علائم رفلاکس معده چیست و چگونه درمان می‌شود؟

ستاره | سرویس سلامت – اگر شما دائما احساس سوزش در قفسه سینه و گلوی خود دارید، احتمالا به رفلاکس معده دچار شده‌اید. عارضه‌ای که در اصطلاح عامیانه به “ترش کردن” معروف است. رفلاکس معده‌ای – مروی (بازگشت محتویات داخل معده به مری) یا ریفلاکس گاستروازوفاژیال به معنی آسیب‌های موکوزی و نشانه‌های مزمن در اثر بازگشت غیر عادی محتویات و اسید معده به مری است. یکی از نشانه‌های متداول ریفلاکس معده‌ای – مروی، سوزش شکم (Heartburn) است. یک پنجم ایرانی‌ها (به خصوص تهرانی‌ها) مبتلا به ریفلاکس معده هستند، یعنی حداقل هفته‌ای یک یا دوبار ترش می‌کنند.

 

علت رفلاکس معده چیست؟

• استرس از بزرگترین عوامل بروز رفلاکس معده است
• شل بودن اسفنگتر تحتانی مری (اسفنگتر تحتانی مری، ماهیچه‌ای است که مابین معده و مری قرار گرفته است و وظیفه آن جلوگیری از بازگشت محتویات معده به مری است.)
• زیاد بودن دفعات شل شدن اسفنگتر
• ضعف مکانیسم‌های دفاعی انتهای مری
• عوامل ژنتیکی و توارث

در واقع تغییرات دائمی یا ناپایدار مربوط به دریچه‌ای که مابین معده و مری است، موجب این بیماری می‌شود. افرادی که اضافه وزن دارند، وعده‌های غذایی حجیم می‌خورند، لباس‌های تنگ می‌پوشند و کمربند شلوارشان را محکم می‌کنند و سیگار می‌کشند بیشتر در معرض خطر هستند.

 

راه‌های تشخیص رفلاکس معده چیست؟

سنجش PH: این بیماری با سنجش بیست و چهار ساعته PH مری و تطبیق زمانی آن با علائم بیمار یا ارزیابی پاسخ بیمار به درمان قابل تشخیص است.

بلعیدن قرص باریم و عکس‌برداری از دستگاه گوارش فوقانی با اشعه ایکس: در این آزمایش بیمار قبل از انجام آن، یک مایع حاوی ماده‌ای به اسم باریُم را می‌خورد (این ماده مانند گچ است، اما خوش‌طعم است.) سپس دکتر از یک دستگاه اشعه ایکس مخصوص استفاده می‌کند تا ببیند که باریُم چگونه تا مری و معده پایین می‌رود. باریم در عکس‌برداری اشعه ایکس قابل مشاهده است و می‌تواند تصویر واضحی از هرگونه رفلاکس معده به دست دهد.

 

نشانه‌ها و علائم رفلاکس معده چیست؟

 

 

• سوزش سردل و جناغ سینه (این سوزش پس از خوردن غذا و یا در ساعات پیش از خواب تشدید می‌شود.)
• حالت تهوع استفراغ
• سرفه، خشن شدن صدا و احساس مزه تلخی در دهان
• نارسایی بلع
• درد در هنگام بلع
• ترشح بیش از حد بزاق
• درد در محل قفسه سینه

 

عوارض رفلاکس معده چیست؟

• GERD یا همان ریفلاکس معده‌ای – مروی منجر به آسیب‌هایی در مری خواهد شد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• زخم در محل اتصال معده و مری (در اثر ورم کردن مری، بافت برون پوش آن دچار بافت مردگی می‌شود و به زخم منجر می‌گردد.)
• تنگ شدن مری به صورت مقاوم
• تغییر بافت یا دگر بافتی انتهای مری
• آدنوکارسینوم مری که یکی از انواع سرطان مری می‌باشد و بین ۵۰ تا ۸۰ درصد این نوع سرطان‌ها را شامل می‌شود. (رفلاکس سبب پدید آمدن سلول‌های ناهنجار می‌شود که این سلول‌های ناخواسته می‌توانند باعث سرطان مری گردند.)

 

راه‌های درمان رفلاکس معده و جلوگیری از تشدید آن

درمان دارویی: درمان دارویی ریفلاکس معده‌ای – مروی با آنتی اسید، مهارکننده پمپ هیدروژنی مانند نگزیوم وامپرازول و داروهای افزایش دهنده توان عضلانی اسفنگتر تحتاتنی مری مانند دومپريدون و متوکلوپرامید و سیزاپراید امکان پذیر است.

عسل درمانی: پژوهشگران توصیه می‌کنند، افراد مبتلا به ریفلاکس معده قبل از خوردن هر وعده غذایی، یک قاشق غذاخوری عسل طبیعی مصرف کنند و حدود ۲۰ دقیقه پس از آن از مصرف مایعات و آب خودداری کنند، زیرا مصرف مایعات کارایی عسل را برای بهبود ریفلاکس معده کاهش می‌دهد. مصرف عسل، سبب تحریک اسفنگتر گردیده و رشد مجدد آ‌ن‌را باعث می‌گردد. علاوه بر این عسل خاصیت ضد میکروبی دارد و میکروب‌های مضر معده را از بین می‌برد.

پرهیز از نوشیدن و خوردن برخی خوراکی‌ها: نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های دارای کافئین یا دارای اسید مثل کاکائو، قهوه، چای، نوشابه‌های گازدار و مرکبات (پرتقال، لیموترش و …) باعث تشدید این بیماری می‌شود. همچنین مصرف الکل، کشیدن سیگار، مصرف مواد مخدر، دراز کشیدن بعد از غذا، مصرف حجم زیادی از مایعات همراه با غذا و مصرف غذاهای چرب، برگشت اسید را تشدید می‌کند. بیماران همچنین باید از مصرف غذاهای تند و سبزیجاتی مثل پیاز، سیر و نعناع اجتناب کنند. بالا بردن ارتفاع بالاتنه بدن نسبت به پایین‌تنه هنگام دراز کشیدن و خواب می‌تواند از برگشت اسید معده به مری جلوگیری کند.

 

 

نوشیدن عرق نعناع ممنوع: یکی از عرقیجاتی که به هیچ‌ وجه در طول این بیماری نباید مصرف شود عرق نعناست؛ زیرا مصرف عرق نعناع، باعث تحریک و برهم زدن نظم انقباضی دریچه انتهایی مری می‌شود. از بین عرقیجات می‌توان به بیدمشک و کاسنی اعتماد کرد. بهتر است عرق بیدمشک را به همراه کمی عسل مصرف کنید.

تغییر رژیم غذایی: وعده‌‌های غذایی خود را کمتر و دفعات آن را بیشتر کنید و قبل از آن‌که کاملا سیر شوید، دست از غذاخوردن بکشید.

حفظ تناسب اندام: وزن اضافی باعث فشار بر شکم، فشرده شدن معده و در نتیجه برگشت اسید به مری می‌شود. اگر وزنی متناسب دارید، به حفظ آن کمک نمایید. اگر چاق هستید و یا اضافه وزن دارید، سعی به کاهش وزن نمایید.

ترک سیگار: سیگار کشیدن باعث کاهش توانایی و عملکرد ماهیچه واسطه (اسفنکتر) مری می‌شود و تر ک سیگار به شما در بهبود مشکلتان کمک می‌نماید.

خوابیدن به پهلوی چپ: نتایج مطالعات نشان می‌دهد، خوابیدن روی شکم یا به پهلوی راست سبب افزایش فشار به معده و در نتیجه افزایش علائم GERD یا همان ریفلاکس معده می‌گردد؛ اما افرادی که به پهلوی چپ می‌خوابند این علائم در آنها رفع می‌شود.

در طول روز بر روی صندلی استراحت کنید.