نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۸ مرداد ۱۴۰۲
یکی از رسوم زیبای شب یلدا، شاهنامه خوانی و شعر خوانی و حافظ خوانی در شب یلدا است. بسیاری از هموطنان ترک زبان ما سعی می کنند در این شب علاوه بر خواندن شعرهای حافظ، اشعار ترکی شهریار و سایر شاعران ترک زبان را نیز مرور کنند. اگر شما نیز از هموطنان آذری زبان کشورمان هستید و یا به شعرهای ترکی علاقه دارید، در این مطلب ۳ شعر ترکی شب یلدا را برای شما آماده کرده‌ایم.
این شعرها نسبتا بلند هستند؛ پس در پس هر بیت معنی آن نیز نوشته شده است. شعر ترکی شب یلدا را می‌توان در دسته شعر شب یلدا به زبان محلی دسته بندی کرد. با ما همراه باشید.
پیشنهاد: مجموعه شعر عاشقانه ترکی را نیز می توانید در ستاره بخوانید
شعر ترکی شب یلدا؛ شعر اول
چیلله گئجه تـُخوم مَویز
ایتگین گِئدن گونلَریمیز
نَ تِز بیتدی؟ هارا گِئتدی؟
ناغیللار، دانیشماغیمیز
معنی: شب چله، تخمه کشمش
روزهای برباد رفته مان
چه زود به پایان رسید؟ کجارفت؟
آن صحبت‌های شادمان؟
چیلله گئجه سی خوشودوخ
بیر گئجه غم دن بوشودوخ
بولوط کیمین دَه دولسایدیخ
بَللَنمَزدی ناخوشودوخ
معنی: شب چله خوش بودیم
یک شب خالی از غم بودیم
اگرمثل ابر هم دلمان پر بود
هیچ کس نمیفهمید ناخوشیمان را
آتا بابا اوجاقیندا
قازان قینر بوجاغیندا
آنام دئدی تویوی گوروم
من آغلادیم قوجاغیندا
معنی: در خانه آبا و اجدادی
دیگ غذا در گوشه ای میجوشد
مادرم گفت عروسیت را ببینم
من در آغوشش گریستم
بو ایل چیلله،اوتاقیمدا
گوز یاشلاریم یاناقیمدا
یاریم گئدیپ تک قالمیشام
هِئچ کیمسه یوخ یاتاقیمدا
معنی: چله امسال در اتاقم
اشکهایم به روی گونه ها
یارم رفته و مرا تنها گذاشته
هیچ کس در خوابگاه من نیست
شعر ترکی شب یلدا؛ شعر دوم
نَــه گــوزلـدی آنـانـیـن اِحسانـی یلدا گئجه سی
اَزدیره خانه صاحیب، مهمانــی یلدا گئجه سی
معنی: چه زیباست مادر احسان بنماید شب یلدا
میزبان عزیز شمرد مهمان را شب یلدا
گـتـیـره مَجمِئی نی پَشمگی نَن شَب چَه رَه نی
دوزه کیشمیش نُخودی خورمانی یلدا گئجه سی
معنی: بیاورد در سینی بزرگ پشمک و شب چره
بچینه به آن کشمش و نخود خرما شب یلدا
قارپیزی قاش قاش اِئدیب هَرکسه بیر فال یِتیشه
نــار وِئــــره اَنـجـیـریـلـه آلمانــی یلدا گئجه سی
معنی: هندوانه را قاچ قاچ کنه به همه بدهد یک قاچ
انار بده با انجیر و سیب شب یلدا
دویـماق اولـماز آنـانین رَهـلی چاییندان اوزامان
اؤد سامـاوردا اولا چــایـــدانــــی یلدا گئجه سی
معنی: سیر نمیشه انسان از چایی پر رنگ مادر کی؟
زمانیکه چایدان دم بکشه روی سماور شب یلدا
گـیـردکـان ایشلی کـوکـه یـاغـلی پَنیر ریحانینان
ییه نَـه اولمالـیـدیـــر اَت جانـــی یلدا گئجه سی
معنی: گردو نان مغز دار و پنیر پرچرب و ریحان
که هرکسی بخوره مفید میشه براش شب یلدا
ایـده نــی شاهدانانــی سوهانــی دادلی نوغولـی
مِیل اِئله ر کورسو باشیندا هامی یلدا گئجه سی
معنی: سنجد و شاهدانه و سوهان و نقل خوشمزه
میل می‌کنه همه کنار کرسی شب یلدا
پَخـله نــی لَب لَبینی سالما نَـظـردن کـــــی دئیم
اولا هَــر درده یَـقـیـن دَرمــــانی یلدا گئجه سی
معنی: باقلا و لبو را نباید از نظر دور نگه داشت
چرا که درمان میشه به هرکسی شب یلدا
خـان نَـنـه تـاپـماجــانــی نَـقـل اِئـلیـیـر اولادیـنا
جــوابــی تِـــز تـاپــیـلار آسانــی یلدا گئجه سی
معنی: خان ننه مطرح می‌کنه چیستان را به اولادش
زود جواب‌اش پیدا میشه اگه آسون باشه شب یلدا
فـال آچـــار اِئــو آقــاسی هَــرکسه بیر نییتی لَن
حافـظـیـن تـا اوخـونـا دیـــوانــی یلدا گئجه سی
معنی: می‌گشاید فال آقای خونه به کسانی‌که نیت می‌کنند
تا خوانده بشه به کرار دیوان حافظ شب یلدا
یـادیـنـا سالدی (کیان) اؤز آنـاسین حَسرتـیـله
حـیـف اولا یـوخدو بِئله خاقانـی یلدا گئجه سی
معنی: به یاد آورد (کیان) مادرش را
حیف باشد که ندارد چنین خاقانی شب یلدا
شعر ترکی شب یلدا؛ شعر سوم
چئلله گئجه سی یئتئشدی یول دان
فامیل لار تئکئل دیلان ســـــاغلئغ دان
اکی اللی یئییلن قوزلری پوچاق دان!
خاتئن گئز آستنن باخردی ایـــزاق دان!
معنی: شب چله از راه رسیدند فامیلها به سلامتی دورهم جمع شدند
دو دستی گردوها را با پوست خوردند خانم خانه زیرچشمی از دور نگاه کردند
ترمه سئفره یه ائدلن بیردن حمله
تئز تئز یی دئلن اناری بیجه
آجیل لری هی چیت لدئلن تا ته
یه دئوئری لری بوشال دلان ائسته-ائسته
معنی: به سفره ترمه یکباره حمله کردند تند تند انار دانه شده را خورند
آجیل‌ها را تا آخرین دانه خوردند بشقاب‌ها را خالی و طبقه کردند
چون مجمه ننگ ایچینده گلدی
قرپئز قربان دئدی: گل بو سمته آی قئز!
دیلئم دیلئم یئدیلن قرپئزی آمان سیــــز
قرپئز سویی داملادی چانه سقال سیز
معنی: وقتی هندوانه با مجمه مسی آمد دختر به صدا، سمت قربان آمد
خوردن هندوانه ی قاش قاش خوش آمد از چانه بی‌ریش قطره آب هندوانه آمد
مجلس صاحبی تعجب! دیدی واه!
گاهدان گیلدی: دئدی ماشاللاه!
ولی قلب دن دئدی: آی آللاه!
ایکی اللی بوجور یئماغ نه ایشدی؟
واه بو کیشی نه گئرمه میشدی…
معنی: صاحب مجلس از تعجب! گفت واه! گاهی الکی خندید و گفت: ماشاللاه!
ولی در دلش گفت: آی آللاه! اینطوری دو دستی خوردن چه کاریه؟
واه این مرد که انگار هیچی ندیده
بو کی هیچ کیمه بئرمییه مجالی
تئز تئز سوییه آلما – پرتقالی
تا کی گئردی ائو صاحب بو حالی
هی چئینه دی دیل و دوداقینی
معنی: اینکه به هیچ کس مجال نمی‌ده سیب و پرتقال را چه زود پوست می‌کنه
تا این حالت دید صاحب خانه هی یواش یواش جوید زبان و لباشه
بیلمدی چله ده تیکنگ ساچنگ حرام دی
اندازه ساخلینگ یاخشه بیر مرام دی
ازبس یئدی، دالبادال چای ایشدی
قارقیش اوخییان مقصده یتیشدی
تئخماق اثرین ده قارنی چئشدی
بیردن بیره ناله و آه سی چئخدی
معنی: ندانست در چله ریخت و پاش حرامه، اندازه نگاه داشتن خوب مرامه
پشت سرهم خورد و چای نوشید نفرین کرده به هدف خود رسید
دراثر پرخوری شکمش بادکرد به یکباره ناله و فریاد کرد
خاتین دئدی: ای وای اؤلدی قربان!
تور ماشینی فوری یاندیر اوغلان!
تا کی ایرته‌ی اورژانسه اونو
الان یئردن اونو کئتردی بئلینه اوغلان
معنی: خانم، ای وای قربان مرد، گفت پاشو پسر ماشین را روشن کن گفت
از بهر بردن به اورژانس تلاش کرد، پسر او را از زمین تا کمر بلند کرد
اورژانس دان چئخانده ائدی فغان
ائتدی الینن اشاره “سالاره” قربان
یولداشییم یئمه لی ایستیه یاواشدان
نئه چه تیکه حالوا اولسئن خوشدی!
معده م دیه سن بیر آز بوشدی!! …
معنی: هنگام خروج از اورژانس فریاد کرد قربان با دست اشاره ای به سالار کرد
دیدم دوستم خوراکی می‌خواهد! چندین تکه حلوای کنجدی می‌خواهد!
انگار که شکمش خالیست باز می‌خواهد!! …
زبان ترکی زبان بسیار شیرینی است و شعر ترکی شب یلدا آوا و نوای دلنشینی همراه خود دارد. اگر در اطراف خود دوستانی ترک زبان دارید می‌توانید با مجموعه پیام و متن تبریک شب یلدا به ترکی این شب زیبا را به او تبریک بگویید.
امیررضا صحتمند
این شعرها خیلیخیلی خوب بودند