علل افسردگی در سالمندان و پیش‌گیری از آن

ستاره | سرویس روانشناسی – افزایش سن به تنهایی یک عامل خطرساز برای پیدایش افسردگی نیست بلکه وجود بیماری‌های جسمی متعدد در این دوران و تنهایی سالمند، از عوامل مساعد کننده ابتلا به افسردگی می‌باشند.

 

 

نشانه های شایع افسردگی در سالمندان چیست؟

یک سری از علائم افسردگی در همه دوران زندگی تقریبا به طور مشترک و یکسان دیده می‌شود از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل در خواب و اشتها (کم خوابی و کاهش وزن)

• خلق گرفته

• احساس غم و اندوه

• نارضایتی از زندگی

• اشکال در تمرکز و تصمیم‌گیری به معنی دو دل بودن و بلاتکلیف ماندن در انجام امور

• کاهش میل جنسی

• سرزنش خود و احساس تقصیر و گناه

در سالمندان افسرده، کاهش خواب می‌تواند به صورت سحرخیزی و بیدار شدن مکرر در طول شب دیده شود. احساس گناه و بعضی اوقات احساس پوچی و ناامیدی و آرزوی مردن و گاه حتی افکار خودکشی نیز از علائم افسردگی در این سنین می‌باشد. نکته قابل توجه این است که افسردگی در دوران سالمندی معمولا خود را با شکایات بدنی متعدد نشان می‌دهد. دردهای پراکنده جسمی که علت مشخصی برای آنها پیدا نمی‌شود، احساس داشتن یک بیماری علاج‌ناپذیر، اعتماد به نفس پایین همواره با احساس بی‌ارزشی و گاه افکار بدبینی نسبت به دیگران، از علائم نسبتا شایع در افسردگی سالمندان است.

 

 

آلزایمر، نشانه‌ای از افسردگی در سالمندان

اختلال در حافظه که اغلب اوقات به حساب فراموشی پیری و آلزایمر گذاشته می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از وجود افسردگی در سالمندان باشد. معمولا سالمندانی که از اختلال حافظه و فراموشی (مثلا فراموشی اسامی دوستان و آشنایان و یا فراموشی جای وسایل شخصی) شاکی هستند ممکن است مبتلا به افسردگی باشند. چرا که شخصی که دچار علائم آلزایمر و یا هر نوع فراموشی دیگر است، در سایر حوزه‌های عملکردی مثل صحبت‌کردن، برنامه‌ریزی برای انجام کارهای معمول در زندگی و انجام کارهای شخصی دچار اختلال است و این فرد اصولا از اختلال حافظه چندان شکایت ندارد.

پس هر اشکالی در حافظه به معنی داشتن آلزایمر نیست و می تواند به دلایل روحی و روانی از جمله افسردگی هم باشد. همچنین سالمندانی که نسبت به قبل تحریک‌پذیرتر شده و زودتر عصبانی می‌شوند، بی‌قرارند و تمایل به ثابت ماندن در یک چا را ندارند، ممکن است مبتلا به افسردگی باشند.

 

برای پیشگیری از افسردگی در دوران سالمندی چه باید کرد؟

• اصلاح شیوه زندگی سالمند از راه‌کارهای مهم پیش‌گیری از ابتلاء به افسردگی در دوران پیری می‌باشد.

• هنگامی که سالمند دچار اضطراب و دلشوره می‌شود بهتر است خود را به انجام کاری مثل کتاب خواندن، تماشای تلوزیون، باغبانی و … مشغول نماید.

• صحبت‌کردن با اقوام و دوستان در مواقع تنهایی به صورت تلفنی یا حضوری در پیش‌گیری از افسردگی موثر است. اصولا افراد پیر از تنهایی گریزانند و بودن در جمع، امید به زندگی را در آنها افزایش می‌دهد.

• داشتن برنامه‌هایی با حضور فرزندان، افراد خانواده و گروه‌های هم سن و سال، در پیش‌گیری از ابتلا به افسردگی سالمندان موثر است.

• گاهی اوقات خارج شدن از خانه برای مدتی کوتاه و قدم زدن در پارک یا تماشای مغازه‌ها برای بهبود خلق گرفته و کاهش نگرانی و اضطراب مفید است.

• داشتن برنامه روزانه مشخص، تعیین زمان خواب و بیداری، برنامه ورزشی سبک و متناسب با وضعیت جسمانی سالمندان، داشتن تغذیه مناسب و گنجاندن میوه و سبزیجات و ویتامین‌های گروه ب در برنامه غذایی در تنظیم خلق و روحیه فرد سالمند، می‌تواند موثر باشد.
• در سالمندان افسرده تغییر محیط زندگی به تنهایی به بهبود خلق و روحیه‌ی او کمک نمی‌کند، در این موارد مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای ضد افسردگی طبق دستور پزشک ضروری می‌باشد.