علت سوزش ادرار چیست؟ + درمان سوزش ادرار

ستاره | سرویس سلامت – سوزش ادرار که به همراه درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار بروز می‌کند، عارضه‌ای است که هر سنی می‌تواند افراد را درگیر کند؛ (لازم بذکر است تنها سوزش به هنگام ادرار نشانه این عارضه نیست؛ بلکه هرگونه احساس درد هنگام دفع ادرار نیز می‌تواند همین مفهوم را داشته باشد.) با این وجود این حس ناخوشایند به تنهایی بیماری به حساب نمی‌آید و می‌تواند نشانه‌ای از احتمال بروز بیماری‌های مختلف باشد و قاعدتا روش درمان نیز به علت سوزش ادرار بازمی‌گردد.

 

علت سوزش ادرار

متخصصان معتقدند از آنجا که سوزش ادرار می‌تواند نشانه یک بیماری باشد، هرگونه احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار باید بررسی شود. در واقع اختلالات و نشانه‌هایی که در سیستم ادراری به وجود می‌آید، به پیگیری‌های دقیقی نیاز دارد.

طیف وسیعی از بیماری‌ها می‌تواند موجب بروز این مشکل شود که البته این بیماری‌ها نیز براساس جنس و سن بیماران متفاوت است. رایج‌ترین بیماری‌هایی که می‌توانند با سوزش ادرار خود را نشان دهند، عبارتند از:

• عفونت مجاری ادراری و مثانه: یکی از رایج ترین علل سوزش ادرار، عفونت‌های مجاری ادراری است. عفونت مثانه و مجاری ادراری علاوه بر احساس سوزش هنگام دفع ادرار با علائم دیگری چون تکرر ادرار، نیاز فوری به دفع ادرار حتی بلافاصله بعد از رفتن به دستشویی، بوی نامطبوع ادرار و وجود خون در ادرار همراه است.
  عدم درمان عفونت مجاری ادراری، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب رسانده و یا باعث ایجاد عفونت در سایر اعضای بدن شود. عفونت مجاری ادرار هم در مردان و هم در زنان مشاهده می‌شود اما در زنان و مخصوصا زنان جوان شایع‌تر از مردان است.
• وجود سنگ در سیستم ادراری یا مثانه: پس از عفونت ادراری که در بالا بدان اشاره شد، سنگ‌های ادراری دومین علت شایع سوزش ادرار است.
• تب و عفونت: تب و بالا رفتن دمای بدن نشان دهنده مبارزه بدن با عفونت است. همین تب می‌تواند دمای ادرار را نیز بالا برده و هنگام دفع ادرار احساس سوزش یا داغی ایجاد شود. 
• بیماری‌های مقاربتی: علت سوزش ادرار در مردان ممکن است بدلیل وجود یک بیماری مقاربتی، مثل سوزاک یا کلامیدیا باشد.
• سیستیت بینابینی: سیستیت بینابینی، شرایط مزمن دردناکی است که در آن مثانه ملتهب و تحریک می‌شود و در نتیجه فرد مجبور می‌شود که به طور مکرر ادرار کند و ادرار کردنش دردناک است. این عارضه در زنان شایع‌تر از مردان است.
• خستگی، بی‌خوابی و ضربه به ناحیه تناسلی: دستگاه تناسلی به وسیله میکروب‌های روده کلونیزه است (کلونیزه به معنی جمع شدن سلول‌ها، باکتری‌ها و… در یک نقطه است) و این میکروب‌ها در شرایط مساعد مانند خستگی، بی‌خوابی و ضرباتی که به ناحیه تناسلی وارد می‌شود، می‌تواند عفونت‌ها را وارد مجرا کند. در نتیجه این افراد دچار طیفی از مشکلات ادراری مانند سوزش ادرار، قطع و وصل شدن ادرار، اختلال ادرار کردن، تخلیه نشدن کامل مثانه، عفونت ادراری و… خواهند شد که این مشکلات برای خانم‌هایی که ازدواج کرده‌اند با در نظر گرفتن مسائل زناشویی تشدید خواهد شد.
• زخم در مجاورت مجاری ادرار: تماس زخم با ادرار که یک مایع اسیدی است، احساس سوزش شدید ایجاد می‌کند. زخم‌های ناشی از اصلاح اندام تناسلی، زخم هایی که بر اثر مقاربت جنسی به وجود می‌آیند، جوش یا هر خراشیدگی می‌تواند موجب شود موقع دفع ادرار احساس سوزش کنید.
  زخم های کوچک خود به خود خوب می‌شوند اما در صورت بروز تب یا ایجاد یک زخم بزرگ باید به پزشک مراجعه کرد. 
• تومور مثانه و سیستم ادراری
• عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث سوزش ادرار شوند. از جمله غذاهای پرادویه، قهوه، چای، الکل، غذاهای اسیدی، مواد شیمیائی در فرآورده‌های بهداشتی و کم آبی ممکن است به طور کوتاه مدت هنگام دفع ادرار احساس سوزش ایجاد کنند. 

 

 

علت سوزش ادرار در مردان

• عفونت پروستات، عفونت پیشابراه، عفونت مجاری ادراری: موارد مذکور در مردان جوان می‌تواند علت سوزش ادرار باشد که در میان آن‌ها عفونت ادراری شایع‌ترین علت این عارضه است. لازم به ذکر است که مردان دارای مجاری ادراری درازتری نسبت به خانم‌ها هستند و غده پروستات هم مواد ضد‌باکتریائی ترشح می‌کند که مانعی برای عفونت ادراری است. بنابراین عفونت مجاری ادرار در مردان چیز ساده‌ای نیست و اگر مردی دچار سوزش ادرار شود، نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.
• بزرگ شدن پروستات: در افراد مسن، بزرگ شدن پورستات می‌تواند علت سوزش ادار باشد.
• اپیدیدیمیت: عفونت یا التهاب لوله اپیدیدیم که در بالای بیضه‌ها قرار دارد، ممکن است باعث سوزش دردناکی در هنگام دفع ادرار شود. مردان مبتلا به اپیدیدیمیت ممکن است شاهد تورم در اطراف بیضه‌ها، درد در آلت تناسلی یا بیضه‌ها و تب باشند.
  این شرایط که معمولا پس از یک عمل جراحی یا یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود، با آنتی بیوتیک‌ها قابل درمان است.

 

علت سوزش ادرار در زنان

• عفونت واژینال: عفونت واژن، بافت آن را تحریک کرده و تماس ادرار با بافت تحریک شده موجب سوزش می‌شود. البته برای تشخیص عفونت واژینال نیاز به معاینه دقیق پزشکی است.

• پارگی پرینال پس از زایمان: در بسیاری از زنان پس از زایمان طبیعی در ناحیه بین واژن و مقعد، پارگی ایجاد می‌شود. هنگامی که این پارگی پرینال در کنار مجرای ادرار یا در داخل واژن باشد، تماس ادرار با ناحیه آسیب دیده تا چندین روز پس از زایمان، درد و سوزش زیادی ایجاد می‌کند. 

• پس از یائسگی: با کاهش تولید استروژن بعد از یائسگی، بافت واژن کوچک و ضعیف شده و ممکن است خشک شود. این تغییرات بافت واژن را حساس کرده و باعث می‌شود موقع دفع ادرار احساس ناراحتی ایجاد شود. 

 

 

علت سوزش ادرار در کودکان

• سوزش ادرار در کودکان نیز ممکن است نشان‌دهنده برگشت ادراری، عفونت ادراری و آسیب سیستم‌های ادراری باشد. تب، بی اشتهایی، عدم تغذیه صحیح و کافی و خوب شیر نخوردن و وزن نگرفتن نوزادان نیز می‌تواند نشان دهنده این مشکل باشد.
• در دختر بچه‌ها هم عفونت ادراری شایع‌ترین علت سوزش ادراری است.

اختلال ادرار کردن نیز مشکلی است که دختر بچه‌ها و خانم‌ها زیاد با آن روبه رو می‌شوند. به عبارت دیگر، زمانی که آنها خارج از منزل هستند و سعی می‌کنند جلوی دفع ادرار را بگیرند، مشکلات متعددی نیز برایشان ایجاد خواهد شد. در حقیقت، عدم دفع ادرار باعث ضخیم شدن عضلات کف لگن شده و در نتیجه این افراد در هر سه مجرایی که از لگن رد می‌شود، با مشکل روبه رو می‌شوند. بسیاری از خانم‌ها نگران سرویس‌های بهداشتی کثیف و نامناسب هستند و به همین دلیل ترجیح می‌دهند جلوی دفع ادرار را بگیرند، اما دفع ادرار در سرویس‌های بهداشتی آلوده خانم‌ها را دچار عفونت ادراری نمی‌کند، بلکه فرد در اثر نگه داشتن ادرار، دچار عفونت می‌شود.

 

لزوم مراجعه به پزشک 

زمانی که به غیر از سوزش ادرار نشانه دیگری ندارید و دفع ادرار آزاردهنده نیست، ملاقات با پزشک می‌تواند به شما اطمینان دهد که مشکل خاصی وجود ندارد اما در شرایطی که علائمی چون تب بالا، احساس درد در ناحیه پشت (ممکن است نشانه عفونت کلیه باشد) و استفراغ وجود دارد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود. همچنین اگر تکرر ادرار داشته و ادرارتان با درد و بوی نامطبوع همراه است، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. 

 

 

درمان سوزش ادرار

درمان سوزش ادرار به ‌علت آن بستگی دارد. پس بهتر است قبل از اقدامات خانگی و در صورت مشاهده علائمی که در بخش بالا گفته شد به پزشک مراجعه کنید تا علت سوزش ادرارتان مشخص شود. با این حال علاوه بر درمان عفونت باکتریائی و نخوردن مواد محرک کارهای زیر به شما در درمان سوزش ادرار کمک می‌کند:

• نوشیدن آب به مقدار کافی: بسیاری از افراد تا زمانی که تشنه نشوند آب نمی‌نوشند. در صورتی که باید توجه داشت حتی در فصل‌های سرد سال نیز تعریق وجود دارد و باید روزانه حداقل چهار لیوان آب نوشید. در طول روز باید به مقداری آب و مایعات نوشید که ادرار همیشه بی‌رنگ باشد و زمانی که این موضوع را در نظر داشته باشید، علائم و مشکلات سیستم ادراری هم کمتر خواهد شد.
• جوش شیرین: در اولین حمله سوزش ادرار دو لیوان آب بخورید. سپس یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین در نیم‌لیوان آب حل کرده و بخورید. در شش تا هشت ساعت بعد هر ساعت یک لیوان آب بخورید. اگر بعد از یک روز سوزش از بین نرود حتما به پزشک مراجعه کنید.
• تغییر رژیم غذایی: بسیاری از غذاها و آشامیدنی‌ها مجرای ادراری را تحریک کرده و سوزش را بیشتر می‌کنند. الکل، قهوه، چای، شکلات، نوشابه‌های گازدار، مرکبات، گوجه‌فرنگی، غذاهای پرادویه، سرکه، و مواد قندی از این موارد هستند. حذف تمام این مواد از برنامه غذائی سوزش و ناراحتی‌های دیگر آن را ظرف ده روز از بین می‌برد. وقتی سوزش برطرف شد، هر بار یکی از این‌ها را به رژیم غذائی اضافه کنید و ببینید آیا به آن حساسیت دارید یا نه.
• ادرار کردن بعد از رابطه جنسی: یکی از علل شایع عفونت ادراری رابطه جنسی است. بنابراین بعد از هر نزدیکی ادرار کنید و خود را با آب بشوئید. شستن مهبل با محلول آب و کمی جوش‌شیرین نیز کار خوبی است.
• عوض کردن لباس‌های زیر: خانم‌ها در تابستان نگذارند لباس مرطوب به تنشان بماند؛ زیرا لباس‌های مرطوب منجر به رشد باکتری‌ها و مخمرهایی در واژن می‌شوند که منجر به عفونت ادراری می‌گردند. اگر می‌توانید در هر فرصتی لباس زیر را عوض کنید.
• پاشیدن آب ولرم در ناحیه پرینال در طول دفع ادرار، می‌تواند به کاهش درد ناشی از پارگی پرینال پس از زایمان طبیعی کمک کند.

 

سخن آخر

باید توجه داشت که سوزش ادرار تنها یک نشانه است که در صورت بروز حتما باید علت اصلی ایجاد کننده آن مشخص شود. بیشتر مشکلات ادرار شایع هستند و به راحتی با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شوند. بنابراین در صورت ابتلا به مشکلات ادراری نگران نشوید و بدون اینکه خجالت‌زده شوید به پزشک مراجعه کنید تا با معاینه و بررسی نتایج آزمایش ادرار، مشکل شما تشخیص داده و درمان شود.