اعاده دادرسی چیست + بررسی شرایط انواع اعاده دادرسی

اعاده دادرسی یکی از انواع روش های اعتراض به حکم دادگاه پس از قطعیت یافتن آن است. این اعاده توسط بهترین وکیل در مشهد یا سایر شهرهای ایران به دادگاه ارائه می شود تا حکم دوباره مورد بررسی قرار بگیرد. اعاده دادرسی را می توان در تمام دعاوی حقوقی و کیفری به جهات مذکور در قانون مطرح کرد که شامل انواع مختلفی می شود.

اعاده دادرسی چیست؟

در قانون کشور ایران شرایطی مهیا شده است تا محکوم علیه یا طرفی که در حکم زیان دیده است، در شرایط خاصی امکان درخواست بررسی مجدد حکم را داشته باشد. به طور مثال در صورت درگیری با پرونده های کیفری یا حقوقی و ارائه حکم دادگاه، اگر حکم با انتظاراتتان متفاوت بود، کافیست از بهترین وکیل کیفری در مشهد یا سایر شهرهای ایران کمک بگیرید تا با اعاده حکم دادرسی درخواست بازنگری پرونده را به اجرا بگذارید.

در دادگاه ها امکان واخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و … برایتان در شرایط خاص فراهم است و برای پرونده های پایان یافته معمولاً اعاده دادرسی را به کار می برند. به واسطه شرایطی که این درخواست فراهم می کند، حتی بعد از تنظیم حکم قطعی، امکان درخواست مجدد برای بررسی پرونده وجود خواهد داشت.

اعاده آخرین راه برای تغییر حکم

اعاده دادرسی را می توان به عنوان آخرین راه (به خصوص برای کسانی که حکم دادگاه به ضرر آنها تمام شده) به شمار آورد؛ از این رو باید درباره آن اطلاعات کافی و کاملی داشته باشید و نحوه تنظیم آن را به طور کامل بدانید تا مبادا اشتباهی صورت بگیرد.

اگر در دعاوی ملکی به مشکل خوردید و حکم صادر شده به ضرر شما بود، باید به سراغ وکلایی خبره و حرفه ای بروید، تا آنها به صورت تخصصی اعاده دادرسی را برای شما ثبت نمایند، در این حالت خوب است سراغ بهترین وکیل ملکی در مشهد، یا وکلای شهرهای دیگر ایران بروید تا بدون نگرانی اعاده ای حرفه ای برایتان تنظیم کنند.

اگر درس وکالت خوانده باشید، قطعاً می دانید که در صورت صدور حکم قطعی، امکان درخواست رسیدگی مجدد توسط قضات وجود ندارد که به این موضوع اعتبار امر قضاوت شده می گویند. اما خوشبختانه بر اساس آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری، از اعاده دادرسی می توان برای حل این چالش استفاده کرد. در واقع در این روش محکوم علیه تحت شرایط خاصی درخواست می کند که پرونده بررسی شود تا در صورت وجود شرایط اعاده قضات حکم جدیدی را صادر کنند.

از اعاده دادرسی می توان در دعاوی کیفری و حقوقی استفاده کرد، منتهی دلایل طرح این اعاده در دعاوی کیفری نسبت به دعاوی حقوقی کاملاً متفاوت است. در بیانی ساده تر، دلایلی که در دعاوی کیفری بنا به آنها درخواست بازنگری پرونده را می دهید، با دلایل درخواست بررسی مجدد پرونده های حقوقی متفاوت هستند.

شرایط اعاده دادرسی

برای اعاده دادرسی چه شرایطی در دعاوی کیفری و حقوقی وجود دارد؟ در ادامه شرایط هر یک از این دعاوی را بررسی می کنیم و درباره آنها توضیح می دهیم:

شرایط اعاده دادرسی حقوقی

• در صورتی که خواهان حکم صادرشده را تقاضا نکرده باشد
• در صورتی که حکم صادره از تقاضای خواهان بیشتر باشد.
• وجود تضاد در مفاد حکم صادره که در آن باید به اصول یا مواد قانونی متضاد تکیه کرد.
• در صورتی که حکم صادره با حکمی که قبلاً توسط دادگاه برای همان دعوای و اصحاب صادر شده، متفاوت باشد (در صورت نبود دلایل قانونی).
• در صورتی که طرف مقابل در حکم صادره نقش دارد و با تقلب و حیله آن را به نفع خود تغییر داده است.
• اگر اسنادی که توسط دادگاه مورد بررسی قرار می گیرند، جعلی بوده و دادگاه از آنها برای صدور حکم استفاده کرده باشد.
• بعد از صدور حکم، مدارک جدیدی به نفع محکوم علیه به دست می رسند و این اسناد هیچکدام در حین دادرسی موجود نبودند یا در اختیار فرد قرار نداشتند.

شرایط اعاده دادرسی کیفری

برای اعاده دادرسی دعاوی باید به ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری اشاره کرد. در ادامه موارد اعاده دادرسی دعاوی کیفری را مطرح می کنیم:

• فردی به اتهام قتل بازداشت شود، اما بعداً بر اساس بررسی ها متوجه شوند که طرف مقابل زنده است.
• اگر کاری که یکی از طرفین به آن مرتکب شده است، جرم نیست.
• در صورتی که مجازات صادر شده برای فرد بیشتر از مجازاتی باشد که قانون برای آن مطرح کرده است.
• در رابطه با یک اتهام خاص، برای فرد چندین حکم صادر کنند.
• در صورتی که ثابت شود شهادت افراد حاضر در دادگاه دروغ است.
• اگر ثابت شود اسناد ارائه شده به دادگاه جعلی هستند.
• اگر ۲ نفر به دلیل یک جرم خاص توسط دادگاه محکوم شده اند و تعارض بین حکم آنها مشخص شود، یکی از طرفین احراز خواهد شد.
• دادگاه تشخیص می دهد که یک جرم خاص را فقط یک نفر می تواند مرتکب شود، اما برای جرم مرتکب شده چندین نفر محکوم شده اند.
• در صورتی که ادله جدیدی ارائه شود که به دلیل آن دادگاه فرد را بی گناه بشناسد.
• در صورتی که واقعه جدیدی رخ دهد که به دلیل آن فرد بی گناه شناخته شود.

آشنایی با انواع اعاده دادرسی

بر اساس قوانینی که در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، اعاده دادرسی را به چند دسته بندی مختلفی تقسیم کرده اند که در ادامه هر یک از آنها را توضیح می دهیم:

کیفری و حقوقی

یکی از انواع اعاده دادرسی قرار گرفتن آن در دسته بندی های کیفری و حقوقی می باشد. همانطور که از نام این موارد پیداست، از اعاده های حقوقی در دادگاه های حقوقی و از اعاده های کیفری در دادگاه های کیفری استفاده می کنند.

برای اعاده دادگاه های حقوقی به مواد ۴۲۶ تا ۴۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی اتکاء می کنند. برای اعاده دادگاه های کیفری نیز دادگاه مواد ۴۷۴ تا ۴۸۳ را مورد بررسی قرار می دهد.

اعاده بر خلاف شرع

یکی دیگر از انواع اعاده دادرسی، اعاده در شرایطی است که رئیس قوه قضایی حکم نهایی را بر خلاف شرع بداند. در این صورت ایشان می تواند درخواست اعاده دادرسی را مطرح کند و با ارسال پرونده به دیوان عالی کشور درخواست بررسی دوباره آن را دهد.

اصل و طاری

در ماده ۴۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی به اعاده دادرسی اصل و طاری اشاره شده است. در صورت استفاده از روش اصلی، فرد باید به طور کاملاً مستقل درخواست خود را مبنی بر بازنگری پرونده به دادگاه ارائه دهد.

در روش طاری، در صورت ایجاد دعاوی دادگاه، برای آنها حکم صادر می کند، اما در دعاوی بعدی از این حکم می توان به عنوان دلیل استفاده کرد. در این شرایط اگر حکم مطرح شده بر زیان یکی از طرفین باشد، او می تواند درخواست خود را برای بازنگری پرونده مطرح کند.

نحوه اعاده دادرسی چگونه است؟

مراحل اعاده دادرسی چیست و چطور باید این کار را انجام دهیم؟ این سوال بسیاری از افرادی است که می خواهند نسبت به نتیجه یک رای یا حکم دادگاه دادخواست اعاده خود را مطرح کنند، اما با پیچ و خم آن آشنا نیستند. در این روش فرد باید برخی شرایط را دارا بوده و طبق مراحل قانونی خاصی پیش برود تا نهایتاً اعتراض خود را به گوش دادگاه برساند.

برای تنظیم درخواست اعاده دادرسی به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و درخواست خود را مطرح کنید. در پرونده ای که برایتان ایجاد می شود، باید یکی از جهات اعاده را استناد کرده و مدارک و مستندات خود را نیز در آن قرار دهید تا ضمیمه شوند.

در اعاده های حقوقی، اعاده اصلی و طاری در دادگاه های مخصوص ارائه می شوند. مثلا اعاده اصلی در دادگاه صادرکننده حکم و اعاده طاری در دادگاه در نظر گیرنده حکم به عنوان دلیل اجرا می شود.

در اعاده کیفری حکم به دیوان کشور ارسال شده و سپس در صورت تایید، پرونده به سوی دادگاه صادر کننده ارسال خواهد شد تا حکم قطعی مجددا در نظر بگیرند.

در صورتی که اعاده دادرسی توسط رئیس قوه قضاییه انجام شود، پرونده به دیوان عالی ارسال و سپس در صورت تایید در شعب خاصی بررسی می شود تا حکم جدیدی را صادر کنند. در صورت تایید اعاده در این روش، بین زمان اجرای حکم تا ایجاد حکم جدید تاخیر به وجود می آید.

نکات ضروری در نحوه درخواست اعاده دادرسی

در ادامه مهمترین نکات را برای درخواست اعاده مطرح می کنیم که طی مراحل ایجاد آن باید حتما به این نکته ها توجه داشته باشید:

بررسی ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری

اگر قصد اعاده از طریق ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری را دارید، نیازی به ثبت درخواست نخواهید داشت. در این روش ابتدا رئیس دادگستری استان حکم را بررسی می کند و سپس در صورت تایید آن را به رئیس قوه قضایی می فرستد. در صورتی که رئیس قوه قضائیه نیز حکم را خلاف شرع تشخیص دهد، حکم دوباره مورد بررسی قرار می گیرد.

فوت یا غیبت محکوم علیه

در صورت فوت یا غیبت محکوم علیه، نماینده های قانونی وی مثل وکیل، وراث، وصی و همسر می توانند تمامی مراحل پرونده را در پیش بگیرند. علاوه بر این دادستان مجری حکم، دادستان کل کشور و رئیس قوه قضاییه نیز امکان درخواست اعاده دادرسی را دارند.

تعیین زمان برای اعاده دادرسی

• برای اعاده دادرسی توسط دادگاه های کشور زمان خاصی تعیین می شود. مثلا این زمان برای افراد مقیم داخل ایران ۲۰ روز و برای افراد مقیم خارج از کشور ۲ ماه در نظر گرفته شده است. در آرای حضوری، به محض ابلاغ رأی این زمان شروع می شود. در آرای غیابی نیز این زمان در صورت سر رسید تاریخ انقضای مهلت واخواهی و تجدید نظرخواهی شروع خواهد شد.
• اگر عذر موجه ای دارید، باید آن را به دادگاه اعلام کنید تا دادگاه اعاده دادرسی تان را انجام دهد. در صورتی که اعاده بر اساس مدارک جعلی، حیله یا تقلب باشد، از زمانی شروع خواهد شد که حکم اثبات جعلی بودن، حیله یا تقلب طرفین توسط دادگاه تایید و حکم آن صادر شود. در صورتی که در اعاده اسناد جدیدی ارائه کنید، مهلتتان از زمان ارائه اسناد جدید آغاز خواهد شد.

نحوه ارائه دلیل جدید در اعاده دادرسی

طی مراحل ارائه دادخواست اعاده دادرسی، ذی نفع می تواند با درنظرگرفتن شرایطی خاص یک درخواست جدید تحت عنوان اعاده دادرسی تنظیم کند و آن را به دادگاه ارائه دهد تا جلوی اجرای حکم قطعی را بگیرد. اما آیا امکان ارائه دلیل جدید در انواع دادرسی های حقوقی و کیفری وجود دارد؟

برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که بله، امکان ارائه دلیل جدید وجود دارد، منتها یکی از شرایط ایجاد واقعه جدید بعد از ارائه حکم توسط دادگاه است. اگر اتفاق جدیدی مثل ارائه اسناد، مدارک و ادله نیفتد، امکان ارائه این درخواست وجود نخواهد داشت. در واقع دادگاه بر اساس همین وقایع جدید حقانیت درخواست کننده را بررسی خواهد کرد تا در صورت لزوم بر آنها استناد کرده و حکم را تغییر دهد.

یکی دیگر از شروط لازم در زمان ارائه دلیل جدید به اعاده دادرسی مکتوم بودن تمامی اسناد و مدارک ارائه شده است. اگر در طی رسیدگی به دعاوی، ارائه دلیل جدید به شیوه متعارف امکان پذیر بود، امکان اعاده درخواست به واسطه آن وجود ندارد؛ از این رو نمی توان دادخواست جدیدی را مطرح کرد.

امور مرتبط با اعاده دادرسی چه هستند؟

در ادامه امور مرتبط با این نوع درخواست را لیست می کنیم تا با آنها بیشتر آشنا شوید:

• امور مدنی
• امور کیفری
• دیوان عدالت اداری
• داوری
• دادگاه نظامی
• قوه قضائیه
• دادگاه روحانیت

نکته های مهم در اعاده دادرسی

برخی نکات مهم در اعاده دادرسی وجود دارد که باید حتما از قبل درباره آنها آگاهی و اطلاعات کافی داشته باشید تا به تمامی شرایط بررسی پرونده مسلط شوید. در ادامه این نکته ها را بیان می کنیم:

احکام

احکام مختلفی وجود دارد که به واسطه آنها امکان تنظیم درخواست اعاده را دارید که از جمله آنها می توان به حکم های صادر شده توسط دادگاه بدوی به دلیل واخواهی یا تجدید نظرخواهی اشاره کرد. در ادامه مثال هایی برای این موضوع می آوریم:

• احکام صادره در دعوای غیرمالی
• در مواقعی که درخواست اعتراض در خارج از مهلت مقرر انجام گرفته باشد.
• احکام غیابی صادره
• احکام صادره در دعاوی مالی که ارزش خواست به بیشتر از ۳ میلیون ریال می رسد.

اعاده دادرسی در دادگاه تجدید نظر

افراد زیادی فکر می کنند که فقط امکان تنظیم درخواست اعاده دادرسی در دادگاه بدوی وجود دارد، در صورتی که طرح آن در دادگاه تجدید نظر نیز امکان پذیر است. در واقع اگر دادگاه تجدید نظر حکمی را ارائه کرده باشد، فرد همچنان امکان ارائه درخواست را خواهد داشت.

در این روش نیز مرجع بررسی حکم همان دادگاه اولیه است که به دعاوی رسیدگی می کند؛ به همین منظور شما باید به منظور تنظیم درخواست دوباره به دادگاه تجدید نظر بروید و درخواست خود را مطرح کنید.

یک بخش از حکم

در صورت وجود ارتباط بین دادخواست و حکم، اگر دادگاه دادخواست را بپذیرد، فقط همان بخش خاص نقض شده و نادیده گرفته می شود.

مغایرت ۲ حکم

اگر فرد درخواست مغایرت دو حکم توسط دادگاه را ارائه دهد، چنانچه دادگاه درخواست وی را بپذیرد، حکم دوم در نظر گرفته نخواهد شد (نقض می شود).

ارائه حکم از سوی دادگاه بدوی یا دادگاه تجدید نظر

اگر دادگاه بدوی یا دادگاه تجدید نظر حکمی را صادر کرده باشند، فرد باید برای تنظیم اعاده دادخواست به دادگستری استان برود.

ارائه حکم از سوی دیوان عالی کشور

اگر حکمی از طرف دیوان عالی کشور ارائه شده و فرد درخواست اعاده آن را داشته باشد، باید برای این درخواست به سراغ دادگستری کل کشور برود.

ارائه حکم از سوی سازمان قضائی نیروهای مسلح

در صورتی که فردی قصد بازرسی مجدد پرونده در خصوص حکم ارائه شده از سوی سازمان قضائی نیروهای مسلح را داشته باشد، باید برای تنظیم درخواست به حوزه نظارت سازمان قضائی نیروهای مسلح در شهر خود مراجعه کند. امکان مراجعه به ریاست سازمان قضائی نیروهای مسلح در شهر تهران نیز وجود دارد.

اعاده دادرسی، شانسی برای موفقیت در پرونده

اعاده دادرسی در انواع مختلف در واقع شانسی برای طرف محکوم به منظور موفق شدن در پرونده است. اگر بنا به دلایل مختلف نسبت به حکم ارائه شده اعتراضی داشتید، خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران از طریق اعاده دادرسی امکان ارائه اعتراض را برایتان فراهم می کند.

شما از این روش می توانید تمام ادله، شواهد و مدارک خود را با دادگاه در میان بگذارید تا دادگاه آنها را بررسی کند و در صورت لوزم حکم جدیدی را ارائه دهد. شما می توانید در تمام دادگاه های کیفری و حقوقی از اعاده دادرسی استفاده کنید و شانس موفقیتتان را در پرونده افزایش دهید.

این دادخواست فرصتی را نیز برای دادگاه های کشور به وجود آورده است تا قضاوت را کاملاً بر اساس مدارک و شواهد انجام دهند و جلوی هرگونه اشتباه را بگیرند. بروز اشتباه در دعاوی حقوقی یا کیفری گاهی اوقات می تواند کاملا ًبه ضرر یکی از طرفین تمام شود، از این رو قضات باید تمام تمرکز خود را روی نحوه حل پرونده بگذارند.

با این حال حتی اگر اشتباهی در خصوص صدور رای صورت بگیرد، طرفین زیان دیده کافیست تا دادخواست اعاده خود را مطرح کنند که در صورت تایید، حکم دوباره مورد بررسی قرار می گیرد و حق او احقاق خواهد شد.

اگر سوال یا پرسشی در خصوص انواع اعاده دادرسی دارید، کافیست به سراغ وکلای حرفه ای و با تجربه ای بروید که سال ها عمر خود را در دادگاه های دعاوی کیفری و حقوقی سپری کرده اند. در این مقاله انواع اعاده بررسی شده و شیوه پیگیری هر یک از آنها شرح داده شده است.