دعای قربانی گوسفندان | متن دعای قربانی در مفاتیح الجنان + دعای چاقو

همه مسلمانان بعد از خرید ماشین، خانه یا هرچیز دیگری اعتقاد دارند قربانی کردن یک عمل شایسته است. اصل قربانی کردن و اطعام دیگران (حتی بدون بهانه‌ای خاص) دارای پاداش بوده و اساسا هر صدقه‌ای دارای پاداش است. بویژه در مورد قربانی کردن، بعد از خرید منزل روایت خاص وارد شده است:

راوی از امام صادق (علیه‌السّلام)، و آن حضرت از پدران بزرگوارش نقل کرده است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:

من بنی مسکنا فذبح کبشا سمینا و اطعم لحمه المساکین، ثم قال اللهم ادحر عنی مردة الجن و الانس و الشیاطین و بارک لی فی بنائی اعطی ما سال؛

کسی که خانه‌ای بسازد و گوسفند چاق و فربهی را قربانی کند و از گوشت آن به بینوایان اطعام کند، سپس بگوید: «پروردگارا! (شر) دیوان و آدمیان نافرمان و شیاطین را از من دور ساز، و این خانه را برای من با برکت گردان» (اگر چنین کند) آنچه را که آرزو می‌کند به او داده خواهد شد.

 چه حیوانی را می‌توان برای قربانی انتخاب کرد؟

از سه نوع حیوان می‌توان برای قربانی استفاده كرد:

• شتر
• گاو، گاومیش
• گوسفند، بز

 نر و ماده بز بر صحت قربانی شدن هیچ گونه تأثیری ندارد ولی در شتر و گاو نوع ماده آن افضل است و در گوسفند، نر آن برتر از ماده است. گوسفند و بز برای یك نفر كافی است، حتی اگر بزرگ و چاق باشد اما گاو، گاومیش و شتر برای یك نفر تا هفت نفر كفایت می‌كند.

حکم قربانی کردن مرغ یا خروس

اگر شخصی بعلت ناتوانی مالی نتواند حیوانی بخرد ذبح کردن مرغ و خروس برای آن مكروه تحریمه می‌باشد.

تقسیم گوشت قربانی

دعای قربانی

فرقی نمی‌کند شما مرغ و خروس قربانی می‌کنید یا گاو و گوسفند، این قربانی را در عید قربان انجام می‌دهید و یا برای خرید ماشین و خانه نذر قربانی کرده اید، برای ذبح کردن قربانی قبل از هر چیز باید یادمان باشد که ذبح شرعی فقط با نام خدا آغاز شود. چنانکه در آیه ۱۲۱ سوره انعام آمده است:

«وَ لا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ…»؛

«و از آنچه [هنگام ذبح شدن] نام خدا بر آن برده نشده، نخورید»

اما در منابع مختلف روایاتی از معصومین (ع) نقل شده است که نشان می دهد آن ها در هنگام ذبح ذکرهایی (دعای قربانی) را به زبان می آورده اند.

دعای قربانی از امام صادق (ع)

۱. در کتاب زادالمعاد به سند صحيح از امام صادق (ع) منقول است كه چون قربانى را بخرى، روى آن را به قبله كن و در وقت نحر يا ذبح بگو:

وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ

رو گردانيدم به طرف كسى كه آفريدۀ آسمان‌ها و زمين است، خداپرست و مسلمان و از دوگانه‌پرستان نيستم.

إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ

ه راستى نمازم و عبادتم و زندگى‌ام و مرگم براى خداست كه پروردگار عالميان است، شريك نيست براى او و به اين دستور داده شده‌ام و من از مسلمانانم.

اللَّهُمَّ مِنكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللَّهِ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ

خدايا! از تو و براى توست، به نام خدا، و خدا بزرگ است.

و هنگام ذبح کردن بگوید:

اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّي

خدايا از من قبول فرما

و فرمود که تا نمیرد سرش را جدا مکن و چون پوست بکند سنّت است که یک حصه را خود و اهل خانه اش بخورند و بهتر آن است که خود به آن افطار کند و یک حصه را برای همسایگان به هدیه بفرستد و اگر پریشان باشند بهتر است و یک صحه را به فقرا و سؤال کنندگان بدهد و اگر اکثر را تصدّق کند بهتر باشد و سنّت است که پوست و کله و جمیع اجزای حلال آن را تصدّق کند و تصرّف نکند و به قصاب ندهد مگر آن که قصاب پریشان باشد و به تصدق به او بدهد.

منبع: الکافی، ج ۴، ص ۴۹۸

در کتاب مصباح المتهجد آمده است که هنگام ذبح یا نحر دعای بالا را بخوانید.

در دعای بالا قسمت «وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً» مربوط به آیه ۷۹ سوره انعام است و قسمت «إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ» مربوط به آیات ۱۶۲ و ۱۶۳ سوره انعام است.

 در این روز خواندن دعاهای مخصوص عید قربان از صحیفه سجادیه نیز توصیه شده است.

دعای دیگر از امام صادق (ع)

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ زَکَرِیَّا بْنِ آدَمَ عَنِ اَلْکَاهِلِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ:فِی اَلْعَقِیقَةِ إِذَا ذَبَحْتَ تَقُولُ:

«وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ مٰا أَنَا مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ إِنَّ صَلاٰتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیٰایَ وَ مَمٰاتِی لِلّٰهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ `لاٰ شَرِیکَ لَهُ» اَللَّهُمَّ مِنْکَ وَ لَکَ اَللَّهُمَّ هَذَا عَنْ فُلاَنِ بْنِ فُلاَنٍ.

دعای قربانی برای ذبح (پیامبر)

شیخ طوسی در یکی از کتاب های خود نقل کرده است كه: پیامبر اکرم (ص) هنگام ذبح قوچی فرمود:

«أللهمّ تقبّل من محمّد و آل محمّد و من أمّة محمّد»

خدایا این قربانی را از من محمد و آل محمد و هم چنین امت محمد قبول فرما.

منبع: محمد باقر کمره ای ترجمه آسمان و جهان ، ج‏ ۹، ص ۱۸۲

دعای قربانی (امام علی)

أمیرالمؤمنین علی (ع) هنگام ذبح این دعای قربانی را می خواندند:

بسم اللَّه و اللَّه اكبر وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً مسلما وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ، إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ، لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ.

منبع: المقنع، شیخ صدوق، ص ۲۱۹

دعای قربانی از امام خمینی

دعای موقع ذبح گوسفند يا گاو در روز عيد سعيد قربان به نقل از مناسک امام خمینی (قدّس سرّه):

«وَجَّهْت ُ وَجْهِي َ لِلَّذِي ْ فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأرْضَ حَنِيْفاَ مُسْلِماَ وَما أنا مِن َ الْمُشْرِكِيْنَ إنَّ صَلاتِي ْ وَ نُسُكِي ْ وَ محيايَ وَمَماتيِْ لِلّه رَبِّ الْعالَمِيْن َ لاشَريْك َ لَهُ‌ وَ بِذالِك َ اُمِرْتُ وَ أنا مِنَ الْمُسلِمِيْن َ، ألَّلهُمَّ مِنْك َ وَ لَكَ‌ بِسْمِ الله ِ وَالله ُ أكْبَرُ،‌ ألَّلهُمَّ تَقَبَّل مِنـِّي» یاحقّ.

منبع: صفحه ۲۱۷ کتاب مناسک حج امام خمینی

اگر خودمان گوسفند را قربانی نمی کنیم:

مستحب است خود شخص قربانی را بکشد و اگر نتوانست باید دست خود را بر روی دست کسی که قرار است ذبح را انجام دهد بگذارد و دعای ذبح قربانی را بخواند.

با مجموعه شرایط و احکام قربانی کردن در عید قربان آشنا شوید.

دعای چاقوی قربانی

وقتی دعای قربانی بر روی یک چاقو خوانده می شود ذبح چند گوسفند و مانند آن با همان یک چاقو اشکال ندارد ولی اگر ذبح تدریجی باشد برای هر یک از قربانی ها که ذبح می کنند باید یک مرتبه ذکر خدا تکرار شود مگر این که ذبح دفعی باشد یعنی در یک مرحله سر چند مرغ با هم بریده شود (مانند ذبح با دستگاه های اتوماتیک فعلی که با فشار دادن یک کلید سر چند مرغ با هم بریده می شود) در این صورت با رعایت سایر شرایطی که برای ذبح گفته شده اگر هنگام فشار دادن کلید به قصد ذبح همه، یک مرتبه «بسم الله» گفته شود کافی است.

ضمناً لازم نیست حتماً «بسم الله» بگوید بلکه اگر «الحمد الله ـ لااله الا الله» هم بگوید حتی به زبان فارسی هم اسم خدا را ببرد اشکال ندارد.

دعای عقیقه کردن

در روایات متعددی دعای عقیقه آمده است که یکی از معتبرترین احادیث مربوط به حدیث امام صادق است که آمده است به هنگام ذبح گوسفند بایستی این دعا را خواند: «بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ، اَللّهُمَّ عَقیقَهٌ عَنْ فُلانٍ (البته به جاى فلان بایستی نام کسى را گفت که برایش عقیقه مى‌کنند) لَحْمُها بِلَحْمِهِ وَ دَمُها بِدَمِهِ وَ عَظْمُها بِعَظْمِهِ اَللّهُمَّ اجْعَلْها وِقاءَ آلِ مُحَمَّدٍ».

هنگامی که کارد بر حلق عقیقه نهادی می گویی:

«وجّهت وجهی للّذی فطر السّموات و الأرض حنیفا مسلما و ما أنا من المشرکین إنّ صلاتی و نسکی و محیای و مماتی للّه ربّ العالمین لا شریک له، اللّهمّ منک و لک اللّهمّ» هذا عن فلان بن فلان».

بجای فلان بن فلان، اگر شخص مرد باشد اسم او با پدرش را می بری مثلا می گویی: عن علی بن محمد و اگر شخص زن بود می گویی: عن فاطمه بنت محمد.

منبع: الکافی ،ج ۶ ، ص ۳۱

به صورت کلی دو نوع قربانی واجب و مستحب در اسلام وجود دارد. قربانی کردن در مناسک حج واجب بوده اما قربانی کردن در روز عید قربان، به شرط تمکن مالی، مستحب مؤکد است؛ چه کسانی که سال قبل یا سالها قبل حج را به جای آورده باشند، و چه کسانی که به حج نرفته اند.

منبع: قاروبی تبریزی، النضید فی شرح روضه الشهید، ج ۱۰، ص ۱۰۶.

قربانی کردن برای دفع بلا

قربانی کردن گوسفند یا حیوانات دیگر همچون شتر، گاو و بز علاوه بر آن که ثواب دارد؛ موجب برطرف نمودن بلا و مصیبت می شود تا سلامتی خود و دیگران را با قربانی کردن تضمین نمایید. بنابراین قربانی کردن می‌تواند هر گونه مریضی و درد و بلا را از شما دور نگه دارد. 

از اینکه با مجموعه دعای قربانی (دعای ذبح قربانی در عید قربان) همراه همیشگی ستاره بودید بسیار سپاسگزاریم. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را برای کارشناسان ما ارسال نمایید.

دعای ذبح قربانی اهل سنت

ابتدا نیت خود را از قربانی، فقط رضای خداوند قرار دهد و هر نیت دیگری از جمله گوشت خوردن، دفع طعنه مردم، ریا وسُمعه را از قلب خود دوركند؛ چاقو را به خوبی دور از چشم حیوان تیز كند؛ دست و پاهای حیوان را (به غیر از یك پا) ببندد؛ حیوان را بر پهلوی چپ، رو به قبله بخواباند؛ و رخ خود را به سمت قبله نماید؛ با دست راست با گفتن (بسم الله، الله اكبر) حلقوم، مری و دو رگ خون را قطع كند؛ و سعی كند نخاع حیوان قطع نشود زیرا مكروه است، بعد حیوان را رها كند تا جان دهد و سرد شود، و این دعا را بخواند:

اللّٰهُمَّ هَذَا مِنْك وَلَك صَلَاتِی وَنُسُكِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ لَا شَرِیكَ لَهُ وَبِذٰلِكَ أُمِرْت وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ بِاسْمِ اللّٰهِ وَاَللّٰهُ أَكْبَرُ. اللّٰهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی.

فضيلت قربانى و تأكيد بر آن در سنت محمدى-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم

در حديثى آمده است كه امام باقر-عليه السّلام-فرمود:

الْأُضْحِيَّةُ وَاجِبَةٌ عَلَى مَنْ وَجَدَ مِنْ صَغِيرٍ أَوْ كَبِيرٍ وَ هِيَ سُنَّةٌ

«قربانى بر هركس كه بتواند قربانى كند-خواه خردسال باشد يا بزرگسال-لازم [۱] و مستحب است.»[۲]

رُوِّينَا ذَلِكَ بِإِسْنَادِنَا إِلَى الْعَلَاءِ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع ‏عَنْ رَجُلٍ سَأَلَهُ عَنِ الْأَضْحَى

در روایت دیگر، شخصی از امام صادق-علیه السلام-از قربانى مى‌پرسد.

فَقَالَ هُوَ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ إِلَّا مَنْ لَمْ يَجِدْفَقَالَ لَهُ السَّائِلُ فَمَا تَرَى فِي الْعِيَالِ

آن حضرت پاسخ مى‌دهد: «قربانى كردن بر هر مسلمانى واجب است، مگر اين‌كه نتواند. سؤال‌كننده مى‌گويد: درباره‌ قربانى كردن به نيت افراد تحت تكفّل چه مى‌فرماييد؟

قَالَ إِنْ شِئْتَ فَعَلْتَ وَ إِنْ لَمْ تَشَأْ [وَ إِنْ شِئْتَ‏] لَمْ تَفْعَلْ فَأَمَّا أَنْتَ فَلَا تَدَعْهُ‏

حضرت فرمود: اگر خواستى به نيت از آنان قربانى كن و اگر خواستى نكن، اما قربانى كردن به نيت از خودت را ترك مكن.»

وَ رُوِّينَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ بَابَوَيْهِ فِيمَا ذَكَرَهُ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَاأَنَّهَا جَاءَتْ إِلَى النَّبِيِّ ص

«محمد ابن بابويه» روايت كرده است: «امّ سلمه» -رضى اللّه عنها-نزد پيامبر اكرم -صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-رفت و عرض كرد:

فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ تَحْضُرُ الْأَضْحَى وَ لَيْسَ عِنْدِي ثَمَنُ الْأُضْحِيَّةِ فَأَسْتَقْرِضُ وَ أُضَحِّي قَالَ فَاسْتَقْرِضِي فَإِنَّهُ دَيْنٌ مَقْضِي‏

اى رسول خدا، گاه روز عيد قربان فرا مى‌رسد و من پول قربانى را ندارم، آيا خوب است قرض كنم و قربانى كنم؟ فرمود: قرض كن، زيرا قرضى كه براى قربانى مصرف شود، حتما برآورده و پرداخت مى‌شود.