روش خواندن “ذکر استغفرالله” و آثار و برکات آن

ستاره | سرویس مذهبی – ذکر استغفرالله چه فواید و آثاری به همراه دارد؟ روش خواندن آن چگونه است؟ در احادیث، روایات و کتب عبادی دین اسلام، اذکار و اعمال بسیاری برای توسل به خداوند متعال و رسیدن به حاجات توصیه شده است. یکی از مهم‌ترین و پرتکرارترین اذکار در منابع دینی، ذکر استغفار (استغفرالله الربی و اتوب الیه) است. علاوه بر طلب بخشایش از خداوند و توبه در درگاه الهی که معنای اصلی این ذکر است، آثار و برکات بسیاری در خصوص این ذکر وجود دارد. از مهم‌ترین این آثار می‌توان به افزایش روزی و ازدیاد مال، برآورده شدن حاجات و نجات یافتن از بلایای خانمان‌سوز اشاره نمود. ما در این نوشته قصد داریم که ضمن بررسی انواع روش‌های خواندن این ذکر، آثار و فضیلت‌های آن را نیز معرفی نماییم. با ما همراه باشید!

فضیلت و آثار ذکر استغفار

در آثار متعدد فقها و علمای اسلامی، برکات و فواید زیادی برای ذکر استغفار بیان شده است. در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم نمود:

ذکر استغفرالله برای ثروت و افزایش رزق و روزی

شاید اصلی‌ترین فضیلت ذکر استغفار به غیر از توبه و طلب بخشش از خداوند، افزایش رزق و روزی است. در خصوص این فضیلت احادیث و روایات بسیاری ذکر شده است. در ادامه به مرور برخی از این مستندات می‌پردازیم:

الف) از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: مَنْ أَکْثَرَ الإِسْتِغْفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضیق مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ.

هرکس که زیاد استغفار می‌کند، خداوند برای او در هر گرفتاری گشایشی قرار داده و در هر تنگنایی برای او راه خروج قرار می‌دهد و به او از جایی که به حساب نمی‌آورد (گمان نمی‌کند) رزق می‌دهد.

ب) از امام علی (ع) نیز در این خصوص دو حدیث بیان شده است:

• أَکْثِرُوا الإِسْتِغْفارَ تَجْلِبُوا الرِّزْقَ.
  بسیار استغفار کنید تا رزق و روزی را جلب نمایید.

• اَلإسْتِغْفارُ یَزیدُ فِی الرِّزْقَ.
  استغفار کردن رزق و روزی را افزایش می‌دهد.

ج) همچنین به نقل از امام رضا (ع) در روایتی آمده است:

مَنِ اسْتَبْطَأَ الرِّزْقَ فَلْیَسْتَغْفِرِ اللهَ.

کسی که به کندی موفق به کسب رزق می‌شود، پس بایداز خداوند متعال استغفار کند.

ذکر استغفرالله برای حاجت بچه دار شدن و افزایش فرزندان

همان طور که در قرآن آمده است، از اصلی‌ترین فواید و آثار ذکر استغفار می‌توان به عطای فرزند و افزایش اولاد از جانب خداوند اشاره نمود. در ادامه به بررسی مستندات این موضوع می‌پردازیم:

و گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او همواره آمرزنده است. [تا] بر شما از آسمان باران پى‌درپى فرستد و شما را به اموال و پسران يارى كند و برايتان باغ‌ها قرار دهد و نهرها را براى شما پديد آورد.

ب) در کتاب مجمع البیان در تفسیر آیات فوق روایتی از امام رضا (ع) نقل شده است که ایشان در سه درخواست متفاوت (فقر، خشکسالی، طلب فرزند پسر) ذکر استغفرالله را توصیه کرده و به این آیات استناد کرده‌اند.

ج) در روایتی از امام محمد باقر (ع) نقل شده است که مردی که شصت سال از عمرش گذشته بود، نزد ایشان از نداشتن فرزند گلایه کرده و خود را از این نعمت محروم خواند. امام باقر (ع) به او توصیه کردند که سه روز متوالی پس از خواندن نماز صبح و نماز عشا، ابتدا هفتاد مرتبه ذکر «سبحان الله» و سپس هفتاد مرتبه ذکر استغفرالله را قرائت کن. آنگاه پس از این دو ذکر، آیات زیر از قرآن کریم را خوانده و در همان شب سوم با همسرت نزدیکی کن. خدواند انشاالله به تو فرزندی عطا خواهد کرد:

إسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ. إِنَّهُ کانَ غَفّاراً. یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً. وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوال وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّات وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً.

در ادامه‌ روایت نقل شده است که در کمتر از یک سال پس از درخواست آن فرد از امام محمد باقر (ع)، فرزندی روزی او گشته است.

امام محمد باقر (ع) همچنین به فرد دیگری که از این مشکل رنج می‌برده است، با استناد به همین آیات از قرآن، توصیه کرده‌اند که به مدت یک سال در ساعات آخر شب و یا در صورت قضا شدن در روز، صد بار این ذکر استغفار را خوانده و از خداوند طلب آمرزش کن.

دفع بلایای طبیعی و خانمان‌سوز

یکی دیگر از آثار ذکر استغفار، دفع بلا است. در روایات بسیاری خواندن مداوم این ذکر برای دفع بلایای سهمگین و خانمان‌سوز توصیه شده است. از جمله این بلایا که گاهی دلایلی مثل انجام گناه و نافرمانی از خداوند دارد، می‌توان به سیل و زلزله و آتش‌سوزی اشاره نمود. در ادامه به بیان برخی از توصیه‌ها می‌پردازیم:

الف) خداوند متعال در سوره انفال (آیه ۳۳) خطاب به پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید:

وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ وَمَا کَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ یَسْتَغْفِرُونَ.

اما تا تو در میان آنها (مردم) هستی خداوند قصد عذاب کردن آ‌ن‌ها را ندارد و تا آن‌ها استغفار می‌کنند نیز خداوند قصد عذاب کردن آنها را ندارد.

امام علی (ع) نیز در حدیثی ذکر شده در نهج البلاغه (حکمت ۸۸) پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: یکی از آن دو امان (پیامبر) از میان ما رفت. امن دیگر را که همان استغفار است حفظ نمایید.

ب) پیامبر اکرم (ص) نیز در جایی دیگر می‌فرمایند:

إِدْفَعُوا أَبْوابَ البَلایا بِالإِسْتِغْفارِ.

درهای بلایا را با استغفار کردن دفع کنید (ببندید).

ج) همچنین از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است:

عَلَیْکَ بِالإِسْتِغْفارِ فَاِنَّهُ الْمُنْجاةُ.

بر تو باد استغفار که آن (استغفار) نجات دهنده (از بلایا و مشکلات) است.

د) محمد ابن ریان نیز از امام هادی (ع) نقل می‌کند که ایشان در پاسخ به در خواست او برای معرفی دعای دفع بلایا و گرفتاری‌ها فرمودند:

أَلْزِمِ الإِسْتِغْفارَ. (همیشه با استغفار همراه باش.)

افزایش توانایی‌ها و فضایل فرد و برخورداری از نعمات فراوان

یکی دیگر از آثار بی‌شمار ذکر استغفار، برخوردار شدن از نعمات معنوی و افزایش فضایل نفسانی فرد است. در خصوص این فضیلت نیز می‌توان به چند آیه استناد نمود:

الف) خداوند متعال در سوره هود (آیه ۳) می‌فرماید:

وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ  وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ كَبِيرٍ.

(خطاب به پیامبر (ص)) و آمرزش از خدا طلبید (استغفار کنید) و به درگاه او توبه کنید تا شما را تا اجل معین و هنگام مرگ لذت و بهره نیکو بخشید؛ و در حق هر مستحق رحمتی تفضل فرماید، و اگر روی بگردانید سخت از عذاب روز بزرگ قیامت بر شما می‌ترسم.

ب) خداوند متعال  همچنین در همان سوره (آیه ۵۲) می‌فرماید:

وَ يا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ وَلَا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِينَ.

و ای قوم، از خدای خود آمرزش طلبید (استغفار کنید) و به درگاه او توبه کنید تا از آسمان بر شما رحمت فراوان نازل گرداند و بر قوت و توانایی شما بیفزاید؛ و زنهار به نابکاری و عصیان روی مگردانید.

ذکر استغفار برای اجابت دعا

در خصوص تأثیر ذکر استغفار در اجابت دعا، خدواند متعال در سوره هود (آیه ۶۱) می‌فرماید:

وَإِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ.

و باز ما به سوی قوم ثمود برادرشان صالح را به رسالت فرستادیم، صالح به قوم خود گفت: ای قوم، خدای یگانه را که شما را جز او خدایی نیست پرستش کنید، او خدایی است که شما را از زمین بیافرید و برای عمارت و آباد ساختن آن برگماشت؛ پس شما از خدای خود آمرزش طلبید و به درگاه او توبه کنید که البته خدای من (به همه) نزدیک است و شنونده و اجابت‌کننده است.

چنان که از ظاهر آیه عیان است، استغفار کردن و توبه به عنوان شرط مجیب بودن خدا و اجابت دعای بندگان لحاظ شده است.

همچنین می‌توان به فضایل بسیاری دیگر درباره این ذکر نظیر ذکر استغفرالله برای ازدواج آسان، نزول باران، ایجاد دوستی و محبت، ایجاد رضایت و محبت خدواند و ائمه اطهار، خنثی شدن وسوسه‌های شیطان، نوشته شدن ثواب برای انسان و درخشش نامه اعمال، بهشتی شدن در آخرت، و رفع مشکلات شغلی و استخدام شدن اشاره نمود.

روش‌های خواندن ذکر استغفار

برای خواندن این ذکر روش‌های متعددی در روایات و منابع دینی توصیه شده که بر اساس موضوع موردنظر متفاوت است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین آنها می‌پردازیم:

• در کتاب «مصباح کفعمی» آمده است که برای ادای اقراض و بدهی‌ها بدین روش ذکر استغفار خوانده شود:
  ابتدا سوره مبارکه حمد را خوانده و سپس بگویید: «سبحان الله و بحمده‏ استغفرالله و أَسْأَلُهُ مِن فضله.»

• در همین کتاب از جانب امام محمد باقر (ع) برای بچه‌دار شدن نقل شده است که هر شب صد مرتبه ذکر استغفار را به مدت یک‌سال پی‌درپی بخوانید. در صورتی که این امر در زمان معین (شب) انجام نشد، می‌توان قضای آن را در روز به جا آورد.
• در کتاب «اسرار المقاصد» (ص ۸۲) آمده است که برای اجابت حاجت و دعا بهتر است ذکر استغفار این‌گونه خوانده شود: پس از هر نماز واجب ابتدا هزار مرتبه «استغفرالله» و سپس صد مرتبه «الحمدلله رب العالمین» گفته بشود.
• در کتاب «الصحیفه المهدیه» (ص ۱۰۴) به نقل از پیامبر اکرم (ص) آمده است که برای افزایش رزق و روزی هزار مرتبه ذکر استغفار را بخوانید.
• از امام صادق (ع) در خصوص آمرزش گناهان نقل شده است که هفتاد مرتبه خواندن استغفار پس از نماز عصر، موجب آمرزش هفتصد گناه می‌شود.
• همچنین پیامبر اکرم (ص) خواندن سی‌هزار مرتبه ذکر استغفار را موجب دفع گرفتاری و نکبت‌ها خوانده‌اند. (از مفسران نقل شده است که بهتر است این سی‌هزار مرتبه در سی روز ماه انجام شده و فرد روزانه در هنگام بین الطلوعین هزار مرتبه ذکر استغفار را بخواند.)

این توصیه همچنین در روایات دیگری برای ازدواج آسان و اجابت حاجات بیان شده است.

سخن پایانی

ذکر استغفار براساس قرآن، احادیث و روایات معصومین (ع)، یکی از راهگشاترین اذکار بوده و آثار و فواید بسیاری را برای انسان‌ها به دنبال دارد. علاوه بر آمرزش گناهان و توبه که از اصلی‌ترین این فضائل است، می‌توان به اجابت دعا، افزایش رزق و روزی، دفع بلایای خانمان‌سوز و گرفتاری‌های سهمگین، ازدواج آسان و درخشش نامه اعمال در آخرت اشاره نمود. برای خواندن این ذکر روش‌های متعددی وجود دارد که بسته به موضع و حاجت افراد متفاوت است. در این متن با آثار  و برکات ذکر استغفرالله آشنا شدید. اگر علاقه دارید با نماز توبه و استغفار نیز آشنا شوید، خواندن مطلب «نماز توبه و استغفار چگونه خوانده می‌شود؟» را به شما توصیه می‌کنیم.

همچنین شما نیز می‌توانید نظرات خود را در خصوص این ذکر و همچنین این متن با ما و دیگر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.