قرص برنج چیست؟

سریع به سمت بیماری که گفته می‌شد قرص برنج مصرف کرده است رفتم.

دخترکی ۱۳ ساله. با لباس خانه، شلواری بچگانه و بنفش و به همراه بلوزی سفید و آبی.

صورتی برآشفته. موهایی پریشان و چشمانی زیبا که به این‌سو و آن‌سو دو دو می‌زد.

از شدت درد نه چونان مار زده که بسیار دردناک‌تر از آن به خود می‌پیچید. دست به شکم خود برده و آن را چنگ می‌زد و فریاد می‌کشید شکمم……

سریع تخت بیمار را به کناری برده و از وی خواستم به روی تخت اورژانس منتقل شود. خودش را روی تخت کناری کشید و همچنان به خود می‌پیچید.

سریع از او پرسیدم رنگ قرصی که خوردی چه بود. خدا خدا می‌کردم نگوید خاکستری. گفت خاکستری…

سریع دویدم و جعبه‌ی قرص‌های برنج اصلی و بنان (بنان قرص برنجی است که ترکیبات کشنده مثل قرص اصلی را ندارد.) را آوردم و به او نشان دادم . گفتم کدام‌یکی را خوردی؟ باز دردلم خدا خدا می‌کردم جعبه‌ی آلومینیومی را نشان ندهد. که باز حرف دلم با حرف دختر بچه تضاد داشت و دخترک همان کاری را کرده بود که از آن می‌ترسیدم. قرص اصلی خورده بود . قرص مرگ…

دست و بدنش سرد شده بود. معلوم بود فشارش افت کرده. هرچند لحظه یک‌بار ناگهان فریاد می‌کشید شکمم آخخخخ……..

در شوک همین دخترک بودم که ناگهان دوباره شنیدم فلانی هم قرص برنج خورده . دخترکی ۱۰ ساله…

حالم افتضاح بود . فقط خدا خدا می‌کردم بتونم رو پاهام بایستم و بتونم کارمو انجام بدم.

سریع دخترک را به خاطر سن پایینش به اورژانس اطفال انتقال دادند. 

دوباره شنیده شد فلان خانم هم قرص مصرف کرده….

حالم دست خودم نبود.

این‌ها خاطر تلخی است که پزشک اورژانس مسمومیت از مصرف این نوع قرص‌ها یادآور می‌شود و اما این قرص مرگ‌آور چیست؟

قرص برنج چیست؟

این قرص با اسم علمي «قرص فسفيد آلومينيوم» ماده‌اي است با تركيب فسفيد که به‌صورت قرص‌هاي ٣گرمي، ساخته‌شده است.  این قرص خطرناک از نظر ظاهر شباهت زیادی به قرص‌های روان‌گردان (اکستازی) دارد. اما شناخت ظاهری این نوع قرص‌ها در جلوگیری از مصرف آن بسیار ضروری است. این قرص به رنگ خاکستری است و دربسته‌های ۱۰ تایی فروخته می‌شود. قرصي  که يک عدد آن قادر است هزاران شته را از بين ببرد حال با بدن یک انسان چه خواهد کرد. حتی مصرف یک‌ششم این قرص نتایج غیرقابل جبرانی را در پی خواهد داشت.

علائم و عوارض پس از مصرف به چه صورتی است؟

این ماده سمی به‌راحتی جذب دستگاه‌های گوارش شده و بعد از حل شدن در مایعات بدن و رطوبت معده باعث تولید گاز خطرناک فسفین می‌شود. سم مهلک و کشنده این قرص بر روی سلول‌های بدن تأثیر بدی دارد، تنفس سلولی را از بین می‌برد و باعث آسیب جدی به اعضا و ارگان‌های حساس بدن مانند کلیه‌ها و قلب می‌شود. همان‌طور که از خاطرات پزشک اورژانس مشخص بود مرگ بر اثر مصرف آلومینیوم فسفید مرگی دردناک است. فرد عطش زیادی دارد  و سوزش شدیدی در بدن خود احساس می‌کند. مصرف آن بر روی سیستم اعصاب تأثیری ندارد و فرد مسموم تا لحظه مرگ هوشیار است و با توجه به آزاد شدن گاز فسفین در معده فرد مسموم شاهد مرگ تدریجی خود خواهد بود. این قرص ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و قلب را دچار مشکل می‌کند و در نهایت منجر به فوت فرد مسموم شده می‌گیرد. در صورتی‌ که فرد قرص  را بخورد یا بوی آن را استشمام کند دچار مسمومیت خواهد شد که درصورتی‌که سم از بدن وی خارج نشود مرگ در پی خواهد داشت. علامت‌های بالینی فرد دچار خستگی و کمبود اکسیژن است، به‌طوری که بدنش رو به کبودی رفته و دچار خفگی سلولی خواهد شد. این روند روندی غیرقابل برگشت بوده و مسمومیت با قرص برنج برابر با مرگ است.

خودکشی با قرص برنج

اکثر افرادی که قرص برنج را مصرف می‌کنند از همان لحظه پشیمان می‌گردند ولی افسوس که راه برگشتی نخواهند داشت و با مرگی دلخراش جان خود را از دست می‌دهند. هرچند از ‌سال ۱۳۹۲ در ایران فروش قرص برنج در عطاری‌ها ممنوع و واردات قانونی آن متوقف شد اما برای تهیه این قرص کافی است سری به چند عطاری، سوپر مارکت و یا بازار ناصرخسرو پایتخت بزنید. دلالان مرگ آگاهانه یا ناآگاهانه این قرص را با کمترین قیمت در اختیارتان  قرار می‌دهند. بر اساس آمار پزشکی قانونی در ٤ ماهه نخست سال ۹۳ بر اثر مسموميت با اینوع قرص ۲۳۹ نفر در كشور جان خود را از دست دادند.  اين رقم در مقايسه با مدت مشابه ‌سال قبل كه تعداد متوفيات قرص برنج ۲۲۴ نفر بود، ‌٧/٦درصد افزایش‌یافته است. بر اساس اين گزارش در٤ ماهه ابتدایی سال ۹۳ بيشترين تلفات ناشي از مسموميت با قرص‌‌های برنج به ترتيب با ۹۹ نفر در استان تهران، ۳۳ نفر در استان مازندران، ۲۹ نفر در استان گيلان و ۱۳ نفر در استان لرستان گزارش‌شده است. بر اساس این آمار اگرچه تهران در صدر این جدول قرار دارد اما به نظر می‌رسد در شمال کشور به علت وجود مزارع برنج و شالیزارها قرص‌های برنج در دسترس  بیشتری در میان مردم قرار دارند.

موارد مصرف و نکات ایمنی در مورد این قرص‌های کشنده

• برای جلوگیری از پیدا شدن حشرات در برنج و حبوبات ، آرد و… در انبار ها از این قرص ها استفاده می‌شود.
• استفاده از این قرص صرفا در صلاحیت تیم های کنترل و بهداشت مواد غذایی است و افراد عادی به هیچ عنوان نباید اقدام به این عمل نمایند.
• استفاده از این قرص ها به منظور مبارزه با آفات ، صرفا در انبار های مواد غذایی باید باشد و به هیچ عنوان استفاده خانگی از آن مجاز نیست.
• اين قرص از خود گاز فسفيد توليد مي‌کند  و باعث کشته شدن جونده ها می‌شود.
• قبل از به کار بردن در انبارها ، باید تمام در و پنجره ها بسته باشد و شکاف های انبار با نایلون گرفته شود.
• بعد از قرص گذاری نباید کسی در اتاق های اطراف انبار بخوابد.
• هنگام خارج کردن قرص ها از داخل محفظه باید از دستکش پلاستیکی استفاده کرد.
• اگر قرص داخل گونی حبوبات گذاشته می شود باید با کیسه نایلون کاملاً گونی را پوشاند و آن را خارج از اتاق و در هوای آزاد قرار داد.
• مسموميت با اين قرص هم از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستي و هم به صورت خوراکي اتفاق مي‌افتد.

فرد خودکشی کرده با قرص برنج را باید سریعاً به نزدیک‌ترین بيمارستان انتقال داد. انتقال او به مطب و درمانگاه باعث وقت‌کشی خواهد شد.اگر در خانه‌ای جوش‌شیرین و يا پرمنگنات پتاسيم بود، دادن آن به فرد مسموم تنها راه پيش درماني است. استفاده از زغال فعال (زغال سیاه) که به‌صورت قرص برای درمان مواردی مثل مصرف قرص‌های برنج، تولیدشده می‌تواند کمک‌کننده باشد زیرا مصرف زغال فعال باعث می‌شود تا سم ناشی از مصرف این قرص به مقدار زیادی جذب زغال شود. در برخی موارد از داروی بی‌کربنات سدیم نیز برای بهبود مصرف‌کننده این قرص استفاده می‌شود هرچند که این روش‌ها بسیار کم کارساز بوده و نمی‌تواند کمک خاصی به فرد مسموم کند. البته در سال‌های اخیر استفاده از حجامت، معجون و محلول‌های گیاهی و سنتی در کنار اقدامات درمانی مدرن به‌عنوان طب مکمل روزنه‌های امید را برای افراد مسموم با قرص برنج به وجود آورده است.