نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 18 اردیبهشت 1401
ستاره | سرویس زناشویی – هنگامی که زن یا مرد (غالبا زنان) از رابطه جنسی لذت نبرند و انجام این عمل برای آنها دردناک باشد، به اختلال جنسی دیسپارونیا (Dyspareunia) یا مقاربت دردناک دچار هستند. درد رابطه جنسی می‌تواند در شرایط متفاوت و به شکل‌های مختلفی بروز کند: احساس درد تنها هنگام آمیزش در شرایطی خاص، درد جدید پس از دوره قبلی رابطه زناشویی بدون درد، درد سطحی در دهانه ورودی دستگاه تناسلی، درد عمیق در دستگاه تناسلی هنگام آمیزش، احساس سوزش یا درد مبهم و حتی درد به هنگام گذاشتن تامپون
علت درد رابطه جنسی، دیسپارونیا یا رابطه جنسی دردناک چیست؟
در زندگی مشترک، رابطه جنسی برای همه زنان در همه اوقات لذت بخش و بدون درد نیست. در واقع بسیاری از زنان در نقطه‌ای از زندگیشان به دلایل بسیار معمولی ممکن است آمیزش دردناک را تجربه کنند. دلایل این عارضه گوناگون بوده و می‌تواند از علل جسمانی مانند تنگی مهبل تا علل روانی مانند انقباض غیرارادی ماهیچه‌های مهبل بدلیل عدم آمادگی روحی زن ناشی شود.
علت روانی: علت روانی این موضوع می‌تواند بخاطر اضطراب از چیزهایی باشد که به اشتباه برای فرد در مورد رابطه جنسی تعریف کرده‌اند. این اضطراب و نگرانی‌ها در نهایت منجر به انقباض ناخودآگاه عضلات کف لگن و درد در رابطه جنسی می‌شود. گاهی نیز مشکلات بین زن و شوهر و مشکلات شخصی‌‌ای که با هم دارند، باعث می‌شود این حالت به وجود آید. در اصل عدم تمایل قلبی زن به برقراری رابطه جنسی باعث منقبض شدن عضلات و درد می‌شود.
علت جسمی: علل جسمی نیز می‌توانند باعث درد در رابطه جنسی گردند. گاهی اوقات بروز درد رابطه جنسی به علت مشکلات دستگاه تناسلی است و گاهی مشکل در اعضای دیگر بدن منجر به این درد می‌شود. بیماری‌هایی نظیر عفونت واژن، عفونت رحم، عفونت ادراری، واژینیسموس (انقباض و گرفتگی غیر ارادی عضلات دیواره واژن)، زخم عمل جراحی (مثلاً بعد از جراحی‌ای که به عنوان جراحی افتادگی رحم می‌شناسند.) و رادیوتراپی موضعی (رادیوتراپی ممکن است باعث فیبروز و تغییر شکل درقسمت تحتانی دستگاه تناسلی شود.) می‌توانند علت دیسپارونیا باشند. حتی گاهی اوقات خشکی واژن که می‌تواند به علت کاهش سطح استروژن خون در دوران شیردهی باشد، باعث درد مقاربتی می‌شود. خشکی واژن در سنین بالا و معمولا در دوران یائسگی نیز می‌تواند بروز کند و باعث مختل شدن رابطه جنسی گردد. در یائسگی زودرس به علت کاهش ترشح استروژن در بدن، جریان خون داخل واژن کاهش پیدا می‌کند و منجر به خشکی شدید واژن و انعطاف‌پذیری آن کم می‌شود.
علل ذکر شده عواملی بودند که مربوط به دستگاه تناسلی زنانه می‌باشند. اما دلایل دیگر که ارتباطی به دستگاه تناسلی زنانه ندارند شامل موارد زیر می‌شود:
- مصرف سیگار و الکل
- سابقه مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدفشار خون، داروهای آنتی هیستامین (ضد حساسیت) و نیز برخی قرص‌های پیشگیری از بارداری که مصرف این داروها می‌توانند نرم شدگی واژن را کم کنند.
- اختلال هورمونی
- عدم تناسب وزن زن با همسرش
- یبوست مزمن
- عفونت‌های داخل لگن
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- آندومتریوز: بیماری‌ای که در آن بافت داخل رحم به غیر از جای خود، در جای دیگری مثلاً داخل شکم کاشته می‌شود. این گروه معمولاً علاوه بر مقاربت، قاعدگی دردناک داشته و معمولاً دردهای عمیق در لگن خود احساس می‌کنند. بعضی از این افراد ممکن است نازایی نیز داشته باشند.
ناآگاهی: گاهی اوقات برخی از زوجین با روش‌های صحیح برقراری رابطه جنسی آشنایی ندارند و برای رفع مشکل (دیسپارونیا) نیاز به مشاوره و روانشناسی خواهند داشت. مثلا برخی از زوجین بدون نوازش و هم آغوشی سریع به سراغ رابطه می‌روند؛ در شرایطی که هنوز آلت تناسلی زنانه آمادگی کامل برای رابطه را پیدا نکرده است. از طرف دیگر برخی خانم‌ها با روش و اینکه کدام عضلات را باید برای فرار از درد رابطه جنسی شل کنند، آشنا نیستند که در این مورد نیاز به آموزش و مشاوره خواهند داشت.
در نهایت اگر مشکل با مشاوره و آموزش حل نشد، ترکیبات بوتولیسم تجویز می‌گردد. تزریق بوتولیسم به عضلات، باعث شل شدن آنها برای ۶ ماه می‌شود و در این مدت ترس و اضطراب فرد از این رابطه از بین می‌رود.
درمان دیسپارونیا یا درد رابطه جنسی
درمانی که پزشک انجام می‌دهد بستگی به علت زمینه ساز درد دارد. بیمار و همسرش ممکن است بتوانند با ایجاد چند تغییر ساده در رابطه جنسی، درد را به حداقل برسانند:
ارتباط کلامی با همسر: در مورد احساسات بد و خوبتان با همسر خود صحبت کنید؛ مثلا اگر احساس می‌کنید باید آمیزش آرام‌تر باشد، حتما باید به همسرتان بگویید. اگر در وضعیت بدنی خاصی هنگام آمیزش احساس درد می‌کنید، ممکن است با تغییر دادن آن و امتحان وضعیت‌های دیگر دردتان کاهش پیدا کند. ضمن اینکه نوازش طولانی‌تر پیش از آمیزش نیز به تحریک نرم شدگی طبیعی واژن کمک می‌کند.
استفاده از نرم کننده‌ها: نرم کننده‌های موجود در بازار شامل نرم کننده‌های با پایه آب یا با پایه سیلیکون ممکن است رابطه زناشویی را برای شما راحت‌تر کند. در برخی از زنان نرم کننده‌های حاوی گلیسیرین ممکن است زمینه ساز عفونت قارچی شود. بنابراین هنگام خرید این نرم کننده‌ها به اجزای آنها روی برچسب‌شان دقت کنید و از پزشکتان در این مورد سوال کنید.
حساسیت زدایی: در شیوه درمانی «حساسیت زدایی» شما می‌آموزید چگونه با انجام تمریناتی برای شل کردن واژن، دردتان را کاهش دهید. پزشک ممکن است انجام ورزش‌های کف لگن (تمرینات کیگل) یا سایر تمرینات را برای کاهش دردتان توصیه کند.
