عوارض متادون چیست و تا چه اندازه خطرناک و اعتیادآور است؟

ستاره | سرویس سلامت – متادون یک مسکن ترکیبی شیمیایی برای طولانی مدت است که اغلب برای درمان افرادی که از اعتیاد به دارو‌های افیونی رنج می‌برند، تجویز می‌شود. متادون می‌تواند در درمان اعتیاد به مواد مخدر بسیار مفید باشد، اما همچنان بسیار اعتیادآور بوده و مصرف آن نیز با عوارض جانبی زیادی همراه است. در ادامه با عوارض متادون و خطرات احتمالی استفاده‌ سوء از این دارو بیشتر آشنا خواهیم شد.

 

 

معرفی عوارض متادون

مانند اکثر دارو‌ها، استفاده از متادون نیز، به ویژه برای افرادی که سعی در بهبود اعتیاد به مواد افیونی دارند، فواید بسیاری دارد. با این حال، انواع مختلفی از اثرات بالقوه‌‌ی مضر نیز همراه با دارو وجود دارند. حتی اگر شخصی فقط از متادون با دوز کم و مقدار کلی کمی استفاده کند، باز هم ممکن است متوجه برخی عوارض جانبی ناخوشایند جسمی شود. عوارض متادون عبارت هستند از:

• خشکی دهان
• مشکلات بینایی
• خواب آلودگی
• تنفس سطحی و کم‌عمق
• لرزش
• سبکی
• سردرد
• حالت تهوع
• مشکل خواب
• سرگیجه
• از دست دادن اشتها
• بی قراری
• کاهش ضربان قلب

علاوه بر این عوارض متادون، این دارو همچنین می‌تواند برخی از اثرات روانی نگران کننده را به وجود آورد. از جمله‌ی این موارد می‌توان به اثرات جانبی زیر اشاره کرد:

• گیجی
• توهم
• بیخوابی
• نوسانات خلقی
• کاهش عملکرد جنسی
• اضطراب
• افسردگی
• پارانویا
• هذیان گفتن
• ایده‌های خودکشی داشتن

در مواردی که عوارض متادون در فرد بسیار ناتوان کننده باشد، میزان مصرف متادون کاهش می‌یابد یا ممکن است یک داروی متفاوت مانند بوپرنورفین برای وی تجویز شود. اگر کسی از متادون سوءاستفاده کند، این علائم اغلب بدتر و می‌توانند منجر به اوور دوز و در نتیجه منجر به اغما یا احتمالاً مرگ ‌شوند.

 

 

عوارض بلند مدت استفاده از متادون

علیرغم اینکه متادون نسبتاً خفیف‌تر از مواد مخدر دیگر است، باید درک کنیم که هنوز هم متادون یک ماده مخدر با خطر بالای سوء استفاده و اعتیاد است. وقتی فرد به هر شکلی متادون مصرف می‌کند، خطر ایجاد وابستگی جسمی به دارو را در خود ایجاد می‌کند. اعتیاد به هر ماده‌ای می‌تواند تأثیرات فوق العاده خطرناکی بر فرد داشته باشد و اعتیاد به متادون هیچ تفاوتی با دیگر مواد مخدر ندارد. استفاده طولانی مدت از دارو می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به اعصاب، کبد و حتی مغز فرد وارد کند. عواقب استفاده‌ی طولانی مدت از متادون بسیار شبیه به سایر مواد افیونی است. از جمله عوارض متادون که طولانی مدت هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری های قلبی عروقی مانند گرفتگی عروق
• تغییرات چرخه‌ی قاعدگی در زنان و اختلال عملکرد جنسی در مردان
• اختلال حافظه و اختلال در عملکرد شناختی
• مشکلات تنفسی مانند کاهش میزان تنفس
• بی خوابی
• تمایل به انجام رفتار‌های مخاطره آمیز

 

درک استفاده از متادون و اثرات آن

هر ساله، صد‌ها هزار نفر متادون را برای کمک به بهبود اعتیاد به مواد مخدر مصرف می‌کنند. متادون برای کمک به افراد در کاهش استفاده یا ترک هروئین و سایر مواد افیونی استفاده می‌شود؛ اگرچه این کار تنها در صورت ترکیب با مشاوره و سایر پشتیبانی‌ها موثر است. متادون نیز گاهی اوقات به عنوان داروی تسکین دهنده‌ی درد برای شرایطی که استفاده از سایر دارو‌ها دشوار است مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو خود یک ماده‌ی مخدر است و با تغییر نحوه‌ی پاسخ مغز و سیستم عصبی به درد، عمل می‌کند. اثرات در نظر گرفته شده‌ی متادون، کاهش علائم دردناک ترک مواد مخدر و مسدود کردن اثرات سرخوشی دارو‌های مخدر مانند هروئین و مورفین و همچنین مواد افیونی نیمه مصنوعی مانند هیدروکوتون است. 

متادون به صورت قرص، مایع یا ویفر مانند در دسترس است که روزانه یک بار مصرف می‌شود. دوز متادون برای تسکین درد به طور معمول هر چهار ساعت یک‌بار به طول می‌انجامد، اما اثر آن در زمان استفاده در ترک مواد مخدر دیگر تا ۲۴ ساعت ادامه دارد.

متادون مانند سایر مواد مخدر، به گیرنده‌های مواد افیونی در سیستم عصبی مرکزی متصل شده و آن‌ها را فعال می‌کند و منجر به تسکین درد می‌شود. با این حال، بر خلاف سایر مواد مخدر، اثرات متادون بسیار تدریجی‌تر و ملایم‌تر است. متادون، مواد شیمیایی موجود در مواد افیونی دیگر که باعث ایجاد حالت سرخوشی می‌شوند را ندارد. با این که متادون در کاهش علائم ترک مواد مخدر موثر است، اما هنوز هم می‌توان از آن سوءاستفاده کرد و به آن اعتیاد پیدا کرد. در نتیجه، بیمارانی که متادون را برای ترک مواد مخدر دیگر استفاده می‌کنند، اغلب با آزمایش کنترل می‌شوند و برای دریافت دوز دارو باید روزانه به یک کلینیک مراجعه کنند. در حقیقت، بیمارانی که متادون مصرف می‌کنند فقط می‌توانند از طریق یک برنامه‌ی درمانی به طور قانونی دارو را دریافت کنند.

 

 

علائم اعتیاد به متادون

اعتیاد به متادون می‌تواند افراد سالم و شاد را به افراد وابسته و افسرده تبدیل کند. دانستن اینکه در اعتیاد به متادون به دنبال چه چیزی هستید می‌توانید به شما یا شخصی که دوست دارید دوباره زندگی خود را به دست آورد کمک کند. هر زمان که رفتار فرد به طور چشمگیری تغییر کند، به خصوص در شروع یا افزایش دوز متادون، باید به دنبال نشانه‌ها و علائم باشید. برخی از علائم اعتیاد به متادون در اینجا آورده شده است:

 

افزایش دوز دارو

هنگامی که یک مصرف کننده متادون میزان استفاده‌ی دارو را افزایش می‌دهد (به این معنی که به دوز بالاتری نیاز دارد تا اثرات مشابه قبل را بدست آورد)، ممکن است اعتیاد داشته باشد. این معمولاً اولین علامت است، اما به خودی خود همیشه یک نشانه‌ی مطمئن نیست.

 

وجود علائم خماری

یک مصرف کننده متادون معمولی، هنگام قطع مصرف دارو علائم ترک و خماری ناخوشایند دارد. علائم آن عبارت هستند از:

• چشمان اشک‌آلود
• آبریزش بینی
• تب یا لرز
• تعریق
• درد‌های عضلانی
• اسهال
• حالت تهوع یا استفراغ
• از دست دادن اشتها
• اضطراب یا تحریک پذیری
• افسردگی
• بی قراری
• بیخوابی

 

در اولویت گذاشتن متادون

هنگامی که یک مصرف کننده متادون، دارو را بر مسئولیت‌های اجتماعی و خانوادگی ترجیح می‌دهد، ممکن است به آن اعتیاد داشته باشد.

 

 

علائم اوور دوز  یا مصرف بیش از حد متادون

مصرف بیش از حد یا اوور دوز متادون اغلب هنگامی اتفاق می‌افتد که مصرف کننده ها، دارو را با سایر مواد تاثیرگذار بر دستگاه عصبی مرکزی مانند بنزودیازپین‌ یا الکل ترکیب می‌کنند. بر خلاف بسیاری از مرگ و میر‌های مرتبط با مواد افیونی، دو سوم از مرگ‌های متادون شامل ترکیب آن با دارو‌های متعدد، مانند اکسی‌کدون و الکل است. یکسری دارو‌ را به هیچ عنوان نباید با متادون مصرف کنید، چراکه انجام این کار می‌تواند اثرات خطرناکی در بدن شما ایجاد کند؛ نمونه‌هایی از این دارو‌ها عبارت هستند از:

• پنتازوسین (Pentazocine)
• نالبوفین (Nalbuphine)
• بوتورفنال (Butorphanol)
• بوپرنورفین (Buprenorphine)

 

از آنجا که متادون برای مدت فوق العاده طولانی در بدن باقی می‌ماند، بسیاری از افراد حتی متوجه نمی‌شوند که آن را با داروهای دیگر ترکیب کرده‌اند. اثرات متادون در بدن عمر طولانی دارد و در سیستم‌های مختلف بدن بسیار طولانی‌تر از سایر مواد مخدر باقی می‌ماند. میزان آزاد شدن این دارو از کبد و سایر بافت‌ها به داخل خون بسیار کند است که این امر می‌تواند منجر به ایجاد مسمومیت در خون شود. در صورت ایجاد مسمومیت خونی ، ممکن است هم اختلال تنفسی و هم اختلال در سیستم عصبی مرکزی به دلیل کمبود اکسیژن در مغز ایجاد شود. حتی بعد از گذشت چند ساعت و تاثیر کاهش درد دارو ، متادون از بدن خارج نمی‌شود. 

علائم مصرف بیش از حد آن نیز ممکن است به آرامی بروز کنند، بنابراین مهم است که بدانیم دنبال چه علائمی باشیم. عوارض جانبی باید جدی گرفته شوند، زیرا برخی از آن‌ها ممکن است نشان دهنده‌ی شرایط اورژانسی باشند. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، بیماران باید مصرف متادون را متوقف کرده و با خدمات اورژانس تماس بگیرند:

• درد شدید یا سفتی در قفسه‌ سینه
• مشکل یا عدم تنفس
• فشار خون پایین
• تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• تشنج
• کاهش هوشیاری
• ضربان قلب ضعیف
• توهم
• سردی یا کدر شدن پوست
• تنگ شدن مردمک چشم
• نبض ضعیف
• اسپاسم عضلانی
• استفراغ
• یبوست

لطفا توجه داشته باشید که علائم مصرف بیش از حد متادون ممکن است تا ۱۰ ساعت پس از استفاده ظاهر نشود.

 

چه کسانی نباید از متادون استفاده کنند؟

بعضی از افراد نباید متادون مصرف کنند. در صورت وجود علائم زیر قبل از این که متادون برای شما تجویز شود به پزشک خود اطلاع دهید:

• بیماری قلبی
•  اختلال در ریتم و ضربان قلب (آریتمی قلب)
• مشکلات تنفسی یا بیماری ریه
• سابقه‌ی آسیب در سر، تومور مغزی یا تشنج
• بیماری کبد یا کلیه
• مشکل ادرار
• مشکلات کیسه صفرا، لوزالمعده یا مشکلات تیروئید

 

کلام آخر

متادون اگرچه به ترک مواد مخدر کمک می‌کند اما مصرف خودسرانه‌ی آن بسیار خطرناک است و خود منجر به اعتیاد می‌شود. بنابراین حتما مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد. ترک متادون نیز کاری بسیار سختی است که افرادی که تجربه‌ی آن را داشته‌اند از مشقت‌های آن بسیار سخن گفته‌اند. اگر به دنبال اطلاعاتی راجع به ترک متادون هستید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «بهترین روش برای ترک متادون چیست؟» را نیز بخوانید. 

آیا شما تجربه‌ی مصرف متادون را داشته‌اید؟ چه مواردی از عوارض متادون را تجربه کرده‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را در قسمت نظرات و پرسش‌ها با ما و دیگر مخاطبین ستاره در میان بگذارید. 

برگرفته از: rehabspot، addictioncenter