مزایای لزوم مصرف آهن در بارداری و عوارض آن

ستاره | سرویس مادر و کودک – آهن ماده‌ای ضروری است که برای ساخت گلبول‌های قرمز بدن مورد نیاز است و شما نسبت به حالت عادی دو برابر آهن در بارداری نیاز دارید و امکان تامین نشدن کافی این ماده از طریق رژیم غذایی بسیار محتمل است. در واقع زنان در دوران بلوغ نیاز بیشتری به آهن دارند و این نیاز پس از سیکل ماهیانه (پریود) بیشتر می‌شود. کمبود آهن در بدن منجر به اختلالات شدیدی در رشد و متابولیسم بدن می‌شود. بدون آهن کافی، شما به کم خونی فقر آهن دچار می‌شوید؛ علائم این عارضه شامل ضعف، سرگیجه، رنگ پریدگی و بی اشتهائی است. کودکانی که از مادران مبتلا به کم‌خونی حاد متولد می‌شوند احتمال بیشتری برای ابتلا به وزن کم و تولد زودرس دارند. کم خونی همچنین می‌تواند باعث احساس سستی و خستگی در شما گردد.

ویتامین‌های دوران بارداری حاوی آهن هستند، اما میزان آن ممکن است برای همه‌ی خانم‌ها کافی نباشد. اگر میزان نرمال آهن در بارداری پایین باشد، پزشک‌تان برای شما یک مکمل آهن علاوه بر ویتامین‌های بارداری تجویز می‌کند. اگر پزشک برایتان آهن اضافی تجویز کرد به خاطر داشته باشید که آهن مکمل می‌تواند باعث بروز یبوست گردد. نوشیدن آب زیاد و مصرف غذاهای سرشار از فیبر می‌تواند به رفع این مشکل کمک نماید.

 

تغییرات حجم خون بدن در دوران بارداری

افزایش حجم خون در دوران بارداری یکی از تغییرات فیزیولوژیکی بزرگی است که برای شما اتفاق می‌افتد. این مورد باعث کاهش غلظت خون می‌شود و کاهش غلظت خون به معنای کاهش غلظت هموگلوبین خون می‌باشد. در واقع با افزایش سریع‌تر حجم خون در سه ماهه دوم بارداری میزان آهن خون کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد که به صورت افت غلظت هموگلوبین ظاهر خواهد شد. غلظت هموگلوبین خون در زنان غیرباردار ۱۳/۷ گرم در دسی لیتر و در زنان باردار در اواسط بارداری به ۱۱/۵ گرم در دسی لیتر می‌رسد. با این تفاسیر کم خونی را در زنان غیرباردار را به صورت هموگلوبین کمتر از ۱۲ گرم در دسی‌لیتر و در دوران بارداری را با هموگلوبین کمتر از ۱۰ گرم در دسی لیتر تعریف می‌کنند.

پزشکان بر این باورند که نیاز بدن در چهار ماه ابتدایی بارداری به آهن کم می‌باشد و مصرف آن در این مدت لزومی ندارد. حتی عدم مصرف آهن از تهوع و استفراغ شدید که در این دوران شایع است جلوگیری می‌کند؛ زیرا یکی از عوارض مصرف آهن تهوع و استفراغ می‌باشد.

در خصوص مصرف مکمل‌های آهن باید حتما با پزشک خود مشورت نمائید. زیرا بدن به اندازه نیاز خود آهن را جذب کرده و مازاد آن را دفع می‌کند؛ اما ممکن است در برخی از موراد آهن بیشتر از حد مورد نیاز در بدن ذخیره شده و نوعی مسمومیت به نام هموکروماتوز را ایجاد کند که از عوارض آن می‌توان به اختلال در عملکرد قلب، لوزالمعده، کبد و دیگر اندام‌های بدن اشاره کرد.

 

عوارض مصرف بیش از حد آهن در بارداری

علاوه بر مواردی که در بالا به آن اشاره شد، مصرف زیاد آهن در بارداری دارای عوارض است که شامل موارد زیر می‌شود:

• افزایش غلظت خون مادر و صدمه به گردش خون رحمی-جفتی
• احتمال بروز دیابت
• احتمال آسیب دیدگی کبد (آهن در کبد متابولیزه می‌شود و افزایش میزان فرایند متابولیزه شدن در کبد، فشار زیادی را به آن وارد کرده و باعث آسیب دیدگی آن می‌شود.
• زایمان زودتر از موعد
• وزن کم نوزاد هنگام تولد
• کوچکی جنین برای سن بارداری
• مشکلات تنفسی
• مرده زایی و مرگ هنگام زایمان

 

لزوم مصرف آهن پس از زایمان

با توجه به اینکه خون از دست رفته پس از زایمان طبیعی ۵۰۰ سی سی و پس از عمل سزارین ۱ لیتر می‌باشد، میزان ذخیره‌های آهن پس از زایمان در زنان کاهش می‌یابد و به زنان توصیه می‌شود حتی با وجود میزان مطلوب هموگلوبین در بارداری تا سه ماه پس از زایمان از مکمل آهن استفاده نمایند.

برای دریافت آهن کافی، از غذاهای حاوی آهن مثل گوشت قرمز بدون چربی، ماهی، مرغ، میوه‌های خشک، اسفناج، لوبیا، و غلات در رژیم غذایی‌تان استفاده کنید.

ویتامین C به جذب حداکثر آهن از مواد غذایی کمک می‌کند پس مواد غذایی حاوی این ویتامین را همراه با منابع غذایی سرشار از آهن (غیر گوشتی) مصرف کنید.