ستاره | سرویس علوم – فسیل در لغت به معنای حفر كردن و کاوش کردن است. اما فسیل‌ها بقایای جانوران، گیاهان باستانی، ردپاها یا اثرات به جا مانده از موجودات زنده‌ای است که از دوره های زمین شناسی گذشته یا اثرات به جا مانده از هر فعالیتشان بجا مانده است.
جالب است بدانید که بیشتر لایه‌های فسیلی از سنگ های رسوبی (رسوباتی نظیر ماسه، گل و تكه های كوچک سنگ) به دست آمده‌اند. اما با این تفاسیر ممکن است این سوال برای شما مطرح باشد که مراحل تشکیل فسیل بطور مثال فسیل ماهی، فسیل صدف یا فسیل گیاه چیست؟ در ادامه به این سوال شما پاسخ خواهیم داد.
مراحل تشکیل فسیل
مطالعه فسیل‌ها، اساس و پایه بخشی از علم زمین شناسی اقتصادی است و برای شناسایی سنگ‌های سوختی مانند زغال سنگ‌ها و منشاء نفت و گاز دارای ارزش زیادی هستند. از اینرو دانستن اینکه فسیل ها چگونه بوجود می‌آیند امری لازم و ضروری است.
برای تشکیل و بوجود آمدن یک فسیل شرایط خاصی لازم است؛ به این صورت که جسد هر موجود زنده‌ای الزاما به فسیل تبدیل نمی‌شود.
در واقع شرایط خاصی نیاز است تا گیاهان و حیوانات مرده پس از دفن زیر خاک فاسد نشده و به فسیل تبدیل شوند. در شرایط مساعد (بدون وجود لاشخورها، دفن سریع و عدم تغییرات آب و هوایی خیلی زیاد)، بخش‌های بدن جانور در طول زمان به فسیل تبدیل می‌شود.
معمولا مراحل تشکیل فسیل به این صورت است که پس از خاک شدن حیوان یا گیاه مرده، لازم است تا آب به داخل خاک نفوذ کرده و مواد معدنی از قبیل آهن، سیلیکات و کلسیم را با خود به آنجا منتقل کند.
این مواد معدنی در اطراف گیاهان یا حیوانات مرده جمع شده و آنها را به همان صورت حفظ می‌کنند. بعد از مدت طولانی، مواد شیمیایی موجود در بدن جانور دفن شده، تحت یک سری از تغییرات قرار می‌گیرد؛ به طوری كه استخوان به آهستگی پوسیده و فاسد می‌شود. در این حین آب با مواد معدنیش به داخل استخوان رسوخ کرده و مواد شیمیایی داخل استخوان را با مواد معدنی سنگ مانند جایگزین می‌كند.
با گذشت زمان، مواد شیمیایی فوق سخت می‌شوند و یک نسخه تقریبا کاملی از حیوان اصلی بوجود می‌آید. به این نسخه بوجود آمده اصطلاحا فسیل گفته می‌شود.
فرایند فسیل شدن به نحوه جایگزینی و حل شدن موادمعدنی اصلی در شی با مواد معدنی دیگر بستگی دارد. این فرایند نتیجه‌اش یک كپی سنگ مانند سنگین از شی اصلی است؛ یعنی یک فسیل. فسیل همان شكل گونه فسیل شده اصلی (بدن حیوان یا گیاه) را دارد، اما از نظر شیمیایی بیشتر شبیه به سنگ است.
گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری نظیر اجسام حیوانات و استخوان‌هاى مربوط به آنها، تنه گیاهان قدیمى، کرم‌هاى نرم، ستاره‌هاى دریایى و… و آثار و مواد به جامانده از آنها نظیر فضولات، مدفوعات، تخم‌ها (آثار طبیعى) و اثر لانه‌ها، آشیانه‌ها، رد پاهای (آثار مصنوعى) قابلیت تبدیل به فسیل شدن را دارا می‌باشند.
علت کم بودن فسیل حشرات نسبت به بقیه جانداران چیست؟
شاید دلیل این موضوع را بتوان به ساختار بدن حشرات نسبت داد. از آنجایی که در بدن حشرات استخوا‌ن‌های سختی وجود ندارد، قابلیت تشکیل فسیل حشرات به مراتب کمتر است. از طرف دیگر حشرات غالبا در خشکی زندگی می‌کنند و خشکی محل مناسبی برای تشکیل فسیل نیست.
از بدن کدام جانور فسیل بهتری تشکیل می شود؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، این موضوع به مقایسه شما بستگی دارد؛ بطور مثال از بین کرم خاکی، ماهی و حشره باید گفت ماهی؛ زیرا ماهی در دریا زندگی می‌کند و رسوب گذاری می تواند جسد آن را از تجزیه شدن حفظ کرده و بدنش در بین لایه های رسوبی به فسیل تبدیل شود.
فسیل حشرات چگونه تشکیل می شود؟
حشرات ممکن است در صمغ برخی از گیاهان گیرافتاده و از آنها فسیل تشکیل شده باشد.
