کاغذ و محصولات کاغذی بخش قابل توجهی از نیازهای ما را تشکیل میدهند. بستهبندی بسیاری از محصولات از جنس کاغذ بوده، انواع مختلف دستمالهای پاککننده، ابزار خواندن، نوشتن و حتی تولید برخی از آثار هنری مانند مجسمهها تنها بخشی از کاربردهای کاغذ در زندگی روزمره ما انسانها است که نیاز ما را به کاغذ و مواد اولیهی تولید شده از آن نشان میدهد. به همین دلیل یکی از مهمترین تولیدات هر کشوری کاغذ است. اما برای تولید آن نیاز به قطع درختان بسیاری زیادی است که در نهایت منجر به آسیبهای زیست محیطی فراوانی خواهدشد.
خوشبختانه کاغذ از جمله محصولاتی است که قابلیت بازیافت دارد. بازیافت از مهمترین قدمها در راستای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی بوده که دولت و مسئولین میتوانند آن را به روشی صحیح انجام دهند. برای آشنایی با مراحل بازیافت کاغذ و انواع روشهای آن با مطلب پیش رو همراه شوید. در کتاب علوم پایه ششم ابتدایی هم مطلبی درباره مراحل بازیافت کاغذ آورده شدهاست.
بازیافت کاغذ چه تاثیرات مثبتی بر حفظ محیط زیست دارد؟
هر ساله در بسیاری از کشورهای پرجمعیت دنیا از جمله امریکا بخش اعظمی از زمینهای قابل استفاده برای سکونت و کشاورزی به محلی برای دفن زباله تبدیل میشوند. زبالهای که روزانه در حجم نگرانکنندهای تولید میشود. یکی از مهمترین آسیبهای این اتفاق تولید گازهای گلخانهای و آلودگی هوا است. مسئلهای که تهدید بزرگی برای سلامت انسان و موجودات زنده خواهدبود. از سوی دیگر، آمارها نشان میدهد کاغذ و محصولات کاغذی بیش از ۱۱.۸ درصد از زبالههای تولید شده را تشکیل میدهند. به همین دلیل بازیافت آن تاثیر چشمگیری بر کاهش زبالههای تولیدی خواهدداشت.
بر اساس گزارش آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده امریکا (EPA) با بازیافت تنها یک تن کاغذ میتوان ۳۸۰ گالن نفت، ۷۰۰۰ گالن آب و انرژی موردنیاز برای یک خانواده به مدت ۶ ماه را تامین کرد. یکی دیگر از تاثیرات مثبت بازیافت کاغذ، کاهش قطع درختان است؛ چراکه بازیافت یک تن کاغذ میتواند مانع از قطع ۱۷ درخت شود.
کاهش هزینههای جمعآوری و دفن زبالهی سازمانها و دریافت اعتبار مالیاتی برای بازیافت زبالههای کاغذی از دیگر فواید بازیافت کاغذ بوده که میتواند باعث کمک به اقتصاد بهتر شود.
آشنایی با مراحل بازیافت کاغذ
پیش از هر چیز توجه به این نکته ضروری است که فرآیند بازیافت کاغذ در کارخانهها برای برخی از محصولات کاغذی مانند کاغذ کپی، پاکت نامه، روزنامه، دفتر، کاتالوگ، کاغذهای رسید و مجله انجام میشود. اما بازیافت کاغذهایی که با دستگاههای خردکن بریده میشوند، کار دشواری است. این کاغذها در زمان بازیافت ممکن است در بخشهایی از دستگاههای کارخانه بازیافت باقی مانده و باعث آسیب به آنها شود. از این رو برخی از مراکز بازیافت چنین کاغذهایی را قبول نمیکنند.
در ادامه با مراحل بازیافت کاغذ آشنا میشویم:
۱. جمعآوری کاغذ
مرحله اول برای بازیافت محصولات کاغذی، جمعاوری آنها است. برای سادهتر شدن این فرآیند باید همیشه کاغذهای زباله را در سطل زبالهی جدا بگذارید تا به راحتی بتوان آنها را از سایر زبالهها جدا کرد.
۲. انتقال به مرکز بازیافت
در این مرحله مامورین حمل زباله و بازیافت، زبالههای کاغذی را به مراکز بازیافت منتقل میکنند. در این مراکز زبالههای کاغذی با توجه به جنس و اندازهی آنها دستهبندی میشوند. زیرا جنس و اندازه باعث تفاوت در شیوهی پردازش و بازیافت آنها شده و نیاز به دستگاههای مختلفی است.
۳. انجام مرحله اصلی بازیافت
پس از دستهبندی کاغذها، آنها را به کارخانههای بازیافت منتقل میکنند. در این کارخانهها کاغذ و محصولات کاغذی را به قطعات کوچکتر برش میدهند. سپس آنها را با آب فراوان و ترکیباتی مانند هیدروژن پراکسید، سدیم هیدروکسید و سیلیکات سدیم مخلوط میکنند. این مواد شیمیایی در ترکیب با آب باعث تجزیه الیاف کاغذ و در نتیجه خمیر شدن کاغذهای خرد شده میشود. خمیری که مادهی اصلی در تولید کاغذ بازیافتی است. در این مرحله قطعههایی مانند منگنه، گیره، نوار یا هر وسیلهای که به کاغذ متصل بود، جداسازی شده و خمیر کاملا خالص و پاک خواهدشد.
۴. مرکبزدایی
خمیر آماده شده را درون یک مخزن شناور حاوی مواد شیمیایی متفاوت و حبابهای هوا قرار میدهند. این ترکیبات منجر به پاک شدن رنگ و لکههای کاغذ و در نتیجه سفید شدن کامل آن میشود. برای تولید کاغذ رنگی بازیافتی، رنگ موردنظر را در همین مرحله پس از سفید شدن خمیر اضافه میکنند. در انتهای این بخش خمیر نهایی به دستگاه تولید کاغذ منتقل میشود.
۵. خشکسازی
آخرین مرحله از تولید کاغذ بازیافتی، خشک کردن کاغذهای تولید شدهاست. زمانی که خمیر کاغذ به طور کامل جوهر زدایی و پاک شد، آن را درون ماشینهای غلتک بزرگی قرار داده تا آب اضافی کاغذ خارج شود. بعد از خشک شدن کاغذها، آنها را به شکل رولهای بزرگ کاغذی بستهبندی کرده و در انتها برای انتقال به مراکز تولید محصولات کاغذی آماده میشوند.
چگونه میتوان بازیافت کاغذ را در خانه انجام داد؟
شما میتوانید به راحتی در خانه هم بدون نیاز به ابزار ویژهای، بعضی از کاغدهای دورریختنی خود را بازیافت کنید. برای این کار مراحل زیر را انجام دهید:
ابزار لازم برای بازیافت کاغذ در خانه:
کاغذهای باطله (از کاغذهای براق مانند جلد مجلات و کتابها استفاده نکنید)
- آب
- مخلوطکن
- قاب عکس قدیمی
- صفحهی شیشهای یا پلاستیکی برای گذاشتن بر روی قاب عکس
- پارچه
- ماهیتابهای در اندازهی بزرگتر از قاب عکس
- ابزار تزئینی برای زیبایی کاغذ
مرحله اول:
صفحه پلاستیکی یا شیشهای را به کمک میخ، منگنه یا چسب به یک طرف قاب عکس بچسبانید تا یک قالب برای کاغذ خود آماده کنید.
مرحله دوم:
کاغذها را به قطعههای کوچک بریده و با آب گرم مخلوط کنید. آن ها را با مخلوطکن به قدری هم زده تا در نهایت خمیری با بافتی صاف آماده شود.
مرحله سوم:
در این مرحله باید قاب عکس را درون یک ماهیتابه بگذارید. مواد خمیری را درون تابه ریخته و تمام سطح قاب را با آن بپوشاند. سپس قاب را به طرف بالا کشیده و بیرون بیاورید. در این مرحله میتوانید ابزار تزئینی کاغذ را در صورت تمایل بر روی خمیر بریزید.
مرحله چهارم:
در این مرحله باید با استفاده از یک دستمال حولهای یا پارچه به آرامی آب اضافی خمیر را گرفته و اجازه دهید قاب عکس حاوی خمیر برای یک تا دو روز خشک شود.
در صورت تمایل میتوانید به جای ابزار تزئینی از دانهی گیاهان مختلف برای تزئین کاغذ استفاده کنید. زمانی که از بذر گیاه استفاده میکنید، بعد از خشک شدن کاغذ میتوانید آن را بر روی کمی خاک گذاشته و دوباره مقداری خاک به آرامی بر روی کاغذ بریزید و با آب آن را مرطوب کنید. پس از گذشت چند روز دانهها رشد میکنند.
۵ راه آسان برای بازیافت کاغذ در خانه
۱. استفاده به عنوان کود کمپوست
کاغذهای باطله یک ترکیب عالی برای استفاده به عنوان کود شیمیایی است. میتوان آنها را به کمک برخی ابزار به کود تبدیل کرد. در غیر این صورت میتوانید به راحتی آنها را به قطعههای کوچکتر بریده و در اطراف گیاهان درون باغچه یا گلدان خود قرار دهید. در این روش کاغذ باعث آبرسانی بهتر گیاهان و انتقال مواد مغذی به آنها میشود.
۲. پاک کردن سطوح شیشهای
میتوانید به جای استفاده از پارچههای میکروفایبر، از روزنامههای قدیمی برای تمیز و براق شدن شیشههای خانه استفاده کنید.
۳. بستهبندی لوازم
در زمان جابهجایی لوازم، اسبابکشی و یا گذاشتن ظروف در انبار یا جعبه میتوانید از کاغذهای دورریختنی به عنوان وسیلهای برای بستهبندی استفاده کنید.
۴. بستهبندی هدیه
کاغذهای رنگی باطله، کاغذهای قدیمی طرحدار و یا هر کاغذی که ظاهر زیبایی داشته اما به دلیل عدم استفاده دور ریختنی شده را میتوانید برای بستهبندی هدیههای خود از آن استفاده کنید. به کمک یک روبان ظاهر زیبای این بستهبندیها تکمیل میشود
۵. مرتبسازی قفسهها
از کاغذهای تمیز میتوان برای جذب رطوبت در قفسه قاشق و چنگال، صندوق ماشین، یخچال و یا قفسههای میوه و سبزیجات استفاده کرد. همچنین استفاده از کارتنهای تخممرغ که جنس ضخیمتری دارند برای مرتبسازی و بخشبندی کشوی لباس، زیورآلات، کیف و کفش انتخاب خوبی است.
پاسخ به پرسشهای پرتکرار درباره مراحل بازیافت کاغذ
۱. آیا کاغذهایی که به منگنه یا گیره متصل شده هم قابل بازیافت است؟
همانطور که اشاره شد، تمامی وسایل متصل به کاغذ و محصولات کاغذی در فرآیند بازیافت به طور کامل برداشته شده و هیچ اختلالی در مراحل مختلف وارد نمیکند.
۲. آیا میتوان کاغذهای آغشته به جوهر را هم بازیافت کرد؟
کاغذهایی که به صورت دستنوشت یا چاپی بر روی آنها نوشته شده را هم میتوان برای بازیافت جدا کرد. زیرا در فرآیند جوهرزدایی تمامی نوشتهها از بین میرود.
۳. آیا کاغذهای مرطوب قابل بازیافت هستند؟
خیر. کاغذهای خیس ماندگاری خوبی نداشته و به سرعت و تا پیش از بازیافت خراب میشوند. همچنین احتمال باقی ماندن در میان قطعات دستگاههای بازیافت و خرابی آنها هم وجود دارد. به همین دلیل نباید کاغذهای مرطوب را درون سطل بازیافتی بگذارید.
۴. آیا کاغذهای بستهبندی هدیه یا کارتهای تبریک قابلیت بازیافت دارند؟
معمولا کاغذهای ساده و بدون تزئینات زیاد را میتوان برای بازیافت درون سطلهای مربوطه گذاشت. البته تزئیناتی مانند روبان را باید پیش از بازیافت از آنها جدا کنید و درون سطل زبالهی غیرقابل بازیافت قرار دهید. در نهایت در کارخانهها با توجه به جنس و اندازه کاغذ آنها را برای بازیافت دستهبندی میکنند. از سوی دیگر شما میتوانید کاغذهای طرحدار و زیبا را دوباره به عنوان کاغذهای هدیه و یا روشهایی که در بخشهای قبلی به آن اشاره شد، استفاده کنید.
۵. کاغذها چند دفعه قابلیت بازیافت دارند؟
این موضوع با توجه به جنس و کیفیت کاغذها مشخص میشود. کاغذهایی مانند کاغذ چاپگر که الیاف بلند و ضخیمی داشته را میتوان بارها و بارها بازیافت و دوباره استفاده کرد. این الیافها در طول فرآیند بازیافت کوتاه شده و تا زمانی که قابلیت استفاده به عنوان کاغذ را داشتهباشند، میتوان از آنها برای تولید دوباره کاغذ استفاده کرد. با این حال حتی اگر امکان استفاده از آنها برای تولید دوبارهی کاغذ وجود نداشتهباشد، خمیر به دست آمده در مراحل بازیافت را میتوان برای تولید دستمال، کارتن غذا و محصولات مشابه استفاده کرد.
سخن پایانی
بازیافت کاغذ و محصولات کاغذی یکی از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از قطع بیرویه درختان، حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست است. امکان بازیافت کاغذ به شیوههای مختلفی وجود دارد؛ بنابراین اگر امکان انتقال زبالههای کاغذی به مراکز بازیافت را ندارید، میتوانید آنها را در خانه به کمک روشهایی که در این مقاله به آنها اشاره شد، دوباره استفاده کنید.
برگرفته از: Paper Recycling Process | How is Paper Recycled | How to recycle paper at home