استفتاء رهبری درباره استخاره | فتوای آیت الله خامنه ای درباره استخاره چیست؟

معنای حقیقی استخاره همان است که در اخبار و روایات ما بیشتر از آن نام برده شده و به معنی طلب خیر نمودن از خداست. این نوع استخاره در واقع یکی از رشته ها و شاخه های دعاست و همان استخاره مطلق است که اختصاص به مورد شک و تردید ندارد، بلکه در واقع استمداد و طلب خیر از خدای متعال در جمیع کارها و تمام افعال زندگی است.

امام صادق (علیه السلام) فرمودند، که خداوند فرمود: «از بدبختی بنده من آن است که کاری از کارهایش را بدون استخاره (طلب خیر) از من انجام دهد.» طبق روایات فراوان، این نوع استخاره برای رفع تحیر و سرگردانی نیست بلکه در همه مراحل یک کار خوب و پسندیده و راه گشاست. بهتر است بدانید استخاره با تسبیح نیز یکی از روش‌های گرفتن استخاره با قرآن است اما می‌توانید به صورت آنلاین نیز استخاره با قرآن بگیرید

فتوای مقام معظم رهبری درباره استخاره

• آيا عمل به استخاره واجب است؟

جواب: الزام شرعى در عمل به استخاره وجود ندارد ولى بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.

• بنا بر آنچه گفته می‏شود که در کارهاى خير نيازى به استخاره نيست. آيا در مورد کيفيت انجام آنها و يا در مورد مشکلات پيش بينى نشده‏اى که در خلال انجام آنها ممکن است پيش بيايد، استخاره جايز است؟ و آيا استخاره راهى براى شناخت غيب محسوب مى‏شود يا اينکه فقط خدا از آن آگاه است؟

جواب: استخاره براى رفع حيرت و ترديد در انجام کارهاى مباح است، اعم از اينکه ترديد در اصل عمل باشد يا در چگونگى انجام آن. بنا بر اين در کارهاى خير که در آنها حيرت وجود ندارد، استخاره لازم نيست و همچنين استخاره براى آگاهى از آينده شخص يا عمل نمى‏باشد.

•  آيا در مواردى مثل تقاضاى طلاق يا عدم آن استخاره با قرآن صحيح است؟ و در صورتى که شخصى استخاره کند ولى طبق آن عمل نکند، حکم چيست؟

جواب: جواز استخاره با قرآن يا تسبيح اختصاص به مورد خاصى ندارد، بلکه در هر امر مباحى که شخص راجع به آن ترديد و حيرت داشته باشد به‌طورى که قادر بر اتخاذ تصميم نباشد، مى‏توان استخاره گرفت و از نظر شرعى عمل به استخاره واجب نيست هرچند بهتر است انسان با آن مخالفت نکند.

• آيا استخاره با تسبيح يا قرآن در مسائل سرنوشت ساز مانند ازدواج جايز است؟

جواب: شايسته است انسان در امورى که مى‏خواهد راجع به آنها تصميم بگيرد، ابتدا تأمل و دقت کند و يا با افراد با تجربه و مورد اطمينان مشورت نمايد و در صورتى که با اين کارها تحيّر او برطرف نشد، مى‏تواند استخاره کند.

• چند بار استخاره براى يک کار صحيح است؟

جواب: چون استخاره براى رفع حيرت است، بنا بر اين بعد از برطرف شدن حيرت با استخاره اول، تکرار آن معنى ندارد مگر آنکه موضوع تغيير کند.

• برخی والدین پیش از خواستگاری استخاره می کنند و بر اساس آن عمل می کنند، آیا در این موارد استخاره لازم است؟

جواب: به طور کلی استخاره برای رفع حیرت و تردید در انجام کارهای مباح است، اعم از اینکه تردید در اصل عمل باشد یا در خصوصیات آن، بنابر این اگر در کار خیر، حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست، توجه داشته باشید عمل به استخاره شرعا واجب نیست، ولی بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.

 رهبر انقلاب در دیدار جمعی از دانشجویان فرمودند: «من همین‌جا به توصیه‌ این جوان عزیزی که از من خواستند به پدر و مادرها تذکّر بدهم، به پدرها و مادرها تذکّر می‌دهم؛ من خواهش می‌کنم و تقاضا می‌کنم از شماها که یک خرده امکانات ازدواج را آسان کنید. پدر و مادرها سخت‌گیری می‌کنند؛ هیچ سخت‌گیری لازم نیست.

بله، یک مشکلات طبیعی وجود دارد – مسئله‌ مسکن، مسئله‌ شغل و از این مسائل – لکن «اِن یَکونوا فُقَرآءَ یُغنِهِمُ اللهُ مِن فَضلِه»؛ خب، این قرآن است. ممکن است جوان، الان هم امکانات مالی مناسبی نداشته باشد، امّا ان‌شاءالله بعد از ازدواج خدای متعال گشایش می‌دهد. ازدواج جوان‌ها را متوقّف نکنند؛ من خواهش می‌کنم که پدرها و مادرها به این مسئله توجّه کنند.»

همچنین «زوج‌های جوان فرمودند: «این حدیثی که من خواندم از قول پیغمبر اکرم(ص) که «تَناکَحوا تَناسَلوا تَکثُروا»، خدای متعال از مسلمان‌ها خواسته که زیاد بشوند، افزایش پیدا کنند. واقعاً هم این جور است که اگر چنانچه عدد ملّت مسلمان -حالا در یک کشور اسلامی مثل کشور ایران یا در فضای اسلامی مثل امّت اسلامی- زیاد باشد، این زمینه و امکان برای رشد و تعالی در آنها وجود دارد؛ یعنی وقتی که عدّه زیاد است، افراد صالح در آن قهراً زیادترند، توانایی‌ها قهراً بیشتر است، نیروی انسانی قهراً راقی‌تر است؛ این چون طبیعی است اگر چنانچه جمعیّت زیاد باشد.

جمعیّت کم، مقهور واقع می‌شود. امروز در دنیا آن کشورهایی که جمعیّت‌های زیادی دارند، به برکت آن به خیلی امکانات دست یافته‌اند؛ چین یک نمونه‌ است، هند یک نمونه‌ است؛ با اینکه مشکلاتی هم دارند امّا در عین حال خود این جمعیّت زیاد به عنوان یک ارزش اجتماعی، ارزش سیاسی، یک ارزش بین‌المللی برای آنها توانسته موفّقیّت‌هایی را به وجود بیاورد. بنا بر این نسل باید افزایش پیدا کند؛ اینکه من تکرار می‌کنم، تأکید می‌کنم، به خاطر این است.»

نظر مراجع درباره استخاره برای ازدواج

براى انجام کارهاى خود تأمل و دقت لازم است و با فکر کردن راه حل مناسب را پیدا کنید؛ ولی چنانچه از این طریق به نتیجه نرسیدید، با انجام مشورت خود را از تحیر خارج کنید و اگر از طریق مشاوره با اهل فن و خبره در آن مورد نیز به نتیجه نرسیدید و همچنان بر تحیر باقى ماندید، نوبت به استخاره مى‌رسد؛ در هر صورت الزام شرعى در عمل به استخاره وجود ندارد، ولى بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.

زندگی جوان دارای پستی و بلندی های بسیاری است و موقعیت های حساس و مهم در تصمیم گیری های مهم زندگی برای همه پیش می آید. و برای جوانترها بیشتر. به همین دلیل پدر و مادر و سالخورده های با تجربه از نزدیکان جوان با در نظر گرفتن مصلحت وی او را همواره راهنمایی می کنند. مشاوره با افراد با تجربه و با بصیرت حکم عاقلانه ای است که می تواند انسان را در تنگناهای زندگی راهنمایی کند.

۱. آیة الله خامنه ای (دام ظله): سعى کنید براى انجام کارهاى خود ابتدا تأمل و دقت کند و با فکر کردن راه حل مناسب را پیدا کنید و چنانچه از این طریق به نتیجه نرسیدید، با انجام مشورت خود را از تحیّر خارج کنید و اگر از طریق مشاوره با اهل فن و خبره در آن مورد نیز به نتیجه نرسیدید و همچنان بر تحیر باقى ماندید، نوبت به استخاره مى‌رسد؛ در هر صورت الزام شرعى در عمل به استخاره وجود ندارد ولى بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.

۲. آیة الله سیستانی (دام ظله): اشکال ندارد و واجب نیست عمل به آن نیز واجب نیست.

۳. آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله): استخاره نوعی مشورت با خداوند است، بدین معنی که اگر انسان در انجام یا ترک کاری مردّد شود ابتدا در اطراف آن فکر و اندیشه می کند اگر به نتیجه ای رسید طبق آن عمل می کند و گرنه با افراد کاردان و با تجربه و آگاه در مورد آن مشورت می کند اگر به نتیجه رسید طبق آن عمل می کند در غیر این صورت از طریق استخاره با خداوند مشورت نموده و مطابق آن عمل می نماید. عمل به استخاره واجب نیست، ولی حتی الامکان مخالفت نشود. مگر این که مدّت قابل ملاحظه ای تأخیر بیندازد و بعد اقدام کند.

۴. آیة الله علوی گرگانی (دام ظله): برای ازدواج و امثال آن در صورتی می توان استخاره کرد که مشورت و تحقیق انجام گیرد و همچنان دچار تردید باشید و در این صورت استخاره مانعی ندارد و عمل به استخاره وجوب اخلاقی دارد یعنی اگر عمل نکند و ضرر کند خود او مقصر است البته اگر قصد اهانت و بی توجهی به استخاره را داشته باشد گناه کرده است.

۵. آیة الله شاهرودی(دام ظله): برای ازدواج می توان استخاره نمود و تفصیل آن در کتب مختصه ذکر شده است و مخالفت با استخاره ممکن است موجب پشیمانی شود.

از جمله راهکارهایی که آموزه های دینی در برابر انسان قرار می دهد که در گرفتاری های شک و دودلی و تردید انسان را نجات دهد، “استخاره” است. در این معنا استخاره عملی است که انسان در صورتی که در انجام و یا ترک امری دچار تردید شود و به هیچ وجهی نتواند انتخاب کند، بدان متمسک می شود و در واقع معنای آن نیز همان طلب خیر از خداوند در آن امر مخصوص است. و البته زمانی استخاره جایگاه پیدا می کند، که بعد از تحقیق و مشورت صورت گیرد.