زندگینامه افلاطون ؛ شاگرد سقراط و بزرگترین فیلسوف تاریخ

ستاره | سرویس چهره‌ها – کسی نیست که نام افلاطون را نشنیده باشد. افلاطون در کنار استادش سقراط و شاگردش ارسطو سه فیلسوف بزرگ یونان هستند که مسائل فلسفی و اخلاقی را پایه گذاری کردند. افلاطون علاوه ‌بر فلسفه در ریاضیات، منطق و اصول اخلاقی نیز فعالیت داشته و نظریه‌هایی ارائه داده است. طبق گفته‌های یکی از متفکران قرن بیستم تمام تاریخ فلسفه تا به امروز، چیزی جز حاشیه نویسی بر آثار افلاطون نیست. او در فلسفه که تا آن زمان حول حقیقت واقعی اشیاء می‌گشت افق‌های تازه‌ای گشود و برای اولین بار مباحث گسترده معرفت شناسی را مطرح کرد. فیلسوف‌شاه و نظریه مثل، دو نظریه اصلی و مشهور افلاطون هستند. در ادامه با زندگینامه افلاطون و دیگر آثار و نظریه‌های او آشنا خواهید شد.

زندگینامه افلاطون

خانواده افلاطون

ارتباط افلاطون با سقراط

بیشترین ارتباط افلاطون با سقراط بود و واضح است که گفتار و اخلاقیات سقراط بیشترین تاثیر را روی افلاطون داشته است. سقراط در سن هفتاد سالگی به جرم انکار خدایان رسمی کشور، ابداع خدایان جدید و فاسد کردن جوانان در یک دادگاه آتنی محاکمه شد. او به روش و گفته‌هایش بسیار اعتقاد داشت و هیچ تلاشی برای تبرئه خود نکرد. افلاطون در سال ۳۹۹ پیش از میلاد شاهد اعدام خود خواسته سقراط بوده و پس از اعدام سقراط، افلاطون آتن را ترک می‌کند وعازم مگارا می‌شود و چند سالی را در شهر‌های یونان و کشور‌های بیگانه می‌گذراند.

مکتب فلسفه افلاطون

نظریه مشهور افلاطون، نظریه مُثُل

از نکات جالب در زندگینامه افلاطون، نظریه مثل است؛ افلاطون در این نظریه گفته است که همه‌ی انسان‌ها یکی مثل خود را در عالمی دیگر دارند. در این نظریه انسان، حیوانات و هر موجود دیگری یک نمونه کامل دارد (همانند یک قالب) که آفریده‌های موجود در زمین، از آن قالب یا مثال شکل گرفته‌اند.

افلاطون و هنر

دیوگنس لائرتیوس، زندگینامه نویس یونانی گفته افلاطون در ابتدا به مطالعه‌ی نقاشی و سرودن شعر مشغول بوده، ولی پس از آشنایی با سقراط عاطفه را به نفع خرد کنار می‌گذارد و تمام اشعار خود را از بین می‌برد. علی‌رغم تلفیق شعر و فلسفه در رساله‌ی ضیافت افلاطون، افلاطون تنها فیلسوفی بوده که در طول تاریخ شعر و هنر را این گونه طرد کرده است. او شاعر را بی اطلاع از خویشتن و شعر را بیهوده گویی می‌داند. وی همچنین در کتاب دهم رساله‌ی جمهور در مورد عدم سازگاری شعر و فلسفه صحبت کرده است. از دیدگاه افلاطون، فلسفه با داده‌های حسی و ذهنی و نیز با حس تجربی و استدلال، تعقل و خردورزی سر و کار دارد. همچنین اساساً فلسفه کاری با مسائل و احساسات درونی انسان‌ها و جنبه‌های رمانتیک، خیال‌پردازانه یا عاطفه انسان‌ها ندارد.

نظر افلاطون در مورد دموکراسی

از نظر افلاطون دموکراسی حاکمیت مردم نادان است و او معتقد بود که گروه‌های دموکراسی را مردم فاقد اعتدال و عدالت و دارای هوس تشکیل می‌دهند. او همیشه می‌گفت اعدام و مرگ سقراط حاصل حکومت دموکراسی بود. این فیلسوف یونانی بر این باور بود که حکومت را باید به دست واجدین شرایط سپرد و نه نظر اکثریت. بر این اساس او قانون‌گذاری و حاکمیت را حق فیلسوفان می‌دانسته که باور داشته به حقایق عقلانی آگاهند.

آثار و فعالیت‌های افلاطون

در زندگینامه افلاطون آمده که وی در موضوعات مختلفی مطلب می‌نوشت، اما بیشترین موضوعی که به آن پرداخته اصول اخلاق و فلسفه بوده است. آثاری که از افلاطون به جا مانده همه به صورت مناظره و گفت و شنود است و در تمام آثار گفتگو‌های سقراط با اشخاص گوناگون به طور دقیق و با ذکر نام دیده می‌شود. در ادامه با آثار به جا مانده از افلاطون آشنا می‌شویم.

• رساله‌ی جمهور؛ مهم‌ترین کتاب افلاطون است که دارای ۱۰ محاوره یا جلد است. در این رساله مکالمات سقراط با گلاوکن (برادر افلاطون)، سیمیاس، هیپوکراتس و چند فرد دیگر به چشم می‌خورد و پیرامون موضوعاتی مانند عدالت، مرگ، تقلید، مستبد و… صحبت شده است. این کتاب از بهترین و مشهورترین آثار افلاطون است که جزء ۱۰ کتاب برتر تاریخ نیز محسوب می‌شود.
• رساله ضیافت (یا مهمانی)؛ دیگر رساله‌ی افلاطون رساله‌ی ضیافت در موضوع عشق است. داستان این رساله داستان اشخاصی است که در یکی از مهمانی‌های آتن با سقراط در ارتباط هستند.
• رساله لاخس؛ یکی دیگر از آثار افلاطون رساله لاخس، درباره شجاعت است.
• ایون؛ کتابی بر ضد شاعران و شعرخوانان دوره گرد. شخصیّت‌های این مکالمه، سقراط و ایون هستند.
• کراتولس؛ کتابی در مورد نظریه زبان
• فدروس؛ کتابی که به ماهیت عشق دلالت دارد. افلاطون این کتاب را بین سفر اول و دوم خود به سیسیل نوشت.
• خارمیدس
• پروتاگوراس
• اوتیفرون
• لیزیس
• آپولوژی
• کریتون
• گرگیاس
• منون
• اویتیدم
• هیپیاس کوچک و بزرگ
• منکسنوس
• فایدون
• فایدروس
• ته‌ئه‌تتوس
• پارمنیدس
• سوفیست
• مرد سیاسی
• تیمائوس
• کریتیاس
• فیلبس
• قوانین

سخن آخر

زندگینامه افلاطون را مطالعه کردید. نظر شما در مورد فلسفه چیست؟ آیا به فلسفه و نظریه‌های فیلسوفانی چون افلاطون و سقراط علاقه و اعتقاد دارید؟ لطفا نظرات خود را با ما و دیگر مخاطبان ستاره در میان بگذارید. همچنین اگر به خواندن موضوعات فلسفه و زندگینامه فیلسوفان علاقه دارید می‌توانید بیوگرافی فریدریش نیچه، فیلسوف و شاعر آلمانی را نیز در ستاره بخوانید.