سیری زودرس؛ علت، علائم، راه های تشخیص و درمان

اکثر ما در مورد پرخوری عصبی زیاد شنیده‌ایم ولی عارضه‌ای به نام سیری زودرس کمتر به گوشمان خورده است. سیری زودرس نیز یک اختلال تغذیه‌ای است که به‌مرور می‌تواند بدن را از مواد مغذی مورد نیاز محروم کرده، منجر به کاهش وزن زیاد شده و مشکلات زیادی را برای سلامتی ما ایجاد کند. در این مقاله تعریف سیری زودرس و نکات مهم در مورد این معضل را بیان خواهیم کرد.

 

سیری زودرس چیست؟

سیری زودرس زمانی است که شما تنها بعد از خوردن چند لقمه غذا یا قبل از اتمام یک وعده غذایی با اندازه معمولی احساس سیری می‌کنید. سیری زودرس معمولاً در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد. همچنین افراد مبتلا به این عارضه ممکن است هنگام خوردن غذا احساس تهوع داشته باشند و یا در حالت‌های شدید بعد از خوردن چند لقمه غذا استفراغ کنند یا به آن تمایل داشته باشند. 

البته باید به این نکته توجه کرد که اینکه چه چیزی یک وعده غذایی با اندازه معمولی را می‌سازد به عوامل زیادی بستگی دارد و برای هر فرد به‌طور متفاوت با توجه به ویژگی‌های جسمانی او تعریف می‌شود، مانند:

• سن
• رابطه‌ی جنسی
• ژن‌ها
• قد
• وزن

سطح فعالیت شما نیز مستقیماً بر میزان کالری مورد نیاز شما در روز تأثیر می‌گذارد. در صورت ابتلا به بیماری سیری زودرس، ممکن است پس از خوردن مقدار کمی از کالری توصیه شده و مورد نیازتان در روز، احساس سیری کنید.

سیری زودرس می‌تواند یک مشکل جزئی و بی‌اهمیت به نظر برسد، به‌خصوص اگر علائم دیگری نداشته باشید. گاهی این حالت به دلیل وجود استرس، مشکلات روحی، تغییرات هورمونی و … ایجاد می‌شود و کاملاً طبیعی است اما سیری زودهنگام اگر به‌صورت مداوم باشد می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی و مشکلات سلامتی بسیار زیادی برایتان شود که نیاز به پیگیری و درمان دارد.

همچنین سیری زودهنگام می‌تواند نشانه بیماری‌های جدی مانند سرطان و دیابت باشد. برخی از این شرایط در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به خونریزی داخلی و کم‌خونی نیز بشوند. اگر بعد از خوردن مقدار کمی غذا خیلی سریع احساس سیری می‌کنید و این موضوع همیشگی است یا چند بار در هفته رخ می‌دهد بهتر است در اسرع وقت به یک متخصص تغذیه مراجعه کرده و علت آن را بررسی کنید.

 

 

علت سیری زودرس چیست؟

به‌طورکلی، هر چیزی که تخلیه معده شما را مختل کند می‌تواند باعث شود سریع‌تر احساس سیری کنید که می‌تواند شامل زخم یا فشردگی روده کوچک شما نیز باشد. اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر دلایل اصلی عارضه سیری زودرس را بیان کنیم، عبارت‌اند از:

۱. گاستروپارزی

گاستروپارزی (فلج معده) شایع‌ترین علت معضل سیری زودرس است. افراد مبتلا به گاستروپارزی بسیار زود سیر می‌شوند، زیرا غذا بیش از آنچه باید در معده آن‌ها باقی می‌ماند. بیشتر اوقات علت ایجاد گاستروپارزی نیز ناشناخته است. 

بااین‌حال، یکی از دلایل مهم آن دیابت کنترل نشده است که می‌تواند منجر به آسیب به عصب تنظیم‌کننده حرکت غذا از داخل معده به ادامه مسیر سیستم گوارشی شود.

سایر دلایل بیماری گاستروپارزیس می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• بیماری پارکینسون
• اسکلروز چندگانه
• بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی در گذشته
• جراحی‌های روده
• مصرف برخی از داروها

اگر مبتلا به گاستروپارزی هستید، ممکن است علائم دیگری را نیز همراه با سیری زودهنگام داشته باشید که عبارت‌اند از:

• نفخ
• حالت تهوع
• سوزش سر دل
• دل‌درد
• از دست دادن اشتها

همچنین احساس اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به گاستروپارزی رایج است. این به این دلیل است که گاستروپارزی می‌تواند در روال عادی روزانه آن‌ها اختلال ایجاد کند و باعث ناراحتی شود. از طرفی نخوردن کافی از غذاهای مختلف، بدن را دچار کمبود انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌کند که قطعاً بر روی خلق‌وخوی فرد نیز تأثیر می‌گذارد.

۲. سرطان

سیری زودرس همچنین می‌تواند یکی از عوارض جانبی رایج روش‌های درمان سرطان و یا علائم خودِ سرطان باشد. درواقع سیری زودرس یکی از ۱۰ علامت اصلی سرطان است، اگرچه در بیشتر مقالات مربوط به علائم سرطان‌های مختلف گفته نمی‌شود.

سیری زودرس در افراد مبتلا به سرطان با کاهش وزن، بی‌اشتهایی و تغییرات چشایی همراه است. این افراد همچنین به دلیل سختی بیماری و از طرف دیگر کمبود مواد غذایی که بدنشان دچار آن می‌شود ممکن است درجات مختلفی از خستگی، ضعف و خشکی دهان را تجربه کنند.

۳. سندرم روده تحریک پذیر

یکی دیگر از علل شناخته شده سیری زودرس، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) است. IBS اختلالی است که روده بزرگ یا کولون شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث درد شکم می‌شود. اگر به این بیماری مبتلا باشید، ممکن است در کنار سیری زودرس علائم زیر را نیز تجربه کنید:

• گرفتگی معده
• نفخ
• گاز
• اسهال
• یبوست

این بیماری همان‌طور که از نامش مشخص است حالت سندرم دارد و علائم IBS ممکن است هرازگاهی تغییر کند. تفاوت بین IBS و ناراحتی خفیف روده در این است که IBS ادامه‌دار است و در صورت عدم کنترل مناسب، علائم می‌توانند مجدد عود کنند.

 

 

چه زمانی باید برای سیری زودرس به پزشک مراجعه کرد؟

طبق توضیحاتی که دادیم تشخیص سیری زودرس آسان است، هرچند تشخیص علت آن به عده پزشک خواهد بود. بنابراین اگر احساس می‌کنید سیری زودرس دارید و علاوه بر آن علائم زیر را تجربه کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• حالت تهوع
• تجمع گاز در سیستم گوارشی یا نفخ
• استفراغ
• سوءهاضمه
• مدفوع سیاه و قیری رنگ
• دل‌درد
• درد قفسه سینه
• آروغ زدن
• سرفه خشک
• مشکل در بلع
• گلودرد
• افزایش یا کاهش وزن غیرطبیعی
• اتساع شکم یا معده متورم
• مشکل در تنفس
• تورم مچ پا

ترکیبی از این علائم همراه با سیری زودرس می‌تواند نشانه یکی از شرایط زیر باشد:

• زخم معده که در پوشش داخلی معده ایجاد می‌شود.
• بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) که در آن اسید معده به مری بازمی‌گردد.
• انسداد خروجی معده، شرایطی که غذا نمی‌تواند وارد روده کوچک شود.
• یبوست یا مشکل در تخلیه روده یا مدفوع سفت
• آسیت که به معنی تجمع مایع در شکم است.
• یک کبد بزرگ شده یا متورم

اگر بعد از خوردن مقدار کمی غذا که از حد معمولی برای شرایط جسمانی شما از نظر فعالیت، قد و وزن کمتر است، به‌طور مداوم احساس سیری می‌کنید، حتی اگر علائم دیگری ندارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا قبل از ایجاد مشکلات دیگر علت آن تشخیص داده شده و برطرف شود.

اگر سیری زودهنگام شما با موارد زیر همراه باشد، یک فوریت پزشکی است و باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید:

• استفراغ، با یا بدون خون
• مدفوع سیاه و قیری رنگ
• درد شکم
•  تب و لرز

 

 

تشخیص علت سیری زودرس چگونه انجام می‌شود؟

دلایل سیری زودرس شباهت‌های زیادی با دلایل علائم دیگر مانند نفخ، اتساع شکم و از دست دادن اشتها دارد. فرآیند یافتن اینکه کدام بیماری علت اصلی نگرانی‌های سلامتی شماست، تشخیص افتراقی نامیده می‌شود.

برای تعیین علت سیری زودهنگام، پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند، یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد و آزمایش خون را برای بررسی تعداد گلبول‌های قرمز و قند خون شما تجویز می‌کند.

با توجه به علائمی که دارید، پزشک ممکن است موارد زیر را نیز برایتان تجویز کند:

• رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی (UGI)، برای بررسی علائم گاستروپارزی از طریق اشعه ایکس
• آندوسکوپی فوقانی، برای بررسی دقیق دستگاه گوارش شما از طریق یک دوربین کوچک
• سونوگرافی شکم، برای تهیه تصاویر از اندام‌های شکم
• آزمایش مدفوع، برای بررسی خونریزی روده
• سینتی گرافی تخلیه معده، برای ردیابی سرعت تخلیه غذا در روده
• SmartPill، برای مشاهده سرعت حرکت غذا در مسیر گوارش
• تست تنفس تخلیه معده، برای محاسبه سرعت تخلیه معده

 

 

سیری زودرس چگونه درمان می‌شود؟

درمان سیری زودرس به‌طورکلی به علت آن بستگی دارد. پزشک شما ممکن است بر اساس علت تشخیص داده شده یکی از روش‌های زیر را برایتان تجویز کند:

• خوردن وعده‌های غذایی بیشتر ولی کوچک‌تر در روز
• کاهش مصرف چربی و فیبر، زیرا این مواد سرعت هضم را کند می‌کنند.
• مصرف غذا به‌صورت مایع یا پوره
• مصرف محرک‌های اشتها
• مصرف داروهایی برای تسکین ناراحتی معده مانند متوکلوپرامید، داروهای ضد استفراغ یا اریترومایسین

پزشک شما همچنین می‌تواند یک متخصص تغذیه را به شما معرفی کند تا به شما در ایجاد تغییرات رژیم غذایی برای رفع نیازهای غذایی روزانه کمک کند.

در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است روش‌هایی را توصیه کند که نیاز به جراحی جزئی دارند، مانند:

• تحریک الکتریکی معده که پالس‌های الکتریکی را برای کنترل تهوع و استفراغ به معده می‌فرستد.
• لوله‌های تغذیه که از بینی و از معده شما عبور می‌کند تا مواد غذایی را بصورت مایع به قسمت‌های مربوطه برساند.
• تغذیه کامل تزریقی (TPN) که زمانی است که یک کاتتر در داخل ورید قفسه سینه قرار می‌گیرد تا تغذیه مایع را حمل کند.
• ژژونوستومی که در آن یک لوله تغذیه معده را دور می‌زند تا مستقیماً مواد مغذی را تزریق کند که برای شرایط بسیار شدید انجام می‌شود.

 

سخن آخر

سیری زودرس اگرچه ممکن است بیماری مهمی به نظر نرسد و اگر گاهی به دلایل شرایطی مانند استرس ایجاد شود طبیعی است ولی در صورت ادامه‌دار شدن می‌تواند برای سلامت بدن خطرناک باشد؛ بنابراین اگر شما نیز علائم آن را به‌صورت مداوم تجربه می‌کنید، حتماً در اولین فرصت به یک پزشک جهت بررسی علت آن مراجعه کنید.

 

منبع: healthline