حکایت شیرین ملانصرالدین و میخ طویله

حکایت‌های ملانصرالدین بسیار آموزنده و طنز است. حکایت زیر یکی از حکایت‌هایی است که اشخاص به هنگام خطا و اشتباه برای سرزنش خود استفاده می‌کنند.

میخ طویله را بکوب سر زبان من

روزی روزگاری ملانصر الدین سوار الاغش شده بود و به سفر می‌رفت. هنگام ظهر در میانه‌ی راه ملانصرالدین که خیلی احساس خستگی و گرسنگی می‌کرد زیر سایه‌ی درختی نشست تا کمی استراحت کند و غذایی که زنش همراه او گذاشته بود بخورد. وی در حال خوردن غذا بود که مسافری را دید، سر بلند کرد و به عنوان تعارف به اسب سوار ​گفت: “بفرمایید ناهار”.

از قضا سوار ايستاد و گفت: رد احسان گناهه

از اسب پیاده شد

میخ طویله اسبش را به دست گرفت و کمی این طرف آن طرف گشت تا جای مناسبی برای کوبیدن آن پیدا کند و چون جای مناسبی پیدا نکرد؛ این بود که رو کرد به ملا و گفت : افسار اسبم رو كجا بكوبم؟

ملا نصرالدین که دید تعارفش کارش را ساخته با ناراحتی گفت : میخ طویله را بکوب سر زبان من که بی موقع چرخید و تعارف نابجا کرد.

این حکایت شیرین و خواندنی دقیقا اشاره به این ضرب المثل و معنای آن دارد:

“تعارف آمد نیامد دارد”

تعارف باید سنجیده و حساب شده باشد؛ زیرا ممکن است طرف مقابل آن را بپذیرد و شخص گرفتار و پشیمان شود.

ملانصرالدین با گفتن چنین حکایت‌هایی قصد افزایش آگاهی مردم از روابط اجتماعی و چگونگی برخورد با دیگران را داشته است. به طور کلی داستان‌های کوتاه ملانصرالدین همگی حاوی پند و اندرزهایی دوست داشتنی هستند که می‌توان از آن‌ها درس زندگانی گرفت. اگر از دوستداران این بذله گوی تاریخی هستید پیشنهاد می‌کنیم مطالعه دو مقاله حکایت قیمت حاکم و ملانصرالدین و حکایت ملانصرالدین و پهن کردن ارزن روی طناب را از دست ندهید.

اما آیا ملانصرالدین وجود خارجی داشته است؟ 

ملا نصرالدین بنا به روایتی در سال ۱۲۰۸ در خراسان و در زمان حکومت سلجوقیان متولد شد. برخی منابع او را هم عصر تیمور دانسته‌‌اند. نکته دیگر اینکه در نزدیک آق‌شهر از توابع قونیه محلی است که با قفلی بزرگ بسته شده و می‌گویند که قبر ملانصرالدین در آنجاست. ضمن اینکه در مسکو نیز مجسمه‌ای از او ساخته شده که در محوطه مقابل ایستگاه مترو “مالادوژنایا” واقع در غرب مسکو نصب شده است.

ملا نصرالدین را برخی پژوهشگران به عنوان عارف و صوفی شوریده حال نیز معرفی کرده‌اند ولی این جنبه از شخصیت او کمتر شناخته شده و معروف است. صدها کتاب از فکاهه‌های ملانصرالدین به زبان‌های مختلف جهان از جمله انگلیسی، روسی، آلمانی، عربی و چینیی تا حالا منتشر شده است. از این شخصیت مهم طنز و بذله گویی، چندین فیلم و نمایشنامه نیز در آمریکا، چین و هند ساخته شده است.