آشنایی با بازی عمو زنجیر باف؛ بازی شاد و قدیمی ایرانی

بازی عمو زنجیر باف برای بسیاری از ما یادآور دوران خوش کودکی است. یکی از بازی‌های محلیِ قدیمی که گروهی انجام می‌شود و متعلق به شهر کازرون است. در روزگاری که بازی‌ها رنگ و بوی دیگری پیدا کرده و ابزارهای دیجیتال جای خود را به بازی‌های کهن ایرانی داده، آموزش بازی‌هایی مانند عمو زنجیر باف به کودکانمان خالی از لطف نیست. بازی‌هایی که از فرهنگ ایرانی می‌آیند و هدف از اجرای آن‌ها تنها سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت نیست؛ در دل بسیاری از این بازی‌ها نکته‌های مثبت و آموزش‌هایی نهفته که آموختن آن‌ها در قالب بازی برای کودکان لذت‌بخش‌تر خواهدبود. برای آشنایی بیشتر با این بازی، با ستاره همراه شوید و نحوه‌ی اجرای کامل بازی عمو زنجیر باف را بیاموزید.

معرفی بازی عمو زنجیر باف

عمو زنجیر باف در این بازی نماد عمو نوروز ایرانی است. عمو نوروزی که آمدن فصل بهار را مژده می‌دهد و زنجیرهای فصل زمستان را از دست‌ها باز می‌کند و پشت کوه سیاه که جایگاه دیو بوده، می‌اندازد. بابا، دیگر شخصیت این نمایش که نماد فصل بهار است. بهاری که با خود سرزندگی و فراوانی را به همراه دارد. صدای جانوران هم یکی از بخش‌های مهم و جالب بازی عمو زنجیر باف است که در بخش پایانی اجرا می‌شود. بخشی که به خوبی می‌تواند حیوانات مختلف و صداهای آن‌ها را به کودکانمان معرفی کند.

قسمت دلنشین این بازی شعر عمو زنجیر باف است. این شعر به صورت پرسش و پاسخ در میان بازیکنان خوانده می‌شود. در حقیقت این سبک از اجرای موسیقی یادآور سبک گروه‌های موسیقی اصیل ایرانی بوده که در آن‌ها هم ترانه به صورت سوال و جواب در میان اعضای گروه (خواننده و نوازنده‌ها) اجرا می‌شود. اجرای این نوع از موسیقی در بازی عمو زنجیر باف به کودکان مهارت‌هایی مانند هماهنگی تیمی، کار جمعی، تقویت گوش موسیقیایی و افزایش اعتماد به نفس به کمک اجرا در میان گروهی از افراد را می‌آموزد.

این بازی مناسب برای کودکان در رده سنی ۵-۱۴ سال و برای تعداد بازیکنان ۶ تا ۲۰ نفر است. مدت زمان اجرای این بازی هم با توجه به تعداد بازیکنان ۱۰ تا ۳۰ دقیقه خواهدبود. البته رده سنی و تعداد بازیکنان عنوان شده یک ضرورت نیست و شما با تعدادی بیشتر و یا در سنین بالاتر هم می‌توانید این بازی را اجرا کنید.

• معرفی انواع بازی های خانگی هیجان انگیز برای کودکان و بزرگسالان

آموزش بازی عمو زنجیر باف

۱. در ابتدا باید تمامی بازیکنان با گره کردن دست‌های خود به یکدیگر، یک دایره تشکیل دهند. دو نفر را به عنوان سرگروه و عمو زنجیر باف انتخاب کنید. این دو بازیکن باید به دو سر این حلقه دایره‌ای بپیوندند.

۲. شروع بازی با خواندن شعر بازی همراه می‌شود. سرگروه به همراه عمو زنجیر باف موسیقی را اجرا می‌کنند. موسیقی که به صورت سوال و جواب خواهدبود. سرگروه به همراه بازیکنان تیم خود سوال می‌پرسند و عمو زنجیر باف با همراهی دیگر بازیکنان تیم خود به سوال‌ها پاسخ می‌دهند.

متن شعر عمو زنجیر باف

سرگروه: عمو زنجیر باف؟
عمو زنجیر باف و گروه: بله!
+ زنجیر منو بافتی؟
– بله
+ پشت کوه انداختی؟
– بله
+ بابا اومده
– چی چی آورده؟
+ نخود و کشمش
– بخور و بیا
+ با صدای چی؟
– با صدای سگ : واق واق واق.

در هر نوبت از بازی باید حیوان‌های متفاوتی را نام برد و صداهای آن‌ها را هم تقلید کرد. با این کار کودکان با حیوانات مختلفی آشنا می‌شوند.

۳. در بخش پایانی شعر، زمانی که صدای حیوانات اجرا شد، زمان حرکت تمامی بازیکنان و سرگروه است. این افراد باید از زیر دست‌های عمو زنجیر باف و بازیکنی که در کنار او قرار گرفته، عبور کنند. در نهایت نفر دوم (فردی که در کنار عمو زنجیر باف قرار گرفته بود) پشت به بچه‌ها می‌ایستد.

۴. در این مرحله سرگروه دوباره شعر را شروع می‌کند. بعد از تقلید صدای حیوانات، دوباره حرکت سرگروه و بازیکنان به همان شیوه آغاز می‌شود. این‌بار از زیر دست‌های نفر سوم عبور می‌کنند تا او هم پشت به سایر بازیکنان قرار گیرد.

۵. در قوانین بازی عمو زنجیر باف آمده که این مراحل باید تا جایی ادامه پیدا کند که تمامی بازیکنان به یکدیگر به شکلی زنجیر شوند که جایی برای حرکت باقی نماند. در انتها سرگروه از یک جهت و عمو زنجیر باف از جهت دیگر بازیکنان را می‌کشند تا در نهایت یکی از آن‌ها موفق به گسستن این زنجیر شود. بازیکنان هر دو تیم هم وظیفه دارند به اندازه توان خود مقاومت کنند و اجازه پاره شدن این حلقه را ندهند.

۶. بعد از تلاش‌های بسیار در نهایت این حلقه در نقطه‌ای پاره می‌شود. دو بازیکنی که دستشان از هم جدا شده به عنوان بازیکن بازنده معرفی می‌شوند. سایر بازیکنان باید برای این دو بازیکن جریمه در نظر بگیرند. جریمه می‌تواند اجرای حرکات ورزشی مختلف و یا حتی تقلید صدای حیوانات یا هر حرکت جالب دیگری باشد.

روش بازی عمو زنجیر باف در شهرهای مختلف ایران

بازی عمو زنجیر باف در کشور ما قدمتی دیرینه دارد. اگرچه گفته شده که اصالت این بازی متعلق به کازرون بوده اما این بازی در تمام شهرهای ایران محبوب و شناخته‌ شده است. در تمام این سال‌ها بخش‌هایی از بازی در شهرهای مختلف دست‌خوش تغییراتی شده و به شیوه‌های گوناگونی اجرا می‌شود. بعضی از افراد بخشی از شعر را به سلیقه خود تغییر می‌دهند. بعضی دیگر کارهای متفاوتی را بعد از پاره شدن زنجیر انجام می‌دهند.

در نوعی از این بازی بعد از پاره شدن حلقه، سرگروه و بازیکنانی که در حلقه متصل به سرگروه باقی مانده‌اند باید با دستانی باز و با حرکت لی لی، عمو زنجیر باف و بازیکنان متصل به حلقه‌ی او را تعقیب کنند و آن‌ها را بگیرند. فردی که گرفتار تیم سرگروه شده، به تیم ملحق می‌شود و دوباره به تعقیب عمو و بازیکنان باقی‌مانده آن‌ها می‌روند تا در نهایت تمامی بازیکنان را بگیرند. در روشی دیگر بعد از پاره شدن حلقه، بازیکنان دو طرف را می‌شمارند. هر بخشی که بازیکنان بیشتری باقی مانده برنده بازی عمو زنجیر باف خواهدبود. گروه بازنده باید برنده‌ها را روی کول سواری دهند.

کلام آخر

هدف از بازی عمو زنجیر باف کودکانه تقویت روحیه تیمی و آموزش نکات مثبت و مفید بسیاری است که کودکان به زبان بازی و شعر علاقه بیشتری به آموختن آن‌ها خواهندداشت. بازی که برای اجرا به مکان یا ابزار خاصی نیاز نداشته و در هر زمان و هر مکانی قابل اجراست.