در این مقاله به بیماری کووید۱۹، شیوع، علائم، روشهای پیشگیری و درمان آن میپردازیم.
کرونا چیست؟
کرونا خانوادهای متنوعی از ویروسها است که میتواند پستانداران و پرندگان را درگیر کند. از بین همه موجودات، خفاشها بهترین میزبان برای این ویروسها هستند. کووید۱۹، جدیدترین ویروس شناختهشده از خانواده ویروسهای کرونا است که در اواخر دسامبر سال ۲۰۱۹ میلادی در شهر ووهان چین شیوع یافت.
علائم ویروس کرونا چیست؟
اکثر افراد مبتلا به کووید-۱۹ به بیماری خفیف تنفسی دچار میشوند و بدون نیاز به درمان ویژه بهبود پیدا میکنند. احتمال بروز بیماری در افراد مسن و آنهایی که بیماری زمینهای مثل بیماری قلبی و عروقی، دیابت، بیماری مزمن تنفسی و سرطان دارند، بیشتر است. شایعترین علائم کرونا شامل این موارد است:
- تب
- سرفه خشک
- خستگی
علائم کمتر شایع عبارتند از:
- کوفتگی و درد
- گلودرد
- اسهال
- ورم
- سردرد
- از دست دادن بویایی یا چشایی
- جوش زدن پوست یا رنگپریدگی انگشتان دست و پا
علائم شدید کرونا شامل این موارد است:
- تب بالای ۳۸ درجه
- اختلال در تنفس
- کبودی لب و صورت
- احساس درد یا فشار مداوم در قفسه سینه
- بروز گیجی
- سخت بیدار شدن
علائم کرونا در کودکان
مهمترین علائم کووید-۱۹ در کودکان شامل این موارد است:
تب
تب در بین کودکان کمتر شایع است.
علائم شبیه به آنفولانزا
کودکان مبتلا به کووید-۱۹ علائم آنفولانزا مانند تب، سرفه یا تنگی نفس را تجربه میکنند.
علائم دستگاه تنفسی
کودکان مبتلا به نوع خفیف بیماری علائمی مثل آبریزش بینی، سرفه یا گلودرد دارند.
علائم گوارشی
بعضی از کودکان دچار استفراغ، اسهال یا تهوع میشوند.
درد
برخی از کودکان مبتلا به کرونا دچار درد عضلانی یا سردرد میشوند.
تغییر در رفتار
ممکن است کودکانی که توانایی بروز شفاهی احساس یا بیان علائم خود را ندارد، بداخلاق شوند و بیشتر گریه کنند. بعضی از کودکان نیز اضطراب را تجربه میکنند.
سویه های دیگر کرونا
کرونا دلتا و امیکرون، از سویههای دیگر کرونا هستند. کرونا دلتا نسبت به نوع اولیه، قدرت سرایت بیشتری دارد. علائم این سویه، با نوع اولیه آن چندان تفاوتی ندارد و شدت آنها شدیدتر است و مواردی مانند سردرد طولانی، گلودرد، آبریزش بینی، سرفههای ممتد، تنگی نفس، خستگی، از دست دادن حس بویایی، احساس درد در بینی و سینوسها، از دست دادن حس چشایی، مشکلات گوارشی مانند اسهال، تهوع و استفراغهای ممتد را شامل میشود.
سویه امیکرون به عنوان سویه غالب کرونا ویروس معرفی شده و علائم آن تفاوتی با نوع اولیه آن ندارد که شامل این موارد است:
- تب و لرز
- گلو درد
- از دست دادن حس بویایی و چشایی
- آبریزش بینی
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرفه
- اختلالات تنفسی مانند تنگی نفس
- دردهای عضلانی
- سردرد
- خستگی
- اسهال
- بیاشتهایی یا کم اشتهایی
- تنگی نفس و تب
راههای انتقال کرونا
راه اصلی انتشار ویروس کرونا از طریق قطرات ریز تنفسی است که در اثر سرفه یا بازدم فرد مبتلا به ویروس بر روی سطوح و وسایل پخش میشود. اصلیترین راه انتقال آن از طریق فرد ناقل است و حتی از طریق افرادی که هیچ علائمی ندارند یا به عبارتی ناقل خاموشاند، به دیگران منتقل میشود. اغلب موارد انتقال این ویروس از طریق افراد به یکدیگر در فضای بسته و ارتباط با فرد بیمار برای مدت طولانی است.
استفاده از ضد عفونی کننده ها برای پیشگیری
در ابتدای شیوع ویروس کووید۱۹ این باور وجود داشت که کووید۱۹ از طریق سطوح منتقل میشود به همین دلیل هم افراد از مواد ضدعفونی کننده و الکل برای ضد عفونی سطوح و دستهایشان استفاده میکردند، اما بعدتر انتقال کووید۱۹ از طریق سطوح، رد شد. با این وجود، هنوز هم درباره انتقال یا عدم انتقال کرونا از طریق سطوح، شک و تردیدهایی وجود دارد.
روش های پیشگیری از کرونا ویروس
سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از این ویروس، این راهکارها را پیشنهاد کرده:
- دستهایتان را به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون یا ژل ضدعفونیکننده الکلی تمیز کنید.
- وقتی سرفه یا عطسه میکنید، بینی و دهانتان را با دستمال کاغذی یا آرنج خود بپوشانید.
- از تماس نزدیک با افرادی که عوارضی شبیه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارند، اجتناب کنید.
- هنگام سرفه یا عطسه، از دستمال کاغذی یا آرنج خود استفاده کنید، یا از افراد دیگر دور شوید. در صورت استفاده از دستمال کاغذی، دستهایتان را بشویید.
کنترل کرونا در ایران و جهان
با شیوع کووید۱۹ در جهان، کشورهای مختلف، روشهایی را برای کنترل آن در پیش گرفتند که شامل قرنطینه شهرها و بستن مرزهایشان با دیگر کشورها بود. روشهای دیگر اطلاعرسانی گسترده درباره این بیماری، اجرای قانون دورکاری، تحصیل آنلاین دانشآموزان و توصیه به استفاده از ماسک در فضاهای عمومی بهویژه در فضاهای بسته را شامل میشد.
واکسن کووید۱۹
تا ژانویهٔ ۲۰۲۱ تعداد ۶۹ واکسن پیشنهادی در مرحلهٔ کارآزمایی بالینی قرار گرفت که واکسنهای فایزر، مدرنا، سینوفارم و آسترازنکا جزو شناختهشدهترین آنها بودند. بسیاری از کشورها اولویت دریافت واکسن را به گروههای جمعیتی با خطر بالا مانند افراد مسن و افراد در معرض ابتلا مانند کادر درمانی اختصاص دادند.
نخستین واکسن ایرانی کووید۱۹ در ایران نیز که به مرحله کارآزمایی بالینی رسید، «کوو ایران برکت» نام داشت که توسط گروه دارویی برکت و شرکت شفا دارو تولید شد.
این واکسنها برای تاثیرگذاری بیشتر باید در فاصله زمانی مناسب و در دو یا سه دوز تزریق شوند.
درمان کووید۱۹
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، داروی Baricitinib برای بیماران مبتلا به کووید-۱۹ شدید توصیه میشود. این داروی خوراکی، تحریک بیش از حد سیستم ایمنی را سرکوب میکند.
سازمان جهانی بهداشت، داروی Sotrovimab را به صورت مشروط برای درمان کووید-۱۹ خفیف یا متوسط در بیمارانی که در معرض خطر بالای بستری هستند، توصیه کرده است. بیماران مسن، بیماران مبتلا به نقص ایمنی، مبتلایان به بیماریهای زمینهای مثل دیابت، فشار خون بالا و چاقی و افرادی که واکسینه نشدهاند، کاندید دریافت این دارو هستند.
شیوع کرونا در ایران و جهان
کشورهای مختلف، در زمانهای مختلف، شیوع کرونا را تایید کردند که برخی از آنها شامل این موارد است:
ایتالیا
در ایتالیا، وجود کروناویروس در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰ مورد تایید قرار گرفت و منشاء آن، دو جهانگرد چینی بودند که تست آنها در شهر رم مثبت اعلام شد.
ایالات متحده آمریکا
نخستین مورد تأیید شده کووید۱۹ در ایالات متحده، در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۰ اعلام شد.
شیوع کرونا در ایران
در پی شیوع کووید۱۹ در جهان، شیوع این ویروس در ایران به طور رسمی در ۲۹ بهمن ۱۳۹۸ تایید شد.
آمار مبتلایان به کرونا در جهان
- بر اساس جدیدترین آمار «جدول جهانی ورلداُمتر»، (۵شهریور ۱۴۰۲) تاکنون مجموع مبتلایان به این بیماری در دنیا به ۶۹۴ میلیون و ۱۹۵ هزار و ۹۹۱ نفر رسیده و مرگ ۶ میلیون و ۹۱۰ هزار و ۶۵۱ بیمار کووید تایید شده است.
- آمریکا با ثبت بیش از ۱۰۷ میلیون ابتلا و بیش از یک میلیون و ۱۷۰ هزار فوتی، همچنان رکورددار ابتلا و مرگهای کرونایی در کل دنیا است.
- دو کشور هند و فرانسه با عبور از ۴۰ میلیون ابتلا، به ترتیب جایگاه دوم و سوم را به لحاظ آمار ابتلا دارند. در فهرست آمار فوتیهای این بیماری پس از آمریکا، برزیل با بیش از ۷۰۰ هزار فوتی و هند با بیش از ۵۰۰ هزار فوتی، بیشترین مرگ و میر کرونایی را به ثبت رساندهاند.
- روسیه با ثبت بیش از ۳۹۹ هزار فوتی، بالاترین آمار مرگهای کرونایی در اروپا را دارد.
«جدول جهانی ورلداُمتر»، از تاریخ ۲۹ ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی، ثبت آمار رسمی کرونا را آغاز کرده است.