ضرب المثل آب پاکی را روی دستش ریخت چه ریشه و معنایی دارد؟

ستاره | سرویس هنر  – یکی از رایج ترین ضرب المثل های فارسی، عبارتی است که می‌گویند آب پاکی را روی دستش ریختند. شاید اینقدر این جمله را زیاد شنیده ایم و به کار برده ایم که از حکایت و ریشه این مَثَل غافل مانده ایم. در این مطلب راجع به ضرب المثل آب پاکی را روی دست ریختن بیشتر بخوانید. 

معنای ضرب المثل آب پاکی روی دست کسی ریختن

وقتی کسی به امید موفقیت و انجام خواسته ای مدت‌ها تلاش و فعالیت کند، ولی با صراحت و قاطعیت پاسخ منفی بشنود و دست رد به سینه اش بزنند و یکباره او را از کار ناامید کنند، برای بیان حالش این ضرب المثل را به کار می برند و می گویند: «بیچاره این همه زحمت کشید ولی آب پاکی روی دستش ریختند».

ریشه ضرب المثل آب پاکی را روی دستش ریخت

این ضرب المثل حکایت و داستان ندارد اما ریشه در یک اصطلاح دینی دارد که کم کم تبدیل به کنایه و ضرب المثل شده است:

در دین مبین اسلام، آب موثرترین عامل پاک کننده نجاست است و زمین و آفتاب و استحاله در مرحله دوم مطهرات قرار دارند. هر چیز نجس با شستن پاک می شود و اصولا آب زایل کننده هر گونه نجاسات است.

موضوع مشکوک و ناپاک را باید از سه الی هفت بار – بسته به نوع و کیفیت نجاست – شستشو داد تا طهارت شرعی به عمل آید. به آن آب آخرین که نجاست و ناپاکی را به کلی از بین می برد در اصطلاح شرعی ” آب پاکی ” می گویند. زیرا این آب آخرین موقعی ریخته می شود که از نجاست و ناپاکی اثری باقی نمانده، موضوع مشکوک کاملا پاک و پاکیزه شده باشد.

” آب پاکی ” همان طوری که در اصطلاح شرعی، آب آخرین است که شیء ناپاک را به کلی پاک می کند؛ در اصطلاح عامه کنایه از ” حرف آخرین ” است که از طرف مخاطب در پاسخ متکلم و متقاضی گفته می شود و تکلیفش را در عدم اجابت خواسته، یکسره و روشن می کند.