نویسنده: زهرا روشنایی
بروزرسانی: 10 شهریور 1400
ستاره| سرویس سلامت – اعتیاد رسانه‌ای چیست؟ در عصر رسانه‌ها و اینترنت، ما روزانه با سیلی از اطلعات روبرو هستیم. هر پنج تا دوازده سال دانش انسان دو برابر می‌شود روندی که همچنین شتاب روزافزون دارد. ما اخبار را تماش می‌کنیم، روزنامه‌ها و مجلات را می‌خوانیم، در اینترنت گشت و گذار می‌کنیم و به وبسایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف مراجعه می‌کنیم، رادیو گوش می‌دهیم، ده‌ها توئیت می‌زنیم و در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنیم. این کار درست به محض بیدار شدن از خواب آغاز می‌شود و تا پیش از خواب ادامه پیدا می‌کند. در تمام طول روز در حال نگاه کردن به «صفحه‌های نمایش» هستیم و سعی می‌کنیم به روز باشیم. خواه سیاست باشد یا تازه‌ترین اخبار تکنولوژی؛ ما باید همه‌چیز را بدانیم یا حتی اگر نمی‌دانیم به سرعت آن را جستجو می‌کنیم. اما مرز میان به روز بودن و اعتیاد رسانه‌ای کجاست و چگونه می‌توانیم از خودمان در برابر این خطر محافظت کنیم؟ در ادامه به این پرسش می‌پردازیم.
رویکردی منطقی نسبت به استفاده از رسانه‌ها
بسیار مهم است که از فرزندانمان در برخورد با دنیای رسانه‌ها محافظت کنیم. تفاوتی نمی‌کند که رسانه برای شما یک فیلم خشن یا بازی آنلاین باشد یا اخبار؛ و این موضوع تنها در مورد کودکان و نوجوانان نیست. بلکه اکثر بزرگسالان نیز می‌توانند با کاهش ارتباط خود با رسانه‌ها سود ببرند. هرچه باشد، هرباری که به سراغ روزنامه‌ها یا شبکه‌های خبری می‌رویم به این نتیجه می‌رسیم که چه دنیای وحشتناکی است!
رسانه‌ها به خوبی آگاه هستند که بشر به شدت نسبت به اخبار و محتوای بد واکنش نشان می‌دهد؛ بنابراین آن‌ها دقیقا همین اخبار را پوشش می‌دهند. این به معنای اشتباه بودن دنبال کردن اخبار یا رسانه‌ها نیست، اما بیش از حد به سراغ آن‌ها رفتن لزوما برای شما مفید نخواهد بود و ممکن است شما را به دام اعتیاد رسانه‌ای بیاندازد. رسانه‌ها تا جایی خوب هستند که در خدمت شما باشند. استفاده‌ی بیش از حد از آن‌ها به شما آسیب می‌رساند. آیا با مزایا و معایب شبکه‌های اجتماعی آشنا هستید؟ با اجرای قوانین ساده و تغییر رفتار‌های خود می‌توانید کاربرد رسانه‌ها را محدود کنید. ما در ادامه چند ایده در مورد چگونگی محافظت از خود و همچنین فرزندانتان در برابر بازی‌های رسانه‌ای ارائه خواهیم داد:
ایده‌هایی برای استفاده محدود از رسانه‌ها
بهتر است به جای تعیین تعداد ساعت استفاده از رایانه، تلویزیون، موبایل و … بهتر است چارچوب زمانی تعیین کنید؛ به عنوان مثال به جای آنکه بگویید روزانه ۳ ساعت تلویزیون نگاه می‌کنم، با خود مقرر کنید که تنها بین ساعات ۶ تا ۹ شب به تماشای تلویزیون بنشینید. همین کار را می‌توانید در رابطه با بازی‌ها و کنسول‌های بازی انجام دهید. بسیار مهم است که آن چارچوب‌ها را به گونه‌ای مشخص کنید که تمامی دستگاه‌های الکترونیکی اعم از تلفن همراه هوشمند و تلویزیون یک ساعت پیش از خواب شما خاموش شوند. این کار بهذهن شما فرصت می‌دهد تا با تصاویر منفی به خواب نروید.
همچنین هوشمندانه است که هر از چند گاهی تلفن همراه خود را خاموش کنید. به عنوان مثال در دانشگاه، مدرسه یا محل کار کاملا غیرضروری است که تلفن همراهتان روشن باشد. این یک عادت بده است. همراه داشتن تلفن همراه در مکان‌های این چنینی تمرکز شما را از بین خواهد برد. یک تلفن همراه ارزان قیمت و با حداقل امکانات داشته باشید و از آن در شرایط مشابه و تنها برای تماس‌های اضطراری استفاده کنید. به همین‌ترتیب خوب است گاهی تلفن همراه خود را در نقطه‌ای قرار دهید که در دسترستان نباشد.
یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از ابتلا به اعتیاد رسانه‌ای آن است که از نرم‌افزار‌های مرتبط کمک بگیرید. برنامه‌های بسیار خوبی در دسترس هستند که به شما کمک می‌کنند تا وبسایت‌های خاصی را مسدود کنید. این کار می‌تواند به صورت موقت یا دائمی انجام شود. به عنوان مثال حتی اگر کودک شما یا خودتان برای کار یا درس به اینترنت نیاز دارید، می‌توانید برخی از شبکه‌های مجازی و صفحات وب را مسدود کنید تا کودک به سراغ آن‌ها نرود.
بهترین توصیه این است که دسترسی به کامپیوتر، تلویزیون و موبایل را به حداقل برسانید؛ به ویژه برای کودکان. کودک یا نوجوان شما به داشتن یک تلویزیون یا کامپیوتر شخصی در اتاق خود احتیاجی ندارد. آن‌ها می‌توانند لپ‌تاپ شما را برای چندساعت در روز قرض بگیرند. تلویزیون و رایانه‌ها بسیار مفید هستند، اما در بسیاری از موارد برای فرار از واقعیت مورد استفاده قرار می‌گیرند که قطعا اتفاق خوبی نیست.
سخن پایانی
رسانه دو وظیفه‌ی اصلی دارد: یکی آگاهی دادن به ما و دیگری سرگرم کردن ما؛ هر یک نیز به نوبه‌ی خود هر روز بیشتر و بیشتر از کنترل ما خارج می‌شود. با در نظر داشتن سلامت روانی خود و فرزندانمان وقت آن است که برخی مراقبت‌های پیشگیرانه را اتخاذ کنیم. مدت‌هاست که اثبات شده استفاده‌ی بیش از حد از رسانه‌ها ناسالم است و اعتیاد رسانه‌ای، اعتیاد به اینترنت و اعتیاد به موبایل باید درمان شود؛ بنابراین توصیه می‌شود از فرصت‌هایی که رسانه‌ها در اختیار ما می‌گذارند به خوبی استفاده کنیم و نسبت به خطرات آن اگاه باشیم. نظر شما در این رابطه چیست؟ به نظر شما چگونه می‌توان در عین بهره‌مندی از مزایای رسانه، از خطرات آن دور ماند؟
