ضرب المثل باعث میشود که در کمترین زمان منظورمان را با استفاده از تعداد کمی از کلمات به طرف مقابل برسانیم. از طرفی خیلی از حرفها را نمیتوانیم به صورت رک و مستقیم بزنیم، ضربالمثلها باعث میشوند تا بتوانیم به راحتی با استفاده از دو پهلو حرف زدن حرفمان را بزنیم.
ضربالمثلها در همۀ زبانها استفاده میشود و خاستگاه آن فرهنگ آن کشور و ناحیه و … است. مثلها نیز مانند داستانها و حکایتهای فارسی سرشار از اخلاق و نکات پندآموز است. ما بر آن هستیم که ضربالمثلها و داستان و ریشه و کاربرد آنها را بیاوریم تا هم یادآوری باشد و هم استفاده از آنها رواج بیشتری بگیرد.
امروز همۀ ضرب المثلهایی را میآوریم که در آن «آش» به کار رفته و کاربرد آنها را توضیح میدهیم.
انواع ضرب المثل در مورد آش
ضرب المثل آش را با جاش بردن
معنی: این ضرب المثل در مورد شخصی بکار میرود که به همه چیز چشم طمع دارد.
اشاره به شخص طماع که علاوه بردن آش ظرف آش را هم میبرد.
ضرب المثل آش نخورده و دهن سوخته
معنی: به صورت کلی این ضرب المثل زمانی به کار میرود که فرد بیگناهی به اشتباه گناهکار شناخته میشود.
اگر کسی کار غلطی انجام نداده ولی مورد هجوم و اتهام دیگران قرار میگیرد، برایش این ضرب المثل را بکار میبرند.
ضرب المثل آش کشکه خالته، بخوری پاته نخوری پاته
معنی: اجبار در قبول و انجام کاری که بر کسی تحمیل شده.
ضرب المثل کاسه داغ تر از آش
معنی: هر کس در انجام کاری بیشتر از ذی نفع وذی صلاح و مسئول دخالت وپافشارکند از باب تعریض وتمثیل گفته می شود : فلانی کاسه گرمتر از آش است.
ضرب المثل یه آشی برات بپزم
معنی: آشی برایت بپزم که یک وجب روغن رویش باشد که کنایه است از اینکه برایت نقشه شومی کشیده ام و حالت را می گیرم.
ضرب المثل همین آش است و همین کاسه
معنی: یعنی وضعیتی که همانند سابق هیچ تغییری نکرده باشد. به عبارت دیگر چیزی تغییر نکرده و وضع حال برهمان منوال گذشته است.
ضرب المثل آش شله قلمکار
معنی: هر کاری که بدون نظم و ترتیب انجام شود و آغاز و پایان آن معلوم نباشد، تشبیه می شود به:آش شله قلمکار. این مثل، نشان از هرج و مرج و ریخت و پاش آن کار دارد.
ضرب المثل ضرب المثل آش دهان سوزی نیست
معنی: آش دهان سوز کنایه از چیزی مطلوب و مورد پسند است.
یعنی آنقدر ها هم که فکرش را بکنی خوب و رضایت بخش نبود. همان بهتر که از دستش دادی!
یعنی چیزی که باعث شود من سمت آن جذب شوم در آن وجود نداشت.
ضرب المثل آش خوب باشه، کاسه اش چوب باشه
معنی: آش خوب باشد کاسه اش چوب باشد به معنی اصل مهم است نه فرع.
ضرب المثل آشپز اگه دوتا بشه آش یا شور میشه یا بی نمک
معنی: ضرب المثل آشپز اگه دوتا بشه آش یا شور میشه یا بی نمک ، اشاره به این دارد که ، در کارها فقط یک نفر باید رئیس باشد.
ضرب المثل هر چقدر پول بدی آش میخوری
معنی: غالبا به این معناست که اگر می خواهی از خدمات و امکانات بیشتری برخوردار شوی باید هزینه بیشتری پرداخت کنی.
مثلا کسی که برای هتل ۵ ستاره هزینه می کند توقع نداشته باشد امکاناتی که در آن هتل هست در یک سوئیت کوچک با کمترین اجاره وجود داشته باشد.
ضرب المثل نخود هر آش شدن
معنی: یعنی در هر کاری دخالت میکند و خود را همه چیز دان می داند.
ضرب المثل صنار بده آش، به همین خیال باش
معنی: به کسی می گویند که چشمش را به روی واقعیات بسته و آرزوی چیزی را دارد که با توجه به وضعیت او، رسیدن به آن محال یا سخت است.
ضرب المثل یک آشی برایت بپزم که یک وجب روغن رویش باشد
معنی: از این مثل برای تهدید استفاده میشود. حال تهدید به افشاء حقایقی که از کسی میدانند و یا هر نوع تهدید دیگری.