فرق راکت و موشک؛ تفاوت راکت با موشک در صنایع هوایی چیست؟

موشک، راکت، پهپاد و … از جمله ادوات جنگی‌ هستند که در سال‌های اخیر، به طور مکرر تصاویرشان از قاب تلویزیون پخش گردیده است. برای بیشتر عامه مردم تشخیص تفاوت بین این تجهیزات جنگی کار ساده‌ای نیست. آیا شما می‌دانید فرق راکت و موشک چیست؟ این دو وسیله تهاجمی بر چه اساس و مکانیزم‌هایی کار می‌کنند؟ برای آشنایی با اختلافات و در واقع فرق راکت و موشک همراه همیشگی ستاره باشید.

 

 

موشک چیست؟

موشک نوعی هواگرد حمل و نقل بدون سرنشین است که می‌تواند حامل ماهواره، کلاهک جنگی و… باشد. نیروی پرتاب و شتاب موشک از طریق موتور آن و احتراق سوخت در موتور تأمین می‌شود به صورتی که سوخت و اکسید کننده از مخزن مخصوص تعبیه شده در بدنه‌ی موشک به موتور انتقال پیدا می‌کند و سپس احتراق سوخت اتفاق می‌افتد. موتور موشک، یک نوع موتور درون‌سوز است یعنی برای سوزاندن سوخت نیازی به هوای بیرون ندارد. پس از احتراق، گازهای داغ ناشی از سوختن سوخت موشک، سریعاً از موشک خارج می‌شوند و همین امر باعث ایجاد نیروی پیشران در جهت مخالف جهت حرکت موشک می‌شود که ایجاد این نیرو از طریق سوختن سوخت در موتور موشک نیز باعث حرکت موشک می‌شود. همچنین موشک‌ها بر اساس نوع سوخت به چهار نوع:

• سوخت گازی
• سوخت مایع
• سوخت مایع فشرده
• سوخت جامد

تقسیم می‌شوند.

 

انواع دسته بندی موشک ها

• هوا به هوا
• هوا به سطح
• سطح به سطح تقسیم

هریک از گروه‌ها نیز براساس برد، نوع سوخت، نوع کلاهک و نوع سیستم هدایت به زیرگروه‌هایی تقسیم می‌شوند.

 

اجزای اصلی موشک 

موشک یک سامانه‌ی تسلیحاتی است چرا که دارای چند جزء اصلی است:

• موتور (که نیروی پیشران تولید می‌کند)
• پیشرانه (سوخت و اکسید کننده‌ها)
• قاب (بدنه‌ی پروازی موشک)
• سامانه‌ی هدایت
• محموله (مانند کلاهک یا سر جنگی که در بر گیرنده‌ی مواد منفجره است)

 

← فرق راکت و موشک →

سامانه‌ی هدایت برای اولین بار در جنگ ویتنام مورد استفاده قرارگرفت. این سامانه دارای دو بخش هدف‌یابی و هدایت است. وظیفه‌ی سامانه‌ی هدایت در موشک این است که بتوان موشک را پس از پرتاب، کنترل و هدایت کرد و همین قابلیت در موشک‌ها، آن‌ها را از راکت‌ها متمایز می‌کند. هدایت موشک‌ها می‌تواند با استفاده از سیستم‌های پیشرفته‌ی هدایتی (مانند سیستم‌های: سیمی، تلویزیونی، راداری، گرمایی و لیزری) انجام شود. به عنوان مثال موشک‌های لیزری برای پیدا کردن مسیر خط لیزر را دنبال می‌کنند و موشک‌های راداری نیز از طریق رادار متصل به آن‌ها، مقصد را شناسایی و به طرف آن هدایت می‌شوند.

این نکته نیز قابل توجه است که اگر موشک دارای محموله‌ی ماهواره و… برای پرتاب به فضا مورد استفاده قرارگیرد،”موشک حامل” و یا “موشک ماهواره‌بر” نام می‌گیرد.

 

راکت چیست؟

اولین و ساده‌ترین نمونه‌ی راکت در چین ساخته شد. راکت‌ها مانند موشک‌ها نیز سامانه‌های تسلیحاتی هستند چون دارای بخش‌های:

• موتور (که نیروی پیشران تولید می‌کند)
• پیشرانه (شامل سوخت موشک و اکسید کننده‌ها)
• قاب (بدنه‌ی پروازی موشک)
• محموله (کلاهک یا سرجنگی) هستند.

نوع سوخت در راکت‌ها مانند موشک‌هاست.

در حقیقت راکت همان موشک است با این تفاوت که راکت نوعی هواگرد آزاد است و پس از پرتاب، غیرقابل هدایت است و همین امر باعث متمایز شدن آن‌ها از یکدیگر شده است. همچنین در برخی مواقع از سامانه‌ی پیشران موشک‌ها و یا موشک‌های فضایی به عنوان راکت یاد می‌شود.

در تعریفی ساده می‌توان گفت راکت نیز هواگردی سبک‌تر و پرقدرت‌تر نسبت به دیگر هواگردها است که با استفاده از احتراق سوخت و خروج سریع گازهای داغ حاصل از احتراق سوخت، نیروی پیشران در جهت مخالف حرکت راکت ایجاد می‌کند که همین نیرو باعث حرکت آن می‌شود.

 

← فرق راکت و موشک →

 

فرق راکت و موشک چیست؟

در اکثر مواقع کلمه‌ی موشک به منظور موشک هدایت شونده استفاده می‌شود و در برابر راکت که همان موشک غیرقابل هدایت است قرار دارد.

ساختار فیزیکی موشک تقربیا مانند راکت است، با این تفاوت که موشک دارای سامانه‌ی هدایت و کنترل پس از پرتاب است ولی در راکت این قابلیت وجود ندارد و نمی‌توان راکت را پس از پرتاب هدایت و کنترل کرد. همچنین وزن کمتر راکت نسبت به موشک یکی دیگر از مواردی است که این دو را از یکدیگر متمایز کرده است.

نوع حرکت و سوخت‌رسانی در راکت‌ها و موشک‌ها شبیه به هم هستند. درضمن، راکت و موشک هر دو کاربردهای نظامی و غیرنظامی دارند و همچنین فاقد سرنشین هستند.

موشک‌ها و راکت‌ها تفاوت‌های دیگری نیز باهم دارند که برای سهولت در درک این تفاوت ها پیشنهاد می کنیم جدول زیر را مطالعه کنید.

راکت	موشک
بیشتر دارای سوخت جامد	بیشتر دارای سوخت مایع و جامد
دارای دقت کمتر	دارای دقت بیشتر
سایز کوچکتر	سایز بزرگتر
غیرقابل هدایت	قابل هدایت و کنترل
عدم امکان استفاده از کلاهک انفجاری در آن	استفاده از کلاهک انفجاری در آن
هزینه ارزان تر	گران تر و پرهزینه

 

موارد استفاده راکت و موشک

راکت‌ها: راکت‌ها در آتش‌بازی، صنایع هوایی، جنگ افزارها، شاتل‌ها و سفرهای فضایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

موشک‌ها: موشک‌ها در پرتاب کلاهک‌های هسته‌ای و دیگر عملیات‌های نظامی و پرتاب ماهواره به فضا کاربرد دارند.

 

کلام آخر

همانطور که گفته شد دو وسیله راکت و موشک اگرچه در زبان عامیانه اغلب دارای معنی یکسانی هستند ولی در صنایع نظامی و هوا فضا دارای دو مفهوم کاملا مستقل با تفاوت های زیاد هستند. به نظر شما از دیگر تفاوت‌ها و فرق راکت و موشک می‌توان به چه موارد دیگری اشاره کرد؟ اگر علاقه‌مند به سامانه‌های هوایی هستید مطالعه انواع پهپاد ساخت ایران به شما توصیه می‌گردد.