سازمان تامین اجتماعی چگونه نهادی است و کار آن چیست؟

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – سازمان تأمین اجتماعی به عنوان قدیمی‌ترین و بزرگترین سازمان تامین اجتماعی و درمانی غیردولتی در کشور، یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که ماموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است. در واقع کارگرانی که در یک محل به کار اشتغال دارند باید توسط کارفرمای خود بیمه شوند ولی صاحبان کسب و کار الزامی به بیمه خود ندارند و بیمه تامین اجتماعی برای آن‌ها اختیاری است. در این مطلب با اینکه سازمان تامین اجتماعی چگونه نهادی است و کار آن چیست بیشتر آشنا خواهید شد.

 

تاریخچه

تاسیس سازمان تامین اجتماعی در ایران به تصویب اولین قانون استخدامی کشوری در سال ۱۳۰۱ باز می‌گردد که در آن، نظامی برای بازنشستگی به وجود آمد. در این قانون، سه اصل تامین اجتماعی که عبارت بودند از فراهم کردن «حقوق و تامین خاص» برای کسانی که پس از خدمت، توانایی فعالیت خود را از دست می‌دهند، «مقرری خاص» برای کسانی که به علت حادثه‌ای، ناتوان و از کار افتاده می‌شوند و «حمایت کارفرمایان» از خانواده هر مستخدم که فوت شود، به چشم می‌خورد.

در اولین اقدام، طرح تشکیل «صندوق احتیاط کارگران راه‌آهن» در سال ۱۳۰۹ به تصویب دولت رسید. در واقع در زمان ساخت راه‌آهن سراسری قوانینی مخصوص به حفظ حقوق کارگرانی که در ساخت راه‌آهن مشارکت داشتند به تصویب رسید و اجرا شد. قوانینی که کارگران و در کل کارکنان محیط‌های کاری را تحت پوشش خود قرار می‌داد به مرور کامل‌تر شدند تا منجر به تاسیس سازمان بیمه تامین اجتماعی گردید که از حقوق بیمه‌شده در مقابل خطرات ناشی از کار، ازکارافتادگی، سنوات کاری، پرداخت مستمری بازنشستگی و… حمایت می‌کند.

 

 

جمعیت تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی

جمعیت تحت پوشش این سازمان، حدود ۱.۷ میلیون نفر است و نزدیک به یک میلیون نفر نیز به عنوان بازنشسته به عنوان مستمری‌بگیر هستند. با این جزئیات، با درنظر گرفتن افراد خانواده بیمه‌شدگان، جمعیت تحت پوشش این سازمان برای خدمات درمانی به بیش از ۲۷ میلیون نفر می‌رسد.

 

آیا سازمان تامین اجتماعی یک سازمان دولتی است؟

براساس قانون، سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه‌ها (با مشارکت بیمه شده و کارفرما) تأمین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست. در واقع کارفرمایان و کارگران هر ماه با پرداخت مبلغ مشخصی به عنوان حق بیمه به این سازمان، هم خود را بیمه می‌کنند و هم منابع مالی این سازمان را تامین می‌کنند؛ به همین دلیل، دارایی‌ها و سرمایه‌های آن متعلق به اقشار تحت پوشش بیمه در نسل‌های متوالی بوده و نمی‌تواند با هیچ یک از سازمان‌ها و مؤسسات دولتی یا غیردولتی ادغام شود.

در واقع تکیه‌گاه اصلی این سازمان، مشارکت سه‌جانبه کارفرمایان، بیمه‌شدگان و دولت در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری، تصمیم‌گیری‌های کلان و تأمین منابع مالی است.

 

اهداف سازمان تامین اجتماعی؛ کار سازمان تامین اجتماعی چیست؟

اصول و مبانی بیمه‌گری این سازمان به نحوی تنظیم شده که بین اهداف اصلی آن با اهداف کلان نظام اقتصادی کشور همسویی کامل وجود دارد. از یک سو رونق فعالیت‌های تولیدی و صنعتی موجب افزایش جمعیت تحت پوشش بیمه و تقویت منابع مالی این سازمان می‌شود و از سوی دیگر پوشش بیمه‌ای کارگران به افزایش اطمینان خاطر، ایجاد امنیت روحی و سلامت جسمی و در نهایت ارتقای بهره‌وری نیروی کار منجر می‌گردد.

 

 

چه عواملی عملکرد و کیفیت سازمان تامین اجتماعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت همه عواملی که فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی را تحت تأثیر قرار دهد، بر منابع و مصارف سازمان تأمین اجتماعی نیز اثرگذار است.

از جمله این عوامل می‌توان به بحران بیکاری، افزایش نرخ سالمندی، بی‌ثباتی در فعالیت‌های اقتصادی، افزایش حوادث و سوانح در کشور و رشد روزافزون هزینه‌های درمان اشاره کرد.

 

مهمترین تعهدات و خدمات سازمان تأمین اجتماعی

تعهدات این سازمان برابر استانداردهای تعیین شده به وسیله سازمان بین‌المللی کار و سازمان بین‌المللی تأمین اجتماعی تنظیم شده و بالاترین حد این استانداردها را در بر می‌گیرد. چگونگی تحقق این تعهدات و ارایه خدمات به وسیله این سازمان را قانون معین کرده است.

مهم‌ترین تعهدات و خدمات سازمان تأمین اجتماعی برمبنای قانون تأمین اجتماعی و مقررات مربوط به آن عبارتند از:

• حمایت در برابر حوادث، بیماری‌ها و بارداری
• مستمری بازنشستگی
• مستمری از کارافتادگی
• مستمری بازماندگان
• مقرری بیمه بیکاری
• غرامت دستمزد ایام بیماری
• پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی
• کمک هزینه ازدواج
• هزینه فوت

در این مطلب سعی کردیم تا با یک تحقیق درباره سازمان تامین اجتماعی شما را بیشتر با این سازمان، خدمات، نقش و کارکرد، اهمیت و تاریخچه و اهداف آن آشنا کنیم. شما چه اطلاعات دیگری در مورد این سازمان دارید؟ لطفا دیدگاه‌ها و نظرات خود را از طریق ارسال نظر با ما و سایر مخاطبین ستاره به اشتراک بگذارید.