ستاره | سرویس سلامت – ملاتونین هورمونی است که از غده پینه آل (غده صنوبری) در مغز ترشح میشود. از مهمترین عملکرد این هورمون میتوان به تنظیم و حفظ ساعت خواب و بیداری بدن اشاره کرد. از مکملهای طبیعی یا مصنوعی ملاتونین، برای بهبود اختلالات خواب و دیگر بیماریها استفاده میشود. در این مقاله با عوارض ملاتونین و تداخلات دارویی قرص خواب ملاتونین (Melatonin) بیشتر آشنا خواهیم شد.
عوارض جانبی ملاتونین چیست؟
از عوارض شایع مصرف ملاتونین میتوان به موارد زیر اشاره کرد که عموماً خفیف هستند.
- سردرد
- حالت تهوع
- سرگیجه
- خواب آلودگی
توجه: کودکانی که مکمل ملاتونین مصرف میکنند، علاوه بر عوارض گفته شده در بالا، ممکن است دچار شب ادراری و کج خلقی نیز شوند.
دیگر عوارض مصرف ملاتونین که کمتر شایع هستند، عبارتند از:
- احساس افسردگی کوتاه مدت
- لرزش خفیف
- اضطراب خفیف
- گرفتگی شکم
- تحریک پذیری و کج خلقی
- کاهش هوشیاری
- سردرگمی
- افت فشار خون
- کاهش اشتها
توجه: مصرف ملاتونین ممکن است دمای بدن را به میزان بسیار کمی کاهش دهد. اگرچه این موضوع عموماً مسئلهساز نیست، اما برای افرادی که مشکل کنترل دمای بدن دارند، میتواند دردسرساز باشد.
عوارض مصرف بیش از حد ملاتونین
توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد ملاتونین میتواند منجر به افزایش خواب آلودگی یا در برخی موارد باعث هوشیاری فرد شود. دیگر علائم مصرف بیش از حد ملاتونین عبارتند از:
- سردرد
- ناراحتی معده
- اسهال
- درد مفاصل
- اضطراب
- تحریک پذیری و کج خلقی
توجه: مصرف بیش از حد ملاتونین میتواند منجر به افزایش فشار خون شود. اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید، پیش از مصرف قرص ملاتونین حتما با پزشک مشورت کنید.
مصرف ملاتونین در دوران بارداری و شیردهی: خطرناک یا بی خطر؟
اگرچه ملاتونین به طور کلی بیخطر است، اما تحقیقات کافی درباره تاثیر آن در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد. از این رو، زنان باردار یا شیرده پیش از مصرف ملاتونین حتما باید با پزشک خود مشورت کنند.
توجه: اگر قصد بارداری دارید، مصرف دوزهای بالای این مکمل میتواند تخمک گذاری را تحت تاثیر قرار داده و بارداری را با مشکل مواجه کند.
چه کسانی نباید ملاتونین مصرف کنند؟
افراد و گروههای زیر باید از مصرف ملاتونین اجتناب کنند:
- کسانی که از داروهای رقیق کننده برای کاهش فشار خون استفاده میکنند
- دیابتیها
- افراد مبتلا به صرع و دیگر اختلالات تشنجی
- افرادی که سابقه واکنش آلرژیک به ملاتونین دارند
- افرادی که پیوند عضو داشته و داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی مصرف میکنند
- افراد مبتلا به اختلالات خونریزی مانند هموفیلی
- افراد مبتلا به افسردگی و زوال عقل
- افرادی که داروهایی همچون بنزودیازپینها، کدئین یا باربیتوراتها را مصرف میکنند
- افراد مبتلا به فشار خون بالا یا پایین
- افراد مبتلا به بیماری خود ایمنی
تداخلات دارویی ملاتونین
به طور کلی، ملاتونین را نباید با الکل و دیگر نوشیدنیهای کافئیندار مصرف کنید. به علاوه، ملاتونین با داروهای زیر تداخل دارد.
- فلووکسامین
- داروهای آرام بخش مانند کلونازپام و لورازپام
- داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین، هپارین یا آسپیرین
- داروهای دیابت (باعث افزایش قند خون میشود)
- نیفدیپین
- قرصهای ضد بارداری
- داروهای ضدتشنج
- داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی مانند آزاتيوپرين
- وراپامیل
- فلومازنیل
ملاتونین و داروی خوابآور زولپیدم
یک مطالعه نشان داده است که مصرف زولپیدم به همراه ملاتونین، عوارض جانبی زولپیدم را بر روی حافظه و عملکرد عضلات تشدید میکند.
استفاده از ملاتونین در درمان بیماریها
- اختلالات خواب از جمله پرواز زدگی و اختلال تأخیر در مرحله خواب
- سردردهای میگرنی و خوشهای
- برخی سرطانها از جمله سرطان روده، سینه، کلیه، مغز و ریه
- بیماری آلزایمر
- وزوز گوش
- محافظت در برابر پرتو افشانی
- بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
توجه: از کرم ملاتونین میتوان برای پیشگیری از آفتاب سوختگی استفاده کرد.
آیا مصرف ملاتونین خطرناک است؟
به نظر میرسد مصرف ملاتونین برای درمان کوتاه مدت اختلالات خواب (کمتر از ۳ ماه) خطری نداشته باشد. هرچند عوارض بلند مدت آن هنوز مشخص نیست. میزان ایمن بودن ملاتونین به سن و سلامت فرد بستگی دارد.
مصرف ملاتونین برای کودکان: خطرناک یا بی خطر؟
برای کودکانی که دچار اختلالات خواب هستند، به ویژه کودکان مبتلا به اختلال کمتوجّهی-بیشفعالی و اوتیسم، مصرف کوتاه مدت ملاتونین مشکلی ایجاد نمیکند. هرچند، تحقیقات زیادی درباره عوارض بلند مدت آن بر روی رشد کودک صورت نگرفته است. پیش از دادن ملاتونین به کودک، حتما با پزشک مشورت کنید.
توجه: کودکانی که مبتلا به اختلالات شدید عصبی هستند، ممکن است با مصرف ملاتونین، احتمال تشنج در آنها افزایش پیدا کند.
مواد غذایی حاوی ملاتونین
برخی مواد غذایی سرشار از ملاتونین هستند. از جمله:
- آجیل به ویژه پسته
- تخم مرغ
- ماهی
- انگور
- آلبالو
- توت فرنگی
- گوجه فرنگی
- فلفل
- قارچ
کلام آخر