روز والنتاین، روز عشاق و یا روز عشقورزی، در فرهنگ مسیحی و فرهنگ مدرن غربی، روز ابراز عشق است. هر سال در روز ۱۴ فوریه مطابق با ۲۵ بهمن ماه و بعضی سالها ۲۶ بهمن ماه این مناسبت برگزار میشود.
روز ولنتاین (valentine day)
تاریخچه روز ولنتاین به جشنی باز میگردد که به افتخار قدیس ولنتاین در کلیساهای کاتولیک برگزار میشد. روز ولنتاین برگرفته از سنتهای روم باستان و مسیحیت است. ابراز عشق در این روز معمولا با فرستادن کارت تبریک ولنتاین و یا خرید هدایایی همچون گل سرخ، خرسهای عروسکی و شکلات انجام میشود.
داستان روز ولنتاین
این داستان به ولنتاین قدیس و مریدانش بازمیگردد. تاریخچه کامل و دقیقی از ولنتاین در دست نیست و آنچه از پیشینه این روز میدانیم با افسانه درآمیخته شده است. کلیسای کاتولیک امروزه به این نتیجه رسیدهاند که حداقل سه قدیس به نام ولنتاین یا والنتیوس وجود داشتهاند که همگی به قتل رسیدهاند، به همین دلیل چندین افسانه سعی در باب تاریخچه این رسم وجود دارد.
براساس یک افسانه مشهور در روم باستان در دوران فرمانروایی کلاودیوس دوم در سده سوم میلادی، کشیشی به نام ولنتاین زندگی میکرده است. کلودیوس عقیده داشته که مردان مجرد نسبت به آنانی که همسر و فرزند دارند سربازان جنگجوتر و بهتری هستند. به همین خاطر ازدواج را برای مردان جوان امپراتوری روم ممنوع میکند. ولنتاین معتقد بود که این حکم ناعادلانه است؛ بنابراین مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوبشان جاری مینمود. هنگامی که کلاودیوس این موضوع را فهمید، ولنتاین را به محکوم به مرگ کرد.
نامه کشیش ولنتاین به محبوبش
افسانه دیگر بر این اساس است که شاید کشیش ولنتاین به علت نجات دادن و فراری دادن مسیحیان از آزار و شکنجه رومیان کشته شده است. مطابق یک افسانه، کشیش ولنتاین خود عاشق دختر زندانبانش شده و نخستین کارت ولنتاین را خود او قبل از مرگش برای آن دختر فرستاد و در آن نوشت ” از طرف ولنتاین تو “.
تاریخچه روز ولنتاین
احتمالا کشیش والنتاین حدود سال ۲۷۰ میلادی به قتل رسیده است. برخی معتقدند که روز والنتین، سالگرد فوت یا به خاکسپاری ولنتاین است. عدهای هم معتقدند کلیسای کاتولیک به علت مسیحی سازی یک سنت باستانی و مشرکانه لوپرکالیا که در روم مرسوم بوده، این تاریخ را انتخاب کرده است. در امپراتوری روم تا اواخر قرن پنجم میلادی جشن لوپرکالیا به مناسبت باروری برپا میشد. در سال ۴۹۸ میلادی، برگزاری جشن لوپرکالیا توسط پاپ ژلازیوس یکم، ممنوع شد. پاپ ژلازیوس به منظور مقابله با اعمال مشرکانه ۱۴ فوریه را به عنوان روز ولنتاین اعلام کرد.
ولنتاین در سدههای میانه اروپا، بخصوص در انگلستان و فرانسه، یکی از محبوب ترین قدیسان بوده است. مخصوصا همزمانی شروع جفت گیری پرندگان با روز ولنتاین، این باور را که روز ولنتاین به واقع، روز عشاق است، تشدید میکند.
قدیمی ترین یادبود ولنتاین که امروز در دست میباشد، مربوط به چارلز دوک اورلئان است. وی که در پی شکست در نبرد آزینکورت در برج لندن زندانی بود نامههایی را در سال ۱۴۱۵ برای معشوقهاش نوشت که اکنون در مجموعه دست نویسهای کتابخانه بریتانیایی نگهداری میشود.
نسبت دادن شهرها به قدیس ولنتاین
بر اساس باورهای کنونی، بقایای قدیس ولنتاین که در سده ۱۹ میلادی در قبرستانی باستانی در ایتالیا کشف شد هماکنون در سه شهر رم، دوبلین و گلاسگو نگهداری میشود. بخشی از این بقایا پس از انتقال به یک تابوت طلایی توسط پاپ گرِگوری شانزدهم به کلیسای کاتولیک وایت فرایر در دوبلین پایتخت جمهوری ایرلند اهدا شد. بخش دیگری از این بقایا که گفته میشود شامل استخوانهای والنتین قدیس است توسط یک خانواده متمول فرانسوی در سده نوزدهم به کلیسای فرانسیس مقدس در شهر گلاسگو در اسکاتلند منتقل شد.
خارج از حلقههای مذهبی از مردم عادی کمتر کسی از وجود این بقایا در شهر اطلاع داشت تا اینکه در سال ۱۹۹۹ تصمیم به انتقال این بقایا به کلیسای دیگری به نام The Blessed John Duns Scotus گرفته شد. این اقدام توجه گسترده رسانهها و به طبع آن عموم مردم را به دنبال داشت بهطوری که شهر گلاسگو به خاطر میزبانی والنتاین قدیس “شهر عشاق” لقب گرفت و از سال ۲۰۰۲ این شهر در روز والنتین میزبان فستیوالی به نام “فستیوال عشق” میباشد.
تاریخ ولنتاین ۱۴۰۲ در ایران
ولنتاین سال ۱۴۰۲ برابر است با چهارشنبه ۲۵ بهمن ماه.
آداب و رسوم روز ولنتاین
از هدایای مرسوم در این روز هدایای شکلاتی را میتوان نام برد. در کشورهای اروپایی و آمریکائی دادن شکلات به عنوان هدیه روز والنتین از شهرت خاصی برخوردار است. تزئین شکلات و پختن انواع آن نیز از آداب این روز به شمار میرود.
اعتقادات کشورهای دیگر درباره روز ولنتاین
برخی معتقدند که ولنتاین فراتر از سنتی غربی است که پیش از این در بسیاری کشورهای جهان موجود بودهاست. در کشور چین، روزی مشابه ولنتاین موجود است که تحت عنوان “شب هفتها” نامیده میشود. برابر با افسانهای چینی، پسر گاوچران و دختر بافنده، در هفتمین روز هفتمین ماه از تقویم قمری در آسمان با یکدیگر ملاقات کردند. آ
خرین “شبِ هفتها” در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ بود. روایتی دیگر از این روز با اندکی تفاوت نسبت به چین، در ژاپن نیز موجود است که از آن به عنوان “تاناباتا” یاد میگردد و برابر با هفتم ژوئیه تقویم خورشیدی است. در کشور مصر، روز عشق دیگری موجود است که برابر با ۴ نوامبر هر سال است. در کره جنوبی، در ۱۱ دسامبر هرسال، روزی تحت عنوان “روز پِپِرو” موجود است که در آن زوجهای جوان هدایایی به یکدیگر تقدیم میکنند.
در ایران باستان دو جشن با والنتین تقریبا از بعضی جوانب مشابهت داشته اند. یکی جشن مهرگان که در شانزدهم مهر ماه برگزار میشده و در آن مردم به یکدیگر هدیه میدادهاند و دیگر جشن اسفندگان یا سپندارمذگان بوده که پنجم اسفند برگزار میشده و مردان به همسران خود هدیه داده و از آنها تجلیل میکرده و بر تخت مینشاندهاند.
انتقاد به روز ولنتاین
عدهای از علمای مسلمان بخصوص از اهل سنت بخاطر آن که این یک رسم رومی و مسیحی است بزرگداشت آن را بدعت شمرده و حرام میدانند.
گروهی نیز روز ولنتاین را به علت ترویج مصرف گرایی قبیح میدانند. حتی این افراد جنبشی را تحت عنوان ضد ولنتاین گرایی ایجاد نموده و افراد را تشویق به اهدای هدایای ارزان یا رایگان میکنند. از دید برخی در ایران نیز ولنتاین مظهر تجمل گرایی و مصرف گرایی است. به نظر آنها جوانان بیشتر از آنکه به ابراز محبت بپردازند به ارزش مادی هدایا توجه میکنند. بنابراین هدیه بسیار گرانقیمت را نشانهی علاقه میدانند.
ولنتاین در ایران
از سال ۱۳۸۹ در ایران تولید انواع پوستر، بروشور، جعبه و کارتهای تبلیغاتی با نمادهای قلب، نیم قلب، گل رز قرمز و هر گونه فعالیتی مبنی بر اطلاعرسانی در این روز ممنوع است و از سوی مراجع قانونی با متخلفین برخورد قانونی میشود. گروهی دیگر به جای آن جشن اسفندگان را که برگرفته از آیینهای ایرانی است و در روز پنجم اسفند (اسفندروز از اسفندماه) برگزار میشود را به جای ولنتاین پیشنهاد میکنند.
اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان دوره هشتم مجلس شورای اسلامی جشن مهرگان را روز عشق حقیقی و واقعی در فرهنگ ایرانی میداند و از نظر او مردم باید به جای ولنتاین این روز را جشن بگیرند و گرامی بدارند. در هر صورت این روز در میان گروهی از جوانان ایرانی محبوبیت دارد.
همچنین ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است که ایرانیان باستان این روز را روز بزرگداشت زن و زمین میدانسته اند. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان “روز عشق” به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هر یک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند.
به عنوان مثال روز اول “روز اورمزد”، روز دوم، روز بهمن معنی “سلامت، اندیشه” که نخستین صفت خداوند است، روز سوم اردیبهشت یعنی “بهترین راستی و پاکی” که باز از صفات خداوند است، روز چهارم شهریور یعنی “شاهی و فرمانروایی آرمانی” که خاص خداوند است و روز پنجم “سپندار مذ” بوده است. سپندار مذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را بعنوان نماد عشق می پنداشتند.
سپندارمذگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا میکردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه میدادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت میکردند. اخیرا گروهی از دوستداران فرهنگ ایرانی پیشنهاد کردهاند که به منظور حفظ فرهنگ ایرانی سپندارمذگان بجای ولنتاین به عنوان روز عشق گرامی داشته شود.
روز عشق تنها روز یادآوری دوست داشتن و دوست داشته شدن است. گاهی یک جمله تبریک روز عشق از هزاران گل ولنتاین با ارزش تر است. چرا زمانی که میتوان با متن روز عشق دل کسی را بدست آورد سعی در تهیه کادوی روز عشق برای پسر یا دختر هستیم؟
ولنتاین در عربستان سعودی
فروش محصولات مربوط به روز والنتین در عربستان سعودی مانند گل رز در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۸ ممنوع گردید و پلیس مذهبی این کشور از مغازه داران خواست تا چنین چیزهایی را نفروشند.
ولنتاین در مالزی
در مالزی برخی مقامات حکومتی و مذهبی بخاطر نامتناسب بودن این جشن با فرهنگ مسلمانان این کشور آن را قبیح میدانند و با راهاندازی کمپین ضد ولنتاین، تلاش میکنند مردم را از برگزاری جشن روز ولنتاین دور کنند. در چند ایالت مالزی، مقامات قصد دارند با وضع کردن قوانینی مانع از برقراری رابطه جنسی پیش از ازدواج میان دخترها و پسرهای مجرد در هتلها شوند. در مجموع همه مردم آن کشور با مواضع ضد ولنتاین حاکمان آن کشور موافق نیستند و برخی برگزاری این جشن را بیضرر میدانند.
نکتههای جالب درمورد روز ولنتاین
- در قرون وسطی دختران غذاهای عجیب و غریب میخوردند با این اعتقاد که همسر رویاهای خود را پیدا خواهند کرد و همچنین اگر دوستی نزدیکی بین دو طرف وجود داشت همدیگر را ولنتاین صدا میکردند.
- بهترین تعطیلات برای گلفروشان در سرتاسر جهان شناخته شده است و ارزش مادی برابر ۱۵ میلیارد دلار در این روز صرف تهیه کادو برای ابراز عشق میشود.
- سالانه حدود ۱۸۹ میلیون شاخه گل دراین روز درامریکا فروخته میشود که ۱۱۰ میلیون شاخه آن رُز قرمز میباشد، جالب است بدانید، امریکا به طور خاص برای روز ولنتاین ازکلمبیا و اکوادور گل رُز وارد میکند.
- ۷۳ درصد از آقایان وتنها ۲۷درصد از خانمها دراین روز شاخه گل میخرند، جدا از ۱۵ درصد از خانمها که دراین روز برای خودشان، مادر و یا دخترانشان گُل میخرند.
- در اواخر سال ۱۸۰۰ میلادی اولین بسته شکلات مخصوص برای روز ولنتاین توسط کمپانی Cadbury به بازار عرضه شد. سالانه حدود ۳۵ میلیون جعبه شکلاتی قلب شکل در این روز خریداری میشود و تنها درامریکا حدوداً یک میلیارد دلار شکلات فروخته میشود.
- حدود ۱۰ درصد ازازدواج هایی که درطول سال انجام میشود یعنی حدود ۰۰۰، ۲۲۰ ازدواج تنها دراین روز صورت میگیرد.
- جالب است بدانید حدود نه میلیون نفر که حیوانات خانگی نگهداری میکنند هم برای حیوانات خود کادو تهیه میکنند.
- در تایلند هر دسته گل ۱۲ تایی از گل رُز قرمز با نرخ ۴۸۷ دلار به فروش میرسد و هر تک شاخه قیمتی معادل ۴۵ دلار دارد و در امریکا قیمت هر دسته گل رُز قرمز ۷۵ دلار است.
- تعداد شاخه گل رُز قرمز در روز ولنتاین معنایی خاص دارد. ۱ شاخه گل به معنی عشق در نگاه اول و ۱۰۸ شاخه پیشنهاد ازدواج را منتقل میکند وهم چنین رنگها معانی خاص خود را دارند برای مثال رُز قرمز به معنای عشق و احترام، شاخه گل صورتی به معنای این است که اوقات خوشی را با هم دارید. رُز سفید به معنای قدردانی است.
- حدود ۸ میلیارد عدد شکلات سالانه به مناسبت روز ولنتاین در سرتاسر جهان تولید میشود.
گرچه روز ولنتاین روز شادی و هیجان است، تحقیقات نشان میدهد ۴۰ درصد از افراد موضعی منفی نسبت به این روز دارند. طبق تحقیقات از هر۱۰ فرد تنها یک نفر در این روز احساس افسردگی و تنهایی بیشتر میکند.
بدون نام
جشن غرب زدگان
الهام
جالبه