نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: 15 آذر 1402
تاثیر مثبتی که روایات معصومین و همچنین حدیث از امام حسین علیه السلام بر روح و روان و آرامش دلها مى‌گذارد، موجب شده سخنان آنها متمایز و ممتاز باشند. تأکید و سفارشاتی که ائمّه (ع) در زمینه خواندن، حفظ کردن و همچنین گردآورى احادیث از ائمه و پیامبر درباره موضوعات مختلف از جمله حدیث در مورد نماز اول وقت دارند، درواقع به معنای ضرورت افزایش توجه به این احادیث می‌باشد. در این مقاله مجموعه زیبایی از احادیث امام حسین (ع) درباره موضوعات مختلف را برای شما گرداوری کرده‌ایم.
حدیث از امام حسین درباره نماز، روزه و قرآن
اُمِرَ النّاسُ بِمَعْرِفَتِنا وَ الرَّدِّ إلَینا وَ التَّسْلیمِ لَنا، ثُمَّ قالَ: وَ إنْ صامُوا وَ صَلُّوا وَ شَهِدُوا أنْ لا إله إلّا اللهُ وَ جَعَلُوا فِی إنْفُسِهِمْ أنْ لا یَرُدُّوا إلَیْنا کانُوا بِذلِک مُشْرِکینَ.
مردم مأمورند تا ما را بشناسند و به سوی ما بازگردند و تسلیم ما باشند. سپس فرمود: و در غیر این صورت اگر به سوی ما باز نگردند و از ما پیروی نکنند، هر چند که روزه بدارند و نماز بخوانند و به یگانگی خداوند اقرار نمایند، در شمار مشرکین خواهند بود.
«الکافی، جلد ۲، صفحه ۳۹۸»
❈❈❈
مَنْ قَرَءَ آیَةً مِنْ کِتابِ الله عَزَّ وَ جَلَّ فی صَلاتِهِ قائِماً، یُکْتَبُ لَهُ بِکُلِّ حَرْف مِأةُ حَسَنَة.
هرکس آیه‌‌ای از قرآن را در نمازش تلاوت نماید، خداوند متعال در مقابل هر حرفی از آن یکصد حسنه در نامه اعمالش ثبت می‌نماید.
«الکافی، جلد ۲، صفحه ۶۱۱»
❈❈❈
الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة قال: هذه فینا اهل البیت.
کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم، نماز را به پا می‌دارند» فرمود: این در مورد ماخاندان اهل بیت است.
«بحار الانوار، ج، ۲۴ ص ۱۶۶»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
کسی از امام حسین (علیه السلام) پرسید، خداوند چرا روزه را واجب کرده است؟ فرمود:
لِیَجِدَ الغَنِیُّ مَسَّ الجوعِ فَیَعودَ بِالفَضلِ عَلَی المَساکینِ.
برای اینکه ثروتمند، رنج گرسنگی را بچشد و از فزونی مالش بر بینوایان کمک کند.
«مناقب، ج۴، ص۶۸»
❈❈❈
کتاب اللّه (عز و جل) علی أربعة أشیاء: علی العبارة و الاشارة و اللطایف و الحقایق. فالعبارة للعوام و الاشارة للخواص و اللطائف للأولیاء و الحقایق للأنبیاء.
کتاب خدا بر چهار چیز استوار است: عبارات و رمزها (اشاره‌ها) و لطایف و حقایق. عبارات آن برای توده مردم است. اشاره و رموزات، از آنِ خواص و بندگانِ ویژه است. لطایف آن برای اولیا است و حقایق آن برای پیامبران و انبیا است.
در این حدیث، امام حسین (علیه السلام) ضمن بیان این که قرآن، دارای معارف عمیقی است، بهره‌مندی از آن را برای همگان میسر می‌داند. مقصود از «عبارات»، شناخت مفاهیم در حدِ ترجمه و دانستن معانی لغات است که توده‌های مردم در آن سهم دارند.
«بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۲۰»
❈❈❈
مَن صَامَ ثَلَاثَةَ أَیامٍ مِن شَعبَانَ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ وَ کانَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) شَفِیعَهُ یومَ القِیامَةِ.
هر کسی که سه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد؛ بهشت بر او واجب می‌شود و در قیامت نیز پیامبر (ص) شفیع او خواهد بود
«وسائل الشیعة ج ۱۰، (ص ۴۹۰)»
❈❈❈
أثنِی علی اللّه أحسن الثناء و أحمده علی السرّاء و الضّرّاء اللّهمّ إنّی أحمدک علی أن أکرمتنا بالنبوّة و علّمتنا القرآن.
خداوند را با بهترین ثناها، ثناگویم و او را بر فراخی و تنگی ستایش می‌کنم. خدایا! تو را به سبب این که ما را با انتخاب پیامبر، از میان ما گرامی داشتی و قرآن را به ما آموختی، ستایش می‌کنم.
«بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۹۲»
حدیث از امام حسین درباره سلام کردن
لِلسَّلامِ سَبعونَ حَسَنَةٌ، تِسعٌ وَ سِتّونَ لِلمُبتَدی وَ واحِدةٌ لِلرّادّ.
سلام، هفتاد ثواب دارد. شصت و نه ثواب از آن کسی است که سلام دهد و یکی برای آن که جواب گوید.
«بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۲۰»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
لا تَأذَنُوا لأِحَدٍ حتّى یُسَلِّمَ.
به هیچ کس اجازه [ورود به منزل خود را] ندهید تا وقتى که سلام کند.
«تحف العقول: ۲۴۶»
❈❈❈
قَالَ لَهُ (الْحُسَیْنُ) علیه السلام رَجُلٌ اِبتِداءً: کَیْفَ اَنْتَ عافاکَ اللّهُ؟ فَقالَ علیه السلام لَهُ: اَلسَّلامُ قَبْلَ الکَلامِ عافاکَ اللّهُ، ثُمَّ قالَ علیه السلام: لاتَأذَنُوا لاَِحَدٍ حتّى یُسَلِّمَ.
مردى به آن حضرت (امام حسین) علیه السلام گفت: چطورید؟ خدا بشما عافیت دهد. امام فرمود: اوّل سلام بعد سخن، خدایت عافیت دهد، سپس فرمود: تا کسى سلام نکند اجازه ورود (یا سخن) ندهید.
«تحف العقول ۲۴۶، موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام ۷۵۰/۹۱۳»
حدیث از امام حسین درباره امر به معروف
قال (الله): «ألمؤمنون و المؤمنات بعضهم أولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر». فبدأ الله بالأمر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضة منه لعلمه بأنها إذا أدیت و أقیمت إستقامت الفرائض کلها هینها و صعبها، و ذلک أن الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر دعاء إلی الاسلام مع رد المظالم و مخالفة الظالم.
خداوند متعال فرموده است: «مردان و زنان مؤمن دوست یکدیگرند، امر به نیکی و نهی از بدی می‌کنند». خداوند نخست امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان یک فریضه از سوی خودش ذکر کرده است، زیرا او آگاه است که اگر این وظیفه اجرا شود، وظایف دیگر همه، چه سخت و چه آسان انجام می‌گیرد، زیرا امر به معروف و نهی از منکر دعوت به اسلام می‌کند و حقوق ستم دیدگان را بازمی ستاند و با ستمگران به مخالفت برمی خیزد…
«تحف العقول، ص ۲۳۷»
أیها الناس إن رسول الله (ص) قال من رأی سلطانا جائرا مستحلا لحرام الله ناکثا عهده مخالفا لسنة رسول الله یعمل فی عباد الله بالإثم و العدوان فلم یغیر علیه بفعل و لا قول کان حقا علی الله أن یدخله مدخله.
ای مردم! رسول خدا فرمود: هر کس سلطان زورگویی را ببیند که حرام خدا را حلال نموده، پیمان الهی را می‌شکند و با سنت و قوانین رسول خدا از در مخالفت در آمده و در میان بندگان خدا، راه گناه و معصیت و ستم و دشمنی را در پیش می‌گیرد، ولی با عمل یا سخن اظهار مخالفت نکند، بر خداوند است که او را در محل و جایگاه آن سلطان ظالم قرار دهد.
«مقتل خوارزمی، ج ۱، ص ۲۳۴»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
ألا ترون أن الحق لا یعمل به، و أن الباطل لا یتناهی عنه لیرغب المؤمن فی لقاء الله محقا.
آیا نمی‌بینید که به حق رفتار نمی‌شود و کسی از باطل نهی نمی‌کند، پس بخواهد مؤمن دیدار خدا را، در حالی که بر حق باشد.
«بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۱۱۶»
❈❈❈
أللهم إنک تعلم أنه لم یکن ما کان منا تنافسا فی سلطان، و لا التماسا من فضول الحطام، ولکن لنری المعالم من دینک و نظهر الإصلاح فی بلادک، و یأمن المظلومون من عبادک، و یعمل بفرائضک و سننک و أحکامک.
خداوندا، تو آگاهی که آنچه انجام دادیم، نه برای رقابت در کسب جاه و مقام بود و نه برای چیزهای پوچ و بیهوده دنیا، بلکه برای این بود که نشانه‌های راه دینت را ارائه دهیم و (مفاسد را) در شهرهای تو اصلاح کنیم تا بندگان مظلوم تو در امنیت و آسایش باشند و به احکام تو عمل کنند.
«تحف العقول، ص ۲۳۹»
❈❈❈
و أنی لم أخرج أشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما و إنما خرجت لطلب الإصلاح فی أمة جدی صلی الله علیه و آله، أرید أن آمر بالمعروف و أنهی عن المنکر و أسیر بسیرة جدی و أبی علی بن أبی طالب علیه السلام.
به درستی که من بیهوده، گردنکش، ستمگر و ظالم حرکت نکردم، بلکه برای اصلاح در امت جدم محمد (ص) حرکت کردم و می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به روش جدم محمد (ص) و پدرم علی بن ابی طالب (ع) رفتار کنم.
«بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۳۲۹»
حدیث از امام حسین درباره اخلاق و صفات پسندیده
اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَةٌ.
خوش اخلاقى عبادت است.
«کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
ایاک و ما تعتذر منه، فإن المؤمن لا یسیء و لا یعتذر، و المنافق کل یوم یسیء و یعتذر.
حذر کن از مواردی که باید عذرخواهی کنی، زیرا مؤمن نه کار زشتی انجام می‌دهد و نه به عذرخواهی می‌پردازد، اما منافق همه روزه بدی می‌کند، و به عذرخواهی می‌پردازد.
«بحار الانوار، ج ۷۸، (ص۱۲۰)»
❈❈❈
أیما اثنَین جَرى بینهما کلام فطلب أحدهما رضَى الاخر کانَ سابقة الىَ الجنّة.
هر یک از دو نفرى که میان آنها نزاعى واقع و یکى از آن دو رضایت دیگرى را بجوید، سبقت گیرنده اهل بهشت خواهد بود.
«محجه البیصاء ج ۴، ص (۲۲۸)»
❈❈❈
مُجالَسَةِ أهلِ الدِنَاءَة شَر، وَ مُجَالَسَةِ أَهلِ الفُسُوقِ ریبَة.
همنشینی با سفلگان و افراد پست ناپسند است و همدمی گناهکاران موجب بدبینی مردم و از دست دادن اعتماد و اعتبار است.
«بحارالانوار، ج۷۸، (ص ۱۲۲)»
❈❈❈
إنَّ شِیعَتَنا مَن سَلمَت قُلُوبُهُم مٍن کلِّ غَشٍّ وَ غِلٍّ وَ دَغَلٍ.
بدرستی که شیعیان ما قلبشان از هرناخالصی و حیله و تزویر پاک است.
«فرهنگ سخنان امام حسین ص ۴۷۶»
❈❈❈
لاتَرفع حاجَتَک إلاّ إلى أحَدٍ ثَلاثة: إلى ذِى دینٍ، اَو مُرُوّة اَو حَسَب.
جز به یکى از سه نفر حاجت مبر: به دیندار، یا صاحب مروت، یا کسى که اصالت خانوادگى داشته باشد.
«تحف العقول، ص ۲۵۱»
❈❈❈
اِنّ اَعفَی النّاسِ مَن عَفا عِندَقُدرَتِهِِ.
بخشنده‌ترین مردم کسی است که در هنگام قدرت می‌بخشد.
«الدره الباهره، (ص۲۴)»
❈❈❈
من اَحبک نهاک و من اَبغضک اَغراک.
کسی که تو را دوست دارد، از تو انتقاد می‌کند و کسی که با تو دشمنی دارد، از تو تعریف و تمجید می‌کند.
«بحار الانوار، ج۷۵، (ص۱۲۸)»
❈❈❈
لا تقولوا باَلسنَتکم ما ینقُص عَن قَدَرَکم.
چیزى را بر زبان نیاورید که از ارزش شما بکاهد.
«جلاءالعیون، ج۲ (ص۲۰۵)»
امام حسین علیه السلام
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
إنَّ أجوَدَ النَّاسِ مَن أعطیَ مَن لا یرجُو.
بخشنده‌ترین مردم کسی است که به آنکه چشم امید به او نبسته، بخشش کند.
«کشف الغمّة، ج۲، (ص۲۳۹)»
❈❈❈
إنَّ شیعَتَنا مَن سَلِمَت قُلوبُهُم مِن کلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَدَغَلٍ.
بی‌گمان شیعیان ما، دل‌هایشان از هر خیانت، کینه، و فریبکارى پاک است.
«بحارالأنوار، ج ۶۸، (ص ۱۵۶)»
❈❈❈
یُّهَا النّاسُ نافِسوا فِى المَکارِمِ وَ سارِعوا فِى المَغانِمِ وَ لا تَحتَسِبوا بِمَعروفٍ لَم تَجعَلوا.
اى مردم در خوبى‌ها با یکدیگر رقابت کنید و در بهره گرفتن از فرصت‌ها شتاب نمایید و کار نیکى را که در انجامش شتاب نکرده‌اید، به حساب نیاورید.
«ارشاد القلوب دیلمى، (ص ۷۳)»
حدیث از امام حسین علیه السلام درباره خدا
اَلبُکاءُ مِن خَشیةِ اللهِ نَجآةٌ مِنَ النّارِ.
گریه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است.
«حیات امام حسین ج ۱ (ص ۱۸۳)»
❈❈❈
مَن حاوَلَ اَمراً بمَعصِیَهِ اللهِ کانَ اَفوَتَ لِما یَرجُو وَاَسرَعَ لِمَجئ ما یَحذَرُ.
آن که در کاری که نافرمانی خداست بکوشد امیدش را از دست می‌دهد و نگرانیها به او رو می‌آورد.
«بحار الانوار، ج ۳، (ص ۳۹۷)»
❈❈❈
لا أفلح قوم إشتروا مرضاة المخلوق بسخط الخالق.
کسانی که رضایت مخلوق را به بهای غضب خالق بخرند، رستگار نخواهند شد.
«مقتل خوارزمی، ج ۱، (ص۲۳۹)»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
من طلب رضی الناس بسخط الله وکله الله إلی الناس.
کسی که برای جلب رضایت و خوشنودی مردم، موجب خشم و غضب خداوند ی، خداوند او را به مردم وا می‌گذارد.
«بحارالانوار، ج۷۸، (ص۱۲۶)»
❈❈❈
مَن عَبَدَ اللهَ حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللهُ فَوقَ أمانِیهِ وَ کفایتِهِ.
هر که خدا را، آن‌گونه که سزاوار اوست، بندگی کند، خداوند بیش از آرزوها و کفایتش به او عطا کند.
«بحار الأنوار، ج ۷۱، (ص ۱۸۳)»
❈❈❈
أَلاِستِدراجُ مِنَ اللّهِ سُبحانَهُ لِعَبدِهِ أَن یُسبِغَ عَلَیهِ النِّعَمَ وَ یَسلُبَهُ الشُّکر.
غافلگیر کردن بنده از جانب خداوند به این شکل است که به او نعمت فراوان دهد و توفیق شکرگزاری را از او بگیرد.
«تحف العقول، (ص ۲۵۰)»
حدیث از امام حسین درباره آخرت
فَإنی لا أَرَی المَوتَ إلَّا السَّعادَةَ وَ الحَیاة مَعَ الظّالِمینَ إلّا بَرماًی.
به درستی که من مرگ را جز سعادت نمی‌بینم و زندگی با ستمکاران را جز محنت نمی‌دانم.
«تحف العقول، (ص ۲۴۵)»
❈❈❈
فإن تکن الدنیا تعد نفیسة فدار ثواب الله أعلی و أنبل و إن تکن الأبدان للموت أنشئت فقتل امرئ بالسیف فی الله أفضل و إن تکن الأرزاق قسما مقدرا فقلة حرص المرء فی الرزق أجمل و إن تکن الأموال للترک جمعها فما بال متروک به الحر یبخل.
اگر دنیا باارزش شمرده شود، منزل آخرت و دار ثواب الهی باارزشتر و والاتر است. و اگر بدن و جسم انسانها برای مرگ آفریده شده، به خدا سوگند کشته شدن انسان با شمشیر (شهادت) بهتر است. و اگر رزق و روزی موجودات تقسیم شده و مقدر گردیده، زیباتر و نیکوتر آن است که انسان در طلب رزق و روزی کمتر حرص داشته باشد. اگر جمع کردن اموال برای ترک کردن آن است، چرا انسان آزاده نسبت به این چیزی که ترک کردنی است بخل بورزد.
«بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۷۴»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
لا یأمَن یومَ القیامَةِ إلاّ مَن خافَ الله فِی الدُّنیا.
کسی در قیامت در امان نیست مگر کسی که در دنیا ترس از خدا در دل داشت.
«بحار الأنوار: ج ۴۴، (ص ۱۹۲، ح ۵)»
حدیث از امام حسین درباره عقل و دانش
من دلائل العالم إنتقادة لحدیثه و علمه بحقائق فنون النظر.
از نشانه‌های عالم، نقد سخن و اندیشه خود و آگاهی از نظرات مختلف است.
«بحارالانوار، ج۷۸، (ص۱۱۹)»
❈❈❈
← حدیث از امام حسین (ع) →
لا یکمل العقل إلا باتباع الحق.
عقل کامل نمی‌شود مگر با پیروی از حق.
«بحار الانوار، ج ۷۸، (ص ۱۲۷)»
❈❈❈
مِن دَلائِلِ عَلاماتِ القَبولِ: الجُلوسُ إلى أهلِ العُقولِ.
از نشانه هاى خوش‌نامى و نیک‌بختى، همنشینى با خردمندان است.
«بحارالأنوار، ج ۷۵، (ص ۱۱۹)»
❈❈❈
لا یُکمَلُ العَقلُ اِلّا بِاتِّباعِ الحَق اَلاتَرَونَ اَنَّ الحَق لا یُعمَلُ بِه وَ الباطِل لا یُتَناهی عَنه
عقل جز به پیروی از «حق» کمال نمی‌یابد آیا نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و از باطل نهی نمی‌شود؟
«بحار الانوار، ج ۷۸، (ص ۱۲۷)»
