۷ شیرین کننده کم کالری جایگزین قند برای درمان دیابت و چاقی

ستاره | سرویس سلامت – انواع شیرین کننده کم کالری یا جایگزین‌های قند می‌توانند به افراد مبتلا به دیابت اجازه دهند از غذا‌ها و نوشیدنی‌های شیرینی که بر میزان قند خون آن‌ها تاثیر نمی‌گذارد، لذت ببرند.

طیف وسیعی از این شیرین کننده‌ها در دسترس است که هر یک از آن‌ها دارای جوانب مثبت و منفی خاص خود هستند. افراد مبتلا به دیابت باید مراقبت ویژه‌ای برای جلوگیری از بالا رفتن قند خون خود انجام دهند. کنترل قند خون برای جلوگیری از عوارض شدید دیابت از جمله آسیب‌های عصبی و بیماری‌های قلبی و عروقی بسیار مهم است.

انتخاب شیرین کننده‌های جایگزین قند یکی از راه‌های حفظ طعم غذا و نوشیدنی‌ها در عین حفظ سلامت است. اما باید توجه داشت که همه‌ی شیرین کننده‌های کم کالری گزینه‌های خوبی برای مبتلایان به دیابت نیستند؛ از جمله شربت آگاو که کالری بیشتری نسبت به شکر دارد!

در این مقاله به معرفی هفت مورد از بهترین شیرین‌کننده‌های کم کالری که به ویژه برای مبتلایان به دیابت مناسب هستند می‌پردازیم.

انواع شیرین کننده کم کالری

۱. استویا

استویا یک شیرین کننده طبیعی است که از گیاه «استویا ربادیانا» یا «گیاه شیرین برگ» بدست می‌آید. برای تهیه‌ی استویا، تولیدکنندگان ترکیبات شیمیایی به نام استیویول گلیکوزید‌ها را از برگ‌های گیاه استخراج می‌کنند. این محصول بسیار فرآوری شده و خالص تقریبا ۳۰۰ برابر شکر و قند معمولی شیرین‌تر است و با نام‌های تجاری مختلفی به فروش می‌رسد.

استویا مزایا و معایبی دارد که افراد مبتلا به دیابت باید در نظر بگیرند. این شیرین کننده بدون کالری است و قند خون را بالا نمی‌برد. با این حال، اغلب گران‌تر از سایر جایگزین‌های قند موجود در بازار است. اثر و طعم استویا در دهان پس از مصرف تلخ است و این ممکن است برای برخی ناخوشایند باشد. به همین خاطر برخی از تولیدکنندگان مقداری قند یا ترکیبات دیگری برای تعادل در طعم به ان اضافه می‌کنند و این می‌تواند خاصیت غذایی استویای خالص را کاهش دهد.

برخی نیز پس از مصرف استویا حالت تهوع، نفخ و ناراحتی معده تجربه می‌کنند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده، شیرین‌کننده‌های ساخته شده از «گلیکوزید‌های استیویول با خلوص بالا» را  بی‌خطر می‌داند. اما مصرف برگ‌های خام این گیاه بی‌خطر نیست و فروش آن در امریکا غیرقانونی است. به گفته‌ی این سازمان مقدار مصرف قابل قبول استویا در روز ۴ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن فرد است. بر این اساس فردی که ۶۰ کیلوگرم وزن دارد، می‌تواند با خیال راحت ۲۴۰ میلی‌گرم از این شیرین کننده را مصرف کند.

۲. شیرین کننده تاگاتوز

تاگاتوز نوعی فروکتوز است که تقریبا ۹۰ درصد شیرین‌تر از ساکارز است. اگرچه بسیار نادر است، اما برخی از میوه‌ها، مانند سیب، پرتقال و آناناس به صورت طبیعی حاوی تاگاتوز هستند. تولید کنندگان در برخی محصولات از تاگاتوز، به عنوان یک شیرین کننده کم کالری، بافت ساز و تثبیت کننده استفاده می‌کنند. این ماده توسط FDA بی‌خطر شناخته می‌شوند و دانشمندان معتقدند که پتانسیل‌های خوبی برای کمک به مدیریت دیابت نوع ۲ دارد.

برخی از مطالعات نشان می‌دهند که تاگاتوز شاخص گلیسمی (GI) پایینی دارد و ممکن است به درمان چاقی نیز کمک کند. شاخص گلیسمی یک سیستم رتبه‌بندی است که میزان سرعت بالا رفتن قند خون یک فرد توسط یک ماده غذایی را اندازه گیری می‌کند. در نتیجه تاگاتوز می‌تواند برای مبتلایان به دیابت که یک رژیم غذایی کم GI را دنبال می‌کنند، مفید باشد. با این حال، این جایگزین قند نسبت به سایر شیرین کننده‌های کم کالری گران است و ممکن است یافتن آن در فروشگاه‌ها سخت‌تر باشد.

۳. سوکرالوز

این شیرین کننده جایگزین از نظر حرارت پایدار است، درحالی که سایر شیرین‌کننده‌های مصنوعی در دما‌های بالا طعم خود را از دست می‌دهند. این امر باعث می‌شود که سوکرالوز یک انتخاب محبوب برای پخت و پز بدون قند و شیرین کردن نوشیدنی‌های گرم باشد. FDA سوکرالوز را به عنوان یک شیرین کننده مناسب برای کاربرد عمومی مورد تایید قرار داده و مقدار ۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن را مجاز می‌داند.

با این حال، مطالعات اخیر برخی نگرانی‌ها را برانگیخته‌است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد موش‌های نر که سوکرالوز مصرف کرده‌اند، با احتمال ابتلا به تومور‌های بدخیم روبرو هستند. محققان خاطرنشان کردند که مطالعات بیشتری برای تایید بی‌خطر بودن سوکرالوز لازم است.

۴. آسپارتام

آسپارتام یک شیرین کننده مصنوعی کم کالری و بسیار متداول است که از دهه ۱۹۸۰ در ایالات متحده موجود است. حدود ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از قند بوده و تولید کنندگان از آن در برخی محصولات غذایی استفاده می‌کنند. برخلاف سوکرالوز، آسپارتام جایگزین مناسبی هنگام پخت و پز نیست؛ چراکه در دما‌های بالا تجزیه می‌شود.

علیرغم تائید مقامات بهداشت در سراسر جهان، در مورد بی‌خطر بودن آسپارتام اختلاف نظر‌های زیادی وجود دارد. شواهد علمی اخیر حاکی از آن است که مصرف منظم و طولانی مدت آسپارتام و سایر شیرین کننده‌های کم کالری ممکن است اثرات منفی در مدیریت وزن داشته باشد، اما برای تائید این یافته‌ها به تحقیقات دقیق‌تری احتیاج است. همچنین شواهد کمی وجود دارند که نشان می‌دهد مصرف گاه به گاه آسپارتام برای کسانی که از وزن سالم دارند، مضر است. سازمان غذا و داروی آمریکا ۵۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن را برای مصرف آسپارتام مجاز می‌داند، اما شما بهتر است پیش از افزودن آن به رژیم غذاییتان با پزشک مشورت کنید.

۵. آس سولفام پتاسیم

آس سولفام پتاسیم، یک شیرین کننده کم کالری مصنوعی دیگر بوده که ۲۰۰ برابر قند شیرین‌تر است. تولیدکنندگان معمولا آس سولفام پتاسیم را با دیگر شیرین‌کننده‌ها ترکیب می‌کنند تا با اثر تلخ آن در دهان مقابله کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا این ماده را به عنوان یک شیرین کننده کم کالری تایید کرده و اعلام داشته که نتایج بیش از ۹۰ مطالعه بر روی آن، خبر از ایمنی کامل این ماده می‌دهند. اگرچه یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ بر روی موش‌ها نشان داد که ارتباط احتمالی میان آس سولفام پتاسیم و افزایش وزن وجود دارد، اما تحقیقات بیشتری در انسان برای تائید این پیوند نیاز است.

۶. ساکارین

ساکارین نیز یک شیرین کننده مصنوعی و بسیار پرکاربرد است و تحت نام‌های تجاری مختلف از جمله سوئیت ان لو، به صورت قرص یا پودر شیرین کننده به فروش می‌رسد. کالری ساکارین، که ۲۰۰ تا ۷۰۰ برابر شیرین‌تر از قند است، برابر با ۰ است. طبق گفته‌ی FDA، پس از تحقیقات دهه ۱۹۷۰ که ارتباطی میان سرطان مثانه در موش‌ها و ساکارین را نشان داد، نگرانی‌هایی ایجاد گشت. با این حال، اکنون بیش از ۳۰ مطالعه انسانی از ایمنی ساکارین پشتیبانی می‌کنند و موسسات بهداشتی دیگر این شیرین کننده را سرطان‌زا نمی‌دانند. سازمان غذا و دارو مقدار ۱۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن فرد را در روز توصیه می‌کند.

۷. نئوتام

نئوتام یک شیرین کننده مصنوعی کم کالری است که در حدود ۷۰۰۰ تا ۱۳۰۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر است. این شیرین کننده می‌تواند درجه حرارت بالا را تحمل کند و بنابراین در برابر حرارت مقاوم است. سازمان FDA در سال ۲۰۰۲ نئوتام را به عنوان یک شیرین کننده برای استفاده عمومی و بهبود‌دهنده عطر و طعم خوراکی‌ها تائید کرد. آن‌ها اظهار داشتند که بیش از ۱۱۳ مطالعه حیوانی و انسانی از ایمنی این ماده حمایت کرده و هر فرد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ۰.۳ میلی‌گرم می‌تواند مصرف کند.

کدام شیرین‌کننده را انتخاب کنیم؟

هنگام انتخاب شیرین کننده کم کالری، ملاحظات زیر را در نظر داشته باشید

• مورد استفاده: بسیاری از جایگزین‌های قند در برابر درجه حرارت بالا مقاومت نمی‌کنند؛ بنابراین برای پخت گزینه‌های مناسب را انتخاب کنید.
• هزینه: برخی از شیرین کننده‌های کم کالری جایگزین قند، گران هستند، در حالی که برخی دیگر هزینه‌ای مشابه با قند و شکر دارند.
• دسترسی: برخی از این موارد به آسانی در فروشگاه‌ها قابل خرید هستند و برخی خیر.
• طعم: تعدادی از این جایگزین‌ها، مانند استویا، اثر تلخی در دهان ایجاد می‌کنند و این برای برخی ناخوشایند است. اطمینان حاصل کنید که تولید کنندگان جهت از بین بردن این اثر از مواد شیمیایی یا شیرین‌کننده‌های دیگر در محصول استفاده نکرده باشند که باعث کاهش خاصیت غذایی آن می‌گردد.
• طبیعی یا مصنوعی: برخی افراد استفاده از شیرین کننده‌های طبیعی مانند استویا را به جایگزین‌های مصنوعی ترجیح می‌دهند. اما طبیعی همواره به معنای کالری کم نیست و باید این نکته را مورد توجه داشت.
• میوه را به جای شیرین کننده اضافه کنید: در صورت امکان، به جای شکر یا شیرین کننده‌های مصنوعی، یک میوه شیرین را به وعده غذاییتان اضافه کنید. مثل توت، کشمش، انجیر و ….

سخن پایانی

بسیاری از مبتلایان به دیابت نیاز به اجتناب از قند یا محدود کردن مصرف آن دارند. مصرف یک شیرین کننده کم کالری می‌تواند به افرادی که دارای این شرایط هستند، اجازه دهند که بدون بالا بردن قند خون، از طعم شیرین لذت ببرند. اگرچه FDA عموما این جایگزین‌ها را بی‌خطر می‌داند، اما هنوز هم بهتر است آن‌ها را با اعتدال مصرف کنید. در این رابطه خوب است با ۱۸ مورد از تنقلات بدون قند، خوشمزه و سالم و میوه‌های کم قند و پر قند  را نیز بشناسید.  نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا شیرین کننده کم کالری دیگری علاوه بر این لیست سراغ دارید؟

برگرفته از: medicalnewstoday