نویسنده: نسرین شجاعی
بروزرسانی: 31 مرداد 1401
زندگی‌های پرمشلغه به ما اجازه نمی‌دهد تا همیشه زمان کافی برای پخت‌وپز داشته باشیم؛ بنابراین ممکن است شما هم از آن دسته افرادی باشید که گاهی غذای بیشتر درست می‌کنید تا برای چند وعده مصرف کنید. اما سؤال اینجاست که غذاهای مانده را تا چه زمانی می‌توان استفاده کرد و آیا خطری برای سلامتی ندارد؟ با ما همراه شوید تا به این سؤالات مهم پاسخ دهیم.
خوردن غذاهای مانده مفید است یا مضر؟
مصرف غذاهای مانده می‌تواند ازنظر صرفه‌جویی در بودجه و زمان مفید باشد. همچنین یک راه عالی برای کاهش ضایعات مواد غذایی است. درحالی‌که صرفه‌جویی و استفاده کامل از یک غذا هوشمندانه است، خوردن باقیمانده مواد غذایی که به مدت طولانی در یخچال یا بیرون از یخچال مانده‌اند، بخصوص زمانی که فریز نشده‌اند، می‌تواند برای سلامتی شما خطرناک باشد و باعث مسمومیت شود.
مدت‌زمان مجاز استفاده از غذاهای مانده
مدت‌زمان ایمن ماندن غذاها به چند عامل ازجمله آماده‌سازی ایمن، نگهداری مناسب و نوع ترکیبات غذا بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال غذاهای حاوی پروتئین زودتر خراب می‌شوند. بنابراین اینکه غذای مانده شما شامل چه ترکیباتی است، روی مدت‌زمانی که می‌توانید با خیال راحت آن را در یخچال نگهداری کنید، تأثیر می‌گذارد.
دلیل این امر آن است که برخی از غذاها بیشتر مستعد نگهداری پاتوژن‌هایی مانند باکتری‌ها یا سمومی هستند که می‌توانند شما را بیمار کنند. اگر مطمئن نیستید ترکیبات موجود در غذای مانده شما تا چه حد ماندگار هستند، بی‌خطرترین کار این است که باقیمانده غذا را ظرف ۳ روز دور بریزید.
غذاهای مانده کم‌خطر کدامند؟
خوردن برخی غذاهای مانده خطر کمتری ازنظر مسمویت نسبت به سایر غذاها دارد که شامل موارد زیر هستند:
۱. میوه‌ها و سبزیجات
همه میوه‌ها و سبزیجات خام باید قبل از مصرف، کاملاً در آب تمیز شسته شده و هر چه زودتر خورده شوند. به‌طورکلی میوه تازه کاملاً شسته و بریده شده معمولاً حدود ۳ تا ۵ روز قبل از دست زدن به آن تازه می‌ماند. هنگامی‌که سبزیجات پخته می‌شوند، باقیمانده سبزیجات در یک ظرف دربسته، معمولاً ۳ تا ۷ روز در یخچال قابل نگهداری هستند. سبزیجات کنسروی مانند لوبیا یا سایر حبوبات نیز معمولاً ۷ تا ۱۰ روز با نگهداری مناسب دوام می‌آورند.
میوه‌ها و سبزیجات با محتوای آب بالاتر مانند گوجه‌فرنگی، خیار و توت‌فرنگی نسبت به آن‌هایی که محتوای آب کمتری دارند، مانند کلم پیچ، سیب‌زمینی و موز، زودتر تازگی خود را از دست می‌دهند و خراب می‌شوند.
۲. انواع نان‌ها
یکی دیگر از غذاهای مانده کم‌خطر نان است. نان خانگی یا نانی که تازه پخت شده باشد می‌تواند حدود ۳ روز در دمای اتاق هم دوام بیاورد. خوردن نان مانده برای حدود ۵ تا ۷ روز بی‌خطر خواهد بود مگر اینکه کپک مشاهده کنید. نان کپک‌زده را هرگز نباید خورد.
نگهداری نان‌ها در یخچال به افزایش مدت‌زمان ماندگاری آنها در حدود ۳ تا ۵ روز کمک می‌کند، اگرچه هر چه بیشتر در یخچال بماند، کیفیت آنها بیشتر کاهش پیدا می‌کند. اگر بتوانید نان را در فریزر نگهداری کنید، مدت زمان ماندگاری آن حتی به ۷ تا ۱۰ روز می‌رسد.
غذاهای مانده با خطر متوسط کدامند؟
پاستا و غلات پخته شده مانند جو و کینوا در صورت نگهداری مناسب، تا ۳ روز باقی می‌مانند. اگر بعد از پختن آنها را فریز کنید، معمولاً تا ۳ ماه نیز می‌توانید آنها را نگه دارید. دسرها و شیرینی‌ها نیز معمولاً ۳ تا ۴ روز در یخچال ماندگاری دارند که جزء غذاهای مانده با خطر متوسط محسوب می‌شوند.
غذاهای مانده پرخطر کدامند؟
غذاهایی که خطر بیشتری برای مسمومیت غذایی دارند و نمی‌توان زیاد آنها را نگه داشت، غذاهایی هستند که بیشتر دارای پروتئین و رطوبت بالا هستند. این دو ویژگی به میکروب‌های خاصی اجازه رشد می‌دهند که می‌توانند منجر به مسمومیت سریع غذایی شده و برای سلامتی خطرناک هستند.
خطرناک‌ترین غذاها که نمی‌توان زیاد آنها را نگه داشت، عبارت‌اند از:
۱. برنج پخته
یکی از استثناهای این قانون که در بالا توضیح داده شد، برنج است که پروتئین آن زیاد نیست، ولی می‌تواند حامل هاگ‌های باسیلوس سرئوس باشد. این باکتری سمومی تولید می‌کند که می‌تواند خیلی سریع باعث مسمومیت‌های ناشی از غذا شود. برنج را ظرف ۱ ساعت پس از پخت خنک کنید و در ظرف ۳ روز مصرف کنید.
۲. گوشت و مرغ
گوشت چرخ کرده و مرغی که در دمای مناسب پخته شده‌اند، می‌توانند حدود ۱ تا ۲ روز در یخچال باقی بمانند تا زمانی که در دمای ۴۱ درجه فارنهایت (۵ درجه سانتی‌گراد) یا کمتر از آن نگهداری شوند. سایر گوشت‌ها و مرغ‌ها، مانند استیک‌ها، فیله‌ها و کباب‌ها ۳ تا ۴ روز در یخچال باقی می‌مانند.
گوشت فراوری شده باز شده، باید ظرف ۳ تا ۵ روز پس از باز شدن مصرف شود. به همین ترتیب، سالادهای سرد دارای پروتئین، مانند سالاد تخم‌مرغ، ماهی تن یا مرغ، باید در عرض ۳ تا ۵ روز مصرف شوند.
۳. صدف، تخم‌مرغ، سوپ و خورش
تخم‌مرغ یکی دیگر از مواد غذایی پرخطر است، زیرا می‌تواند باکتری سالمونلا را رشد داده و منتقل کند. تخم‌مرغ‌های سفت پخته شده باید ظرف ۷ روز پس از پختن و نگهداری در یخچال مصرف شوند. البته بهتر است نهایتا طی ۲ تا ۳ روز مصرف گردد.
صدف‌ها و ماهی‌ها نیز بسیار حساس هستند، زیرا می‌توانند حاوی پاتوژن‌ها یا سموم زیادی مانند هیستامین باشند که می‌تواند شما را بیمار کند. غذاهای باقیمانده شامل غذاهای دریایی را نهایتا باید در عرض ۳ روز مصرف کنید. هرچند معمولا این غذاها بعد از ماندن در یخچال حتی به مدت کوتاه، تا حدودی کیفیت طعم خود را از دست می‌دهند.
سوپ‌ها و خورش‌ها نیز به دلیل اینکه معمولا دارای ترکیبات پروتئینی و نشاسته‌ای هستند، از مواد غذایی پرخطر می‌باشند که با یا بدون گوشت یا ماهی، معمولاً ۳ تا ۴ روز در یخچال باقی می‌مانند.
چگونه بفهمیم غذاهای مانده خراب شده است؟
شما باید غذاهای مانده خود را قبل از مصرف با مشاهده علائم فساد و بوییدن آن بررسی کنید. ابتدا به دنبال تغییراتی در بافت یا ظاهر قالب باشید که می‌تواند در رنگ‌های مختلفی از جمله سفید، سبز، نارنجی، قرمز، صورتی یا سیاه باشد. این رنگ‌ها نشان می‌دهند که غذا خراب شده است و باید دور ریخته شود. اگر کپک می‌بینید، آن را بو نکنید و سریعا غذا را دور بریزید، زیرا انجام این کار می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود و خوردن آن قطعا با مسمومیت همراه است.
غذاهایی مانند گوشت‌های فراوری‌شده یا سالادهای مختلف مثل الویه که بعد از چند روز ماندن لایه‌ای لزج ایجاد می‌کنند نیز باید دور ریخته شوند. اگر بقایای غذاهای شما بوی ترش می‌دهد، دیگر برای خوردن خوب نیستند.
همچنین اگر این تغییرات وجود نداشت، ولی وقتی مقداری از باقیمانده‌های غذای خود را میل کردید متوجه شدید که طعم آن به نحوی از بین رفته یا به طور نامطلوبی تغییر کرده است، فوراً آنها را دور بریزید و در صورت امکان، هر چیزی را که بلعیده‌اید، بیرون بریزید.
توجه داشته باشید که غذا می‌تواند فاسد شود، حتی قبل از اینکه بتوانید با نگاه کردن به آن یا بوییدن آن متوجه شوید؛ بنابراین هنگام مصرف حتی در صورت عدم تغییر ظاهری، به طعم آن کاملا دقت کنید.
سخن آخر
مدت‌زمانی که غذاهای مانده می‌توانند بدون خرابی نگه داشته شوند به عواملی مانند نحوه آماده‌سازی، نگهداری آنها و اینکه از چه ترکیباتی تشکیل شده‌اند و این ترکیبات چقدر به‌راحتی فاسد می‌شوند، بستگی دارد. معمولاً شما می‌توانید مدت‌زمان نگهداری غذاهای پخته شده را با فریز کردن حتی تا دو الی سه هفته یا کمی بیشتر افزایش دهید؛ بنابراین اگر احتمال می‌دهید باقیمانده غذایی ظرف ۳ روز خورده نمی‌شود بهتر این است که همان زمان آن را فریز کنید و بعد در صورت تمایل از فریز خارج کرده و بعد از گرم کردن میل کنید.
برگرفته از: healthline – timesofindia.indiatimes
