آزمایش بتا چیست؟ آزمایش بتا برای تشخیص بارداری است. آزمایش بتا hcg ازطریق خون و ادرار انجام می‌شود. با تفسیر آزمایش بتا بارداری آشنا شوید
ستاره | سرویس مادر و کودک – آزمایش بتا یکی از آزمایشاتی است که برای تشخیص بارداری از آن استفاده می‌شود. اما بتا چیست؟ بتا در واقع بخشی از هورمون HCG است. حال ممکن است این سوال برای شما پیش آید که هورمون HCG چیست؟! ما در ادامه این مطلب به طور کامل در خصوص این دو مفهومی که شاید برای شما ناآشنا باشند توضیح کاملی خواهیم داد.
آزمایش بتا چیست؟
هورمون HCG هورمونی است که در دوران بارداری توسط جفت تولید می‌شود و پس از برقراری ارتباط خونی بین مادر و جنین در گردش خون مادر وارد می‌شود و قابل سنجش می‌گردد. وظیفه‌ی این هورمون (hcg) نگهداری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می‌کند. (جسم زرد (Corpus luteum) توده‌ی سلولی موقتی در تخمدان خانم‌های بارور است که هورمون‌های پروژسترون، استرادیول و اینهیبین A را ترشح می‌کند.) فرایند تشکیل هورمون اچ سی جی بدین صورت است که پس از عمل لقاح و لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم، بین ۳ الی ۱۰ روز بعد جفت تشکیل می‌شود. حال توسط سلول‌های جفت، هورمون HCG تولید شده و به مراقبت از جسم زرد می‌پردازد. نیمه عمر این هورمون ۱۲ الی ۳۶ ساعت می‌باشد.
اندازه‌گیری هورمون hCG در خون اولین‌بار در حدود ۱۱ روز پس از لقاح و بین ۱۲ تا ۱۴ روز پس از لقاح در ادرار قابل محاسبه است. اندازه‌گیری سطح این هورمون از طریق ادرار که در منزل انجام می‌گیرد بی بی چک نامیده می‌شود. مقدار HCG به طور طبیعی هر ۷۲ ساعت دو برابر می‌شود به گونه‌ای که سطح آن در هفته‌های ۸ تا ۱۱ بارداری به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه بارداری کاهش می‌یابد.
آزمایش بتا چه زمانی انجام می‌شود؟
هورمون اچ سی جی در حاملگی طبیعی در حدود ۴ الی ۶ هفته پس از شروع بارداری افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده و سپس کم کم افت پیدا می‌کند. اما در مواردی همچون بارداری خارج رحم، حاملگی مولار، برداشت کل رحم و کورتاژ پس از حاملگی سیر نزولی سریعتر آن قابل مشاهده است. این آزمایش را هر زمان که مشکوک به حاملگی طبیعی و یا حتی موارد خارج رحمی بودید می‌توانید انجام دهید و درخواست آن بوسیله خود فرد نیز قابل قبول است.
آمادگی های لازم برای انجام آزمایش بتا چیست؟
برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست. عدم مصرف آب ضرورتی ندارد و حتی قطع داروهایی که در حال مصرف آن هستید (با تشخیص پزشک) لازم نیست. مدت زمان لازم برای انجام این آزمایش حدود نیم ساعت می‌باشد و شما در هر ساعتی از شبانه روز می‌توانید این آزمایش را انجام دهید. هورمون hcg ابتدا در خون ظاهر می‌شود و بعد از آن شروع به متابولیزه شدن کرده و در ادرار دفع می‌شود. بنابراین سنجش این هورمون در آزمایش خون حساس‌تر است و زودتر مثبت می‌شود. در موارد حاملگی خارج رحمی هم که حتما باید خون تست شود. آزمایش سنجش بتا به دو نوع تقسیم بندی می‌شود؛ نوع کیفی که در آن فقط وجود هورمون اچ سی جی در خون بررسی می‌شود و نوع کمی که میزان آن نیز مورد سنجش قرار می‌گیرد.
سطح هورمون hCG چقدر است؟
- اگر در آزمایش بتا سطح هورمون اچ سی جی کمتر از ۵ mIU/ml باشد، یعنی اینکه بارداری وجود ندارد و اگر سطح این هورمون بالاتر از ۲۵ mIU/ml باشد، بارداری قطعی است. اگر میزان HCG بین ۱۰ تا ۲۵ باشد نمی‌توان در مورد بارداری یا عدم بارداری اظهار نظر قطعی نمود.
نکته: واحد اندازه گیری این هورمون milli-international units per milliliter = mIU/ml می‌باشد.
- در ۸۵% بارداری‌ها مقدار این هورمون طی ۴۸ الی ۷۲ ساعت دو برابر می شود و هرچه سن بارداری شما بیشتر شود، زمان دو برابر شدن این هورمون طولانی‌تر شده و حداکثر به ۹۶ ساعت می‌رسد.
- در مورد سطح این هورمون در بدن باید دقت نمود. زیرا در برخی حاملگی‌های طبیعی مقدار این هورمون می‌تواند کم باشد ولی نوزادی کاملا سالم به دنیا آید. سونوگرافی در هفته‌های ۵ و ۶ بارداری صحت بیشتری نسبت به اندازه‌گیری hCG دارد.
- به خاطر داشته باشید که هیچ عاملی نمی‌تواند سطح این هورمون را در بدن شما تحت تاثیر قرار دهد؛ به جز مصرف داروهایی که خود حاوی این هورمون باشند. داروهای حاوی هورمون اچ سی جی برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و پزشک در مورد زمان انجام این آزمایش پس از دریافت این داروها، شما را راهنمایی خواهد کرد. سایر داروها مثل آنتی بیوتیک‌ها، ضد دردها، قرص‌های ضد بارداری خوراکی یا سایر داروهای هورمونی هیچ تاثیر بر مقدار این هورمون نخواهند داشت.
- زمانی که سطح هورمون hCG به ۱۰۰۰ الی ۲۰۰۰ برسد، سونوگرافی واژینال (ترانس واژینال) می‌تواند ساک حاملگی را تشخیص دهد. چون سطوح این هورمون می‌تواند مختلف باشد و زمان لقاح نیز به درستی مشخص نشده باشد، تشخیص با یافته‌های سونوگرافی تا زمانی که مقدار هورمون به mIU/ml ۲۰۰۰ نرسد قابل قبول نخواهد بود. بنابراین تا زمانی که سطح هورمون BHCG به حدود ۲۰۰۰ نرسیده اقدام به سونوگرافی واژینال نکنید؛ زیرا ساک حاملگی در سطحی پایین تر از عدد گفته شده قابل مشاهده نخواهد بود.
- در اغلب موارد انجام تنها یکبار آزمایش بتا برای اندازه‌گیری هورمون اچ سی جی کافی نیست. در مواردی که در سلامت بارداری شکی وجود دارد، باید این آزمایش چند بار و با فاصله از هم انجام گیرد.
تفسیر آزمایش بتا بر اساس سن حاملگی
همانگونه که در بالا اشاره شد سطح هورمون HCG در بدن با گذر هفته‌های بارداری تغییر می‌کند؛ به گونه‌ای که تا هفته هفتم الی هشتم سطح این هورمون رو افزایش می‌رود و در هفته‌های آتی بارداری یعنی هفته نهم به بعد سطح این هورمون در بدن رو به کاهش می‌گذارد. لازم به ذکر است که مقدار این هورمون به طور معمول توسط پزشکان دوباره اندزاه گیری نمیشود مگر این که مشکلاتی همچون خونریزی، درد شدید شکمی یا سابقه سقط جنین وجود داشته باشد.
در جدول زیر سطح این هورمون بر اساس LMP یعنی تعداد هفته‌هایی که از اولین روز آخرین قاعدگی (Last Menstrual Period) گذشته، نشان داده شده است.
| تعداد هفته های گذشته از اولین روز آخرین قاعدگی | میزان هورمون BHCG با واحد mIU/ml |
| ۳ هفته از LMP گذشته باشد | ۵۰-۵ |
| ۴ هفته از LMP گذشته باشد | ۴۲۶-۵ |
| ۵ هفته از LMP گذشته باشد | ۷۳۴۰-۱۸ |
| ۶ هفته از LMP گذشته باشد | ۵۶۵۰۰-۱۰۸۰ |
| ۸-۷ هفته از LMP گذشته باشد | ۲۲۹۰۰۰-۷۶۵۰ |
| ۱۲-۹ هفته از LMP گذشته باشد | ۲۸۸۰۰۰-۲۵۷۰۰ |
| ۱۶-۱۳ هفته از LMP گذشته باشد | ۲۵۴۰۰۰-۱۳۳۰۰ |
| ۲۴-۱۷ هفته از LMP گذشته باشد | ۱۶۵۴۰۰-۴۰۶۰ |
| ۴۰-۲۵ هفته از LMP گذشته باشد | ۱۱۷۰۰۰-۳۶۴۰ |
آیا می‌دانید تفسیر آزمایش بارداری چگونه است؟ نتیجه آزمایش بارداری از کدام عدد قابل تشخیص است؟
زن غیر حامله: <5 mIU/ml
بعد از یائسگی: <5/9 mIU/ml
نکته: اعداد مذکور صرفا به عنوان راهنما آورده شده است و افزایش این هورمون در افراد مختلف متفاوت می‌باشد.
نکته: در هفته‌های چهارم تا ششم بارداری مقدار هورمون بتا اچ سی جی (BHCG) هر ۴۸ ساعت در بدن دو برابر می‌شود. توجه داشته باشید که اگر این افزایش به بیش از سه روز طول کشید احتمال بارداری خارج از رحم وجود دارد و باید بررسی شود
نکته: میزان سطح هورمون BHCG در هفته دوازدهم بارداری به بالاترین مقدار خود می‌رسد و بعد از آن باید رو به کاهش بگذارد. اگر بعد از هفته دوازدهم بازهم سطح این هورمون در حال افزایش باشد احتمال بارداری مولار وجود دارد و باید بررسی‌های لازم صورت پذیرد. (حاملگی مولار عبارت است از تخمک بارور شده‌ای که ناهنجاری‌های خاصی در آن وجود داشته باشد. در این وضعیت تخمک بارور شده يا هرگز بطور کامل به جنين تبديل نمیشود و يا اين كه به شكل غير طبيعی رشد کرده و نمی‌تواند زنده بماند.)
سوالات متداول درباره آزمایش بتا
سطح پایین هورمون HCG در آزمایش بتا نشانه چیست؟
مقادیر پایین hCG می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد و برای اطمینان از پیش فرض‌های موجود باید آزمایش طی ۴۸ الی ۷۲ ساعت بعد دوباره تکرار شود تا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت صحیحی داشت. سطوح پایین هورمون hCG می‌تواند نشان‌دهنده موارد زیر باشد:
- خطا در تعیین سن حاملگی
- احتمال حاملگی پوچ (Blighted Ovum) که منجر به سقط جنین می‌شود (حاملگی پوچ که به نام‌های تخمک سوخته یا Anembryonic نیز شناخته می‌شود یکی از علل رایج سقط جنین است. این اتفاق زمانی می‌افتد که یک تخمک در رحم بارور شده اما رشد آن به سرعت متوقف می‌شود و شکل صحیح را به خودش نمی‌گیرد.)
- حاملگی نابجا (Ectopic Pregnancy) یا همان بارداری خارج از رحم
سطح بالای هورمون اچ سی جی در آزمایش بتا نشانه چیست؟
همانند کم بودن سطح این هورمون، بالا بود بیش از حد آن نیز نشانه‌ی مواردی است که در زیر به آن اشاره می‌کنیم:
- خطا در تخمین سن بارداری
- حاملگی مولار
- چند قلو زایی
در چه مواردی تست بارداری آزمایش بتا (چه از طریق خون و چه از طریق اندازه‌گیری از طریق ادرار) مثبت می‌شود؟
- زمانی که بارداری قطعی باشد
- بیماری مول (حاملگی مولار) و یا بچه خوره وجود داشته باشد
- سرطان رحم وجود داشته باشد
در چه مواردی تست بارداری آزمایش بتا (چه از طریق خون و چه از طریق اندازه‌گیری از طریق ادرار) منفی نشان داده می‌شود؟
- زمانی که ادرار رقیق باشد (توجه داشته باشید که ادرار اول صبح به طور معمول بیشترین غلظت HCG را در بردارد و بهترین نمونه برای انجام تست ادرار (بی بی چک) است.)
- سقط جنین رخ داده باشد
- حاملگی خارج رحم اتفاق افتاده باشد.
علت نتایج مثبت کاذب در آزمایش بتا چیست؟
زمانی که هر یک از موارد زیر وجود داشته احتمال مثبت بودن جواب آزمایش به صورت کاذب وجود دارد. یعنی جواب آزمایش شما مثبت شده در حالی که این مثبت بودن صحت ندارد
- آلودگی باکتریائی ادرار
- وجود پروتئین و یا خون در ادرار
- مصرف متادون توسط بیمار
- مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین یا کلردیازپوکساید
- وجود بیماریهائی مثل پروتئینوری، هموگلوبینوری
- روش انجام آزمایش اشتباه انجام شده باشد
- در خواندن نتایج اشتباه صورت گرفته باشد
علت نتایج منفی کاذب در آزمایش بتا چیست؟
پاسخ منفی کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که:
- هورمون HCG در حد اکثر غلظت خود باشد و این مورد در روزهای ۶۰ تا ۸۰ بارداری می‌تواند اتفاق بیفتد.
- وجود خطا در روش انجام آزمایش
- انجام گرفتن آزمایش در روزهای اول لقاح که هنوز هورمون اچ سی جی در ادرار وارد نشده باشد
- نگهداری ادرار در ظروف غیر استاندارد
سلام لطفا من و راهنمایی کنید من دوروز پشت سر هم بی بی چک استفاده کردم جوابش مثبت شد ولی دیروز رفتم آزمایش دادم بتا ۸بود امکان داره که آزمایش اشتباه باشه؟
هرچند که همواره امکان اشتباه در آزمایشات وجود دارد ولی میزان دقت تست بتا به مراتب بیشتر از آزمایش های خانگی است. می توانید از یک نوع بی بی چک دیگر استفاده کرده و در صورتی که باز هم نتیجه مثبت شد آزمایش بتا را دوباره تکرار کنید.
سلام، من 10 روز پیش با همسرم رابطه داشتم ، البته قصد بارداری نداشتم و آب منی داخل واژن تخلیه نشد، اما از روشهای جلوگیری هم استفاده نکردیم، اما من چون علائمی مثل درد سینه و نفخ داشتم امروز آزمایش خون دادم، مقدار بتام، 0.1 بود، میخواستم بپرسم جوابش قابل اعتماده؟ لازم به تکرار آزمایش هست؟
بله معمولا تا حد زیادی قابل اعتماد می باشد.
سلام. من دوره های 28 روزه و منظم دارم. امروز در روز 29 از دوره م آز خون دادم و بتام 3.73 بود. احتمال بارداری هست یا احتمالش صفره؟
احتمال بارداری بسیار ضعیف است.
سلام خسته نباشيد ببخشيد من ٢٦ سالمه تو ١ هفته بعد از پريودم ٢ بار رابطه با همسرم داشتيم كه اصلا جلوگيري نكرديم الان دقيقا وسط دوره سيكلم هستش روز ١٧ چند روزيه كهً نميتونم به شكم بخوابم شكمم ناخوداگاه سفت شده زير دلم درد داره ميخواستم ببينم ميتونه علائم بارداري باشه؟
با توجه به اینکه رابطه شما بعد از سیکل قاعدگی صورت گرفته احتمال بارداری کم است ولی صفر نیست. برای اطمینان خاطر از تست بی بی چک استفاده نمائید.
ممنون از پاسختون
من امروز بي بي چك زدم خط c پررنگ شد خط t كم رنك اين يعني چي رو جعبه زده مثبت ؟ ميشه بهم بگيد دل تو دلم نيست
کامل ترین و دقیق ترین دستور العمل استفاده از بی بی چک روی جعبه محصول درج شده است. جهت کسب اطلاعات کامل تر در این خصوص به صفحه مربوط به تست های خانگی بارداری در سایت ستاره مراجعه کنید.
ممنون از پاسختون
من امروز بي بي چك زدم خط c پررنگً شد خط t كم رنك اين يعني چي رو جعبه زده مثبت ؟ ميشه بهم بگيد دل تو دلم نيست
علائم ظاهر شده بر روی تست بی بی چک شما به معنای باردار بودن می‌باشد. اما احتمال خطا در این تست نیز وجود دارد. برای اطمینان خاطر و آشنایی با طریقه صحیح انجام آزمایش بی بی چک لینک قرار داده شده در متن یا از طریق لینک زیر مطلب مربوطه را مطالعه نمائید.
setare.com/fa/news/6560
ممنون ازينكه وقت ميزاريد
من رفتم بتا دادم منفي بود ولي دوباره بي بي يه ماوك ديگه گذاشتم مثبت شد دكتر گفت زود اومدي قبل پريود نشون نداده بايد ١٠ روز ديگه بياي امكان داره واقعا باردار باشم چون الان حالت تهوع خيلي دارم به سه سري غذاها حساسيت دارم نميتونم بخورم دلمم هنوز سفته و درد ميكنه خستم همش خوابم مياد ؟
معمولا بهترین زمان برای انجام آزمایش بتا حداقل 10 روز بعد از رابطه می باشد و در صورتی که طی این مدت آزمایش منفی باشد احتمال خطا در آن وجود دارد. ولی علائمی که میفرمایید ارتباطی با بحث بارداری ندارد.
سلام من ده روز از تخمک گذاریم گذشته ویه هفته مونده به پریودم آزمایش بتا دادم جوابش 3. 6شد بنظرتون حامله ام؟
برای تشخیص دقیق تر بعد از چند روز مجددا آزمایش را تکرار کنید.
باسلام
من امروز آزمایش بتا دادم و ۳۱۳ شد معنیش چیه؟
به احتمال بسیار زیاد در ماه اول بارداری هستید. جهت کسب اطلاعات دقیق تر به پزشک زنان مراجعه کنید.
سلام خسته نباشيد ازمايش بتاي خون من ٤١ميباشد ولي تست بارداري من خط tخيلي كم رنگ بعداز يك ال دو ساعت ظاهر ميشود يعني چي باردار هستم
احتمال بارداری وجود دارد. جهت کسب اطمینان می توانید آزمایش بتا را مجددا انجام داده و یا از نوع دیگری از بی بی چک استفاده کنید.
باسلام
من هفته قبل آزمایش بتا دادم ۱۱۳ بود ولی امروز بعد یه هفته دوباره دادم شد ۳۱ معنیش چی میشه؟؟؟؟؟؟
احتمال بروز خطا در آزمایش وجود دارد. در غیر این صورت و در صورتی که اخیرا رابطه مشکوک داشته اید با یک متخصص مشورت کنید.
سلام ممنون از سایت خوب و پرمحتوانون.میشه راهنماییم کنید
Beta hcg >1500
یعنی چی؟
بارداری بیشتر از یک ماه
سلام میشه به سوالم جواب بدید ۴روز از وقت پریودیم گذشته آزمایش بتا دادم۹۹.۳بود گفتن مشکوک یک هفته بعد آزمایش بده یعنی چی باردارم یا نه
عدد بتای اولیه شما نسبتا زیاد بوده است که علت شک به بارداری است. با توجه به این که در صورت باردار بودن این عدد هر روز دو برابر می شود، آزمایش دوم به راحتی مشخص می کند که باردار هستید یا خیر و نیز زمان حدودی لقاح را نیز تعیین می کند.
سلام ازمایش بارداری دادم بتام۵۶۳ بود
سلام امروز ۱۳ روز از موعد پریودیم گذشته بود بیبی چک زدم مثبت بود رفتم آزمایش بتا دادم عددش بالای ۱۵۰۰۰ > بود یعنی چی؟ممنون
حداقل 6 هفته از زمان بارداری شما می گذرد.
سلام و خسته نباشید.
من18 سالمه.یکسال و نیم هست ازدواج کردم و حدود 4 ماه قبل اقدام به بچه دار شدن کردم.بعد از هفته 10 پزشک به من گفت که جنین در ساک حاملگی که تشکیل شده وجود نداره(حاملگی مولار) نتیجتا من رو به عمل کورتاژ(D&C) ترغیب کردند و انجام شد. بعد از عمل D&C. اعلام کردند که بتای خون من روی عدد190 هست و من رو به بیمارستان ولیعصر واقع در مجتمع بیمارستانی امام خمینی تهران اعزام کردند که اونجا بلافاصله بستری شدم.با انجام کلیه آزمایشهای مرتبط به این موضوع به من اعلام شد که در آزمایشات چیز غیر عادی رویت نشد ودر طی این بازه زمانی(چهار روز) بتای خون من از عدد190 بع عدد 150تنزل پیدا کرد و نتیجتا من ترخیص شدم و قرار بر این شد که هفته ای یکبار آزمایشاتی انجام بدم و نتایج رو برای اونها ببرم.الان از تازیخ ترخیص از بیمارستان 5 روز میگذره و من شدیدا دچار بدن درد در تمام نقاط بدن و تب بالا شدم به نحوی که زندگی برام طاقت فرسا شده.من باید چه کار کنم به نظر شما؟
سلام من ۴ روز از پریودیم می گذره و امروز آزمایش بتا دادم hcg عدد ۱۸۵ شد آیا بارداری قطعی یا نه؟گفتن مشکوک هست و دو روز دیگه برای آزمایش بیا. یعنی چی؟
در صورت بارداری عدد بتا هر 24 ساعت دو برابر عدد قبلی می شود. بنابراین در مواردی که عدد بتا در ناحیه مرزی و مشکوک قرار دارد انجام مجدد آزمایش و مقایسه دو عدد می تواند وضعیت بارداری را تا حد قابل قبولی مشخص نماید.
سلام خسته نباشین .من به دکتر مراجعه کردم واسه بارداری ایشون آمپول بارداری به من تجویز کردن ومن یه روز بعد از اینکه آخرین آمپول رو زدم درد شدیدی زیر دلم احساس کردم با اینکه هنوز ۱۰روز به پریودیم مونده بود تست گذاشتم مثبت بود ازمایش دادم بتا ۱۰۰۰بودش و دکترم گفت باردارم و کاذب نیس چون ۱۰۰۰عدد بالایی هست همه علائم رو هم داشتم دکتر واسه جلوگیری از سقط آمپول پروژسترون وشیاف تجویز کرد ومنم استفاده کردم ولی دیروز بعد از ۸روز از کنجکاوی زیاد آزمایش بتا دادم ۱۲شده بود و دکترم هم اصرار داره که من حامله یودم سونو انجام دادم ساک حاملگی دیده نشده .حالا سوالم اینجاست ۲روز از پریودیم گذشته احتمال بارداری هست یا بخاطر تزریق آمپول واسه جلوگیری از سقط پریود نشدم ؟؟؟
در صورتی که عدد بتا تا 12 افت کرده است و خونریزی پریود را مشاهده کرده این احتمالا جنین سقط شده است. جهت اطمینان بیشتر می توانید به تجویز پزشک نسبت به سونوگرافی اقدام کنید.
سلام ببخشید دوباره سوال میکنم من حتی یه لک کوچیک هم ندیدم و خودم که فکر میکنم بخاطر تزریق آمپول بارداری بوده که تست مثبت نشون داده و ۱۰۰۰بوده و کم کم که اثرش از بین رفته رسیده به ۱۲ولی دکترم میگه باردار بودی چون ۱۰۰۰از آمپول نیس بارداری واقعیه …و اینکه من ۱۱دهم این ماه باس پریود میشدم بنظر شما عقب افتادن پریودیم بخاطر تزریق آمپول پروژسترون که بخاطر جلوگیری از سقط زدمه یا باردارم و نطفه ضعیفه؟؟؟
سلام اچ سی جی من اولین ازمایشم 192بوده بعد72 ساعت ازمایش این عدد شده188ایا احتمال بارداری پوچ وجود دارد
در صورتی که شما به موقع آزمایش دهید و حتی پس از 48 ساعت مجددا آزمایش را تکرار کنید و آن روند افزایشی مناسب رو نبینید موارد زیر محتمل است
-اشتباه در تشخیص سن حاملگی
-احتمال سقط یا بارداری پوچ
-بارداری خارج از رحم
برای بررسی دقیق‌تر و انجام آزمایش های تکمیلی به پزشک خود مراجعه نمائید.