگران حمله کنند یا آنها را مورد سوءاستفاده قرار دهند. در چنین شرایطی لازم است بدانید که زمان مناسب مراجعه به روانشناس فرارسیده است یا خیر.
علائم رابطه تاکسیک چیست؟
در یک رابطه سمی معمولا هر دو طرف به هم بیاحترامی میکنند و رفتارهای آنها برای هم، ناامیدکننده و آزاردهنده است. علت اصلی چنین رفتارهایی میتواند عدم همدلی باشد. ناتوانی در درک احساسات یکدیگر و ناتوانی در درخواست از شریک زندگی برای برآورده کردن انتظارات، ناشی از عدم همدلی است؛ بااینحال، فراموش نکنید که هر رابطهای ممکن است با چالشهای زیادی روبرو شود و احتمال اینکه شما این چالشها را سمی ارزیابی کنید، بسیار زیاد است، چون رابطه تاکسیک علائم آشکار و پنهان زیادی دارد. بنابراین برای اینکه با شایعترین علائم یک رابطه تاکسیک بیشتر آشنا شوید، توصیه میکنیم همچنان با ما همراه باشید.
احساس عدم پذیرش
شریک سمی شما مدام از شما میخواهد که بهترین باشید و شما را تحت فشار ایدهآلگرایی بیمارگونه خودش قرار میدهد. این موضوع باعث میشود احساس پذیرفته نشدن و دوستنداشتنی بودن کنید. اگر ویژگیهای افراد کمالگرا را نمیدانید، با ستاره همراه باشید.
حسادت
حسادت در روابط رمانتیک تا حدودی طبیعی است اما تا حدی که باعث آزار فرد مقابل و زیر سوال رفتن کنشها و استقلال فردی او نشود. در روابط تاکسیک حتی موفقیتها و شادیهای فرد مقابل هم مورد حمله حسادت دیگری قرار میگیرند؛ بااینحال، درمان روانشناسانه حسادت ممکن است بتواند به رفع این معضل کمک کند.
مشکلات ارتباطی
زمانی که احترام و عشق متقابل در رابطهای از بین برود و گفتگوهایی که بین طرفین شکل میگیرد، پر از کنایه، اهانت و اظهار نظرهای توهینآمیز باشد، احتمالا به این معناست که در یک رابطه تاکسیک به سر میبرید که مدام باید در حال کشمکش و جدل یا قهرهای متوالی باشید.
عدم حمایت
در روابط تاکسیک همیشه شما مقصر هستید! یعنی حتی اگر مسالهای ناراحتتان کرده باشد، به شما گفته میشود که زیادی حساس هستید یا همه چیز را بیش از حد بزرگ میکنید و این تصورات ذهنی شماست! این نحوه واکنش باعث احساس بیارزشی و احساس گناه افراطی در فرد شاکی میشود و اثرات مخربی دارد، چون حس میکند مورد حمایت قرار نگرفته و احساساتش معتبر شمرده نشدهاند. در چنین شرایطی لازم است روشهای مقابله با احساس گناه افراطی را بدانید.
بیاهمیت انگاشته شدن
در رابطه تاکسیک، فرد مقابل برای نظرات شما هیچ اهمیتی قائل نمیشود و تصور میکند شما به اندازه کافی بالغ نیستید که برای مسائل مختلف نظر بدهید یا نظر شما آنقدرها هم روی نتیجه تاثیری نخواهد داشت و کاملا بیاهمیت است. آدم تاکسیک نسبت به طرف مقابل خود، اعتماد ندارد و تمام رفتارهای پارتنرش ررا زیر ذرهبین میگذارد که باعث خستگی و فرسودگی روانی فرد مقابل میشود و این احساس را بهوجود میآورد که انرژی زیادی از شما گرفته شده و حالتان در این رابطه خوب نیست.
احساس بیلیاقتی
در روابط تاکسیک شما هرکاری انجام بدهید، باز هم از نظر شریک عاطفیتان کافی نیست و او مانند یک اژدها باز هم توقع کارهای بیشتر و بیشتری از شما دارد بدون اینکه این توقعات انتهایی داشته باشند و این باعث ایجاد احساس بیلیاقتی در فرد میشود.
استرس بیش از حد
همه برای رسیدن به احساس آرامش وارد رابطه میشوند، اما در روابط تاکسیک شما به حدی تحت استرس و فشار قرار میگیرید که برای محقق کردن خواستههای خود مجبور به صرف انرژی زیادی خواهید شد. در این شرایط میتوانید علاوه بر تجدیدنظر درباره رابطه، از راهکارهای رفع استرس هم استفاده کنید.
خشونت و پرخاشگری مداوم
اگر مدام در ترس از این به سر میبرید که پارتنرتان به شما آسیب فیزیکی یا کلامی وارد کند و نمیتوانید با او دراینباره منطقی صحبت کنید، در یک رابطه تاکسیک قرار گرفتهاید.
چطور بفهمیم تاکسیک هستیم یا مخاطبمان تاکسیک است؟
با خودتان صادق باشید. اگر یک یا چند نمونه از موارد زیر را در رفتار خودتان یا پارتنرتان میبینید، دارین به احتمال زیاد یک فرد سمی به حساب میآیید یا با یک فرد تاکسیک روبرو هستید.
وابستگی زیاد
اگر بیش از حد به پارتنرتان وابسته هستید و مدام در حال فکر کردن به او یا چک کردن و کنترلش هستید، احتمال دارد دچار افکار اضطرابی و سمی باشید که از آسیبهای روانی شما خبر میدهد.
بدبین بودن
اگر نسبت به هر مسالهای منفیباف و بدبین هستین و همیشه نیمه خالی لیوان را میبینید یا احساس قدردانی نسبت به داشتههایتان ندارید، احتمالا شما یک فرد تاکسیک و پرتوقع هستید.
خود مظلوم پنداری
اگه مدام در حال ناله کردن و اشک ریختن هستید و خود را قربانی شرایط میدانید، به احتمال زیاد دچار باورهای سمی مهرطلبانه هستید و باید به روانشناس مراجعه کنید.
به خود گرفتن
اگه هر رفتار، کنش یا برخورد را خیلی سریع به خودتان میگیرید و حس میکنید به شما توهین شده است، احتمالا دچار رفتارهای سمی هستید و عزت نفس پایینی دارید.
نیاز به تائید مداوم
همه ما در حالت عادی نیاز به تائید داریم اما اگر شما میخواهید همیشه مورد تائید و تحسین قرار بگیرید و خودتان نمیتوانید مایه دلگرمی خودتان باشید، احتمالا دچار تاییدطلبی بیمارگونه و سمی هستید.
راهکارهای رویارویی با رابطه تاکسیک
در روابط تاکسیک، شما خیلی زود دچار احساس افت اعتماد به نفس و آسیب عزت نفس میشوید. برای برونرفت از چنین شرایطی میتوانید راهکارهای زیر را دنیال کنید:
معقولانه برنامهریزی کنید
اگه به فکر ترک رابطه تاکسیکتان هستین، با دقت فکر و برنامهریزی کنید که چطوری میخواهید از این دوره سخت خارج و به دوره سخت بعدی (یعنی دوران سوگ رابطه) وارد شوید؟
مستقل شوید
اگر به لحاظ مالی به شریک عاطفی خود وابسته هستید، به فکر پیدا کردن یه شغل باشید یا مهارت جدید باشید.
حمایت بگیرید
بهتر است با یکی از اعضای خانواده یا دوست صمیمیتان دراینباره صحبت کنید و از او حمایت بگیرید.
از متخصصان کمک بخواهید
ترک رابطه و بهبود آسیبهای روانی، پس از یک رابطه سمی به تلاش و زمان زیادی نیاز دارد. یک روانشناس خوب و حرفهای میتواند در این زمینه به شما کمک کند.
صحبت با شریک سمی خود را متوقف کنید
افراد سمی بسیار حیلهگر هستند و میتوانند با دستکاری احساسات و باجگیری احساسی، شما را مردد کنند. هنگامی که تصمیم به ترک شریک خود گرفتید، هرگونه ارتباط با او را متوقف کنید، مگر اینکه فرزند داشته باشید که دراینصورت نیز با کمک یک مشاور خوب میتوانید راههای مناسبی پیدا کنید.
نیازهای خود را تامین کنید
روی علایق، سرگرمیها، فرصتها و رشد خودتان سرمایهگذاری کنید و ابعاد مختلف زندگیتان را گسترش دهید.