نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۱۷ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – قبلا در مطلبی جداگانه به بیان حقایقی جالب درباره عملکرد مغز پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم حتما این مطلب را مطالعه کنید؛ اما جدای از آن، مغز از آنچه که فکر می‌کنیم پیچیده‌تر است و هنوز اسرار بی‌شماری در ارتباط با آن بی‌پاسخ باقی مانده است. اما اگر می‌خواهید بدانید که بدن ما چگونه از مغز و نخاع محافظت می کند، ما در این مطلب بطور ساده آن را برای شما شرح خواهیم داد. پس با ما همراه باشید.
بدن ما چگونه از مغز و نخاع محافظت می کند؟
همانطور که می‌دانید، مغز و نخاع دو قسمت مهم از دستگاه عصبی انسان هستند که در محفظه‌های محکمی در بدن محافظت می‌شوند. در واقع مغر در استخوان جمجمه و نخاع در داخل ستون فقرات قرار گرفته‌اند. بدین ترتیب بدن ما از مغز و نخاع محافظت می کند.
افزون بر این، این دو عضو مهم از دستگاه عصبی توسط یک پرده سه لایه‌ای مستحکم به نام مننژ یا شامه (meninge) پوشیده شده‌اند که از برقراری ارتباط آن با هر جسم سختی، مثل استخوان‌ها جلوگیری میکند.
همانگونه که اشاره شد، مننژ یک پرده سه لایه‌ای است. پرده بیرونی مننژ از نوع بافت پیوندی محکم است و سخت‌شامه نام دارد. در زیر آن لایه عنکبوتیه قرار دارد، و لایه درونی مننژ نرم‌شامه است که دارای مویرگ‌های خونی فراوان است و بافت مغزی را تغذیه میکند.
بدین ترتیب مننژ علاوه بر محافظت از مغز و نخاع، کار تغذیه و کاهش ضربه را نیز برعهده دارد.
علاوه بر این موارد، مغز و نخاع برای محافظت بیشتر در مایعی به نام «مایع مغزی-نخاعی» غوطه ور شده‌اند. این مایع توسط شبکه کوروئید قرار گرفته در مغز ساخته می‌شود. این مایع پس از ساخته شدن در مغز، از طریق یکسری کانال‌ها، فضای بیرونی و دور نخاع را می‌پوشاند.
از ویژگی‌های مایع نخاعی می‌توان به مقاومت آن در برابر نفوذ مواد دیگر به درون آن اشاره کرد. از طرف دیگر سد خونی-مغزی در برابر مایع مغزی نخاعی و دیگر مایعات بدن (عمدتا خون) قرار گرفته و نمی‌گذارد هر پاتوژنی وارد آن شده و مغز را مختل کند.
مغز از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟
ساقه مغز: ساقه مغز از سه بخش به نام‌ها بصل النخاع، پل مغزی و مغز میانی تشکیل شده است. این قسمت از مغز واکنش‌ها و فعالیت‌های اتوماتیک بدن نظیر فشار خون و ضربان قلب و همچنین حرکات اندام‌ها را کنترل میکند. از دیگر وظایف این بخش می‌توان به کنترل اعمال درونی بدن، مثل هضم، گوارش، ادرار و … اشاره کرد.
مخچه: این بخش از سیستم عصبی، کنترل حرکات بدن را به عهده دارد؛ برای درک بهتر زمانی که فرد نمی‌تواند به خوبی بدن خود را تحت فرمان داشته باشد، دچار مشکلی در این قسمت است.
هیپوتالاموس و غده هیپوفیز: این غدد مسئول اعمال احشایی، دمای بدن و واکنش‌های رفتاری نظیر خوردن، آشامیدن، نیازهای جنسی، خشونت و لذت بردن هستند.
فشر مغز یا کورتکس: لایه‌ای به ضخامت ۲ الی ۴ میلی متر که سرتاسر مغز را پوشانده و مسئول رفتارهای ارادی انسان است. این لایه‌ی باریک به نسبت باقی نقاط درونی مغز رنگ تیره تری دارد.
