گیاهان خاصی برای نگهداری در محیط خانه و آپارتمان‌ها مناسب هستند که فیکوس الاستیکا یکی از محبوب‌ترین آنهاست. این گیاه به دلیل داشتن برگ‌های بزرگ و رشد درختچه‌ای، می‌تواند برای زیباسازی محیط خانه به کار رود.

پرورش این گیاه در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و این موضوع دلیلی به جز زیبایی و ظاهر خاص آن ندارد. البته که شرایط مناسب برای نگهداری از فیکوس الاستیکا به نسبت بسیاری از گیاهان آپارتمانی هم آسان‌تر است. این گیاه با نام درخت لاستیکی نیز شناخته می‌شود که این نام گذاری به دلیل جنس و براق بودن برگ‌های آن‌ است.

این گیاه از خانواده انجیریان یا مورسه‌آ بوده و تا به امروز حدود ۶۰۰ گونه مختلف از آن شناسایی شده است. شیره موجود در برگ‌ها و ساقه این درختچه در صنایع ساخت لاستیک و همچنین برای تولید کائوچو کاربرد دارد. در ادامه این مطلب اطلاعات تکمیلی در مورد مشخصات ظاهری و نحوه نگهداری از فیکوس الاستیکا را خواهید خواند.

 

 

مشخصات ظاهری فیکوس الاستیکا

این گیاه که مانند گل بنجامین به صورت یک درختچه رشد می‌کند، برگ‌های بزرگ و پهن با ظاهر براق دارد. برگ‌ها در این گیاه جنس ضخیمی دارند و براق بودن آن‌ها سبب شده تا مورد توجه بینندگان باشد. 

فیکوس الاستیکا در محیط خانه می‌تواند تا ۳ متر رشد کند. اگر شرایط نگهداری و پرورش این گیاه مناسب باشد در فواصل زمانی کوتاه‌تری برگ‌دهی خواهد داشت و فاصله برگ‌ها با هم کم خواهد بود.

برگ‌های این گیاه عموماً به رنگ سبز تیره است و در بعضی گونه‌های خاص کمی تناژ شرابی نیز در این رنگ ترکیب شده است. این گیاه در زیستگاه اصلی خود به صورت یک درختچه بزرگ دیده می‌شود و می‌تواند تا ۳۰ متر هم رشد داشته باشد و به یک درخت بزرگ تبدیل شود.

برگ‌های این گیاه در شرایطی که مواد مغذی به اندازه کافی در اختیارش قرار گیرد، می‌تواند عرضی بین ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر و طولی معادل ۱۰ تا ۳۵ سانتی‌متر داشته باشد.

 تنه فیکوس نیز به طور کلی ضخیم و توپر است تا قابلیت کنترل برگ‌های بزرگ را داشته باشد.

 

 

انواع فیکوس الاستیکا

این گیاه برای رشد و تکثیر نیاز به آب و هوای معتدل و استوایی دارد و به همین دلیل می‌توان در مناطق استوایی کشورهای آفریقایی و آسیایی به صورت طبیعی آن‌ها را مشاهده کنید. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، این گیاه ۶۰۰ گونه شناخته شده دارد. البته تعداد زیادی از آن‌ها چندان معروف نیستند و تعداد محدودی از آن‌ها برای نگهداری در خانه به کار می‌روند.

در ادامه چهار گونه شناخته شده از این گیاه را معرفی خواهیم کرد که از نظر شکل ظاهری محبوبیت بیشتری دارند:

• بنجامین / انجیر برگ ریز
• میکروکارپا / انجیر پرده‌ای
• امستل / برگ موزی
• هندی

هر کدام از گونه‌های این گیاه مربوط  به کشور خاصی هستند. برای مثال فیکوس هندی یا Audrey، بومی کشور هند بوده و گیاه ملی این کشور است. فیکوس آمستل نیز مربوط به کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند چین است.

 

 

مراقبت و نگهداری فیکوس الاستیکا در خانه

فیکوس الاستیکا، همانند گیاه سانسوریا و زاموفیلیا، به طور کلی یک گیاه کم توقع و برای نگهداری در محیط خانه بسیار مناسب خواهد بود. این گیاه در برابر شرایط آب و هوایی سازگاری زیادی دارد و اگر نیازهای اولیه آن‌ها را برطرف کنید، رشد خوبی خواهند داشت. با این وجود بهتر است پیش از خرید این گیاه، اطلاعاتی در مورد شرایط نگهداری آن داشته باشید.

نور مورد نیاز فیکوس الاستیکا

یکی از دلایلی که باعث شده تا امروزه شاهد رشد و پرورش این گیاه در آپارتمان‌ها باشیم، نیاز کم فیکوس الاستیکا به نور است. در واقع این گیاه جزء گیاهان آپارتمانی کم نور بوده و می‌تواند در نور کم هم رشد کند؛ اما باید در جایی قرار گیرد که نور فیلتر شده و غیر مستقیم دریافت کند.

از قرار دادن این گیاه در معرض نور مستقیم آفتاب پرهیز کنید، چرا که به سرعت سبب زرد شدن و ریزش برگ‌های آن خواهد شد. از طرفی ریزش برگ‌ها در اثر کم بودن نور دریافتی نیز اتفاق می‌افتد، پس در ابتدا با توجه به این موارد، بهترین مکان را برای این گیاه انتخاب کنید.

 

 

آبیاری مناسب

فیکوس الاستیکا گیاهی رطوبت دوست است که اگر برای مدت کوتاهی تشنگی بکشد، مشکلی ندارد. البته سعی کنید کار به این مرحله نرسد و در زمان نیاز آب کافی را در اختیار گیاه قرار دهید. همچنین آبیاری بیش از اندازه می‌تواند سبب مرگ گیاه شود و باید به این موضوع دقت کافی شود؛ آبیاری زیاد سبب پوسیدگی ریشه گیاه و در مراحل بعدی زرد شدن برگ‌ها و ساقه پایینی گیاه خواهد شد.

در مواردی که این گیاه برای مدت زیاد خشکی را تحمل کند، برگ‌هایش به حالت لوله‌ای در خواهند آمد. برای برطرف کردن این مشکل، می‌توانید گلدان فیکوس الاستیکا را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در تشتی از آب قرار دهید. این کار کمک می‌کند ریشه به اندازه نیاز آب را جذب کند و به حالت اولیه خود بازگردد.

خاک مناسب برای فیکوس الاستیکا

خاکی که برای کاشت این گیاه به کار می‌رود بایستی زهکشی خوبی داشته باشد و امکان عبور آب و هوا را بدهد. سبک‌ترین خاک ممکن برای این گیاه می‌تواند شامل کوکوپیت، پرلیت، خاک برگ و کمپوست باشد. همچنین لازم است پیش از اقدام برای کاشت، خاک ترکیب شده را از نظر وجود آفات و کرم‌ها بررسی کنید.

 

 

دمای مناسب و رطوبت کافی

توصیه می‌کنیم این گیاه را در محیطی قرار دهید که تنش دمایی یا شوک حرارتی به آن وارد نشود. تغییر ناگهانی دما می‌تواند سبب ریزش برگ‌ها شود. به علاوه که قرار گرفتن در معرض سرمای زیاد، این گیاه را به سمت ریزش برگ‌ها پیش خواهد برد.

بهترین شرایط دمایی برای فیکوس الاستیکا، دمایی بین ۱۸ تا ۲۸ درجه است که گیاه بیشترین میزان رشد را خواهد داشت. 

برای تامین رطوبت مورد نیاز این گیاه زیبا نیز می‌توانید از جزیره یا یک ظرف آب که در کنار گلدان قرار گرفته، استفاده کنید. برای رشد بهتر می‌توانید هفته‌ای یک یا دو بار اقدام به غبارپاشی گیاه در محیط خانه کنید. دقت داشته باشید که غبارپاشی زیر نور مستقیم آفتاب می‌تواند موجب سوختگی برگ‌ها شود.

کوددهی و تعویض گلدان فیکوس الاستیکا

این گیاه نیاز خاصی به مکمل یا کود ندارد، اما می‌توانید برای رشد بهتر و با دریافت مشاوره از افراد باتجربه، اقدام به کوددهی فیکوس خود کنید. لازم به ذکر است که نباید در میزان و غلظت کود، زیاده روی کنید، چرا که کود اضافی می‌تواند سبب آسیب به ریشه و سوختگی گیاه شود.

برای تعویض گلدان این گیاه می‌توانید تا زمانی که ریشه‌ها از خاک بیرون نزده‌اند، صبر کنید. تعویض گلدان در شرایط غیرضروری می‌توانید آسیب جدی به فیکوس وارد کند و سبب بی حالی و ریزش برگ‌های آن شود.

 

روش تکثیر فیکوس الاستیکا

آسان‌ترین روش برای تکثیر این گیاه، قلمه زدن فیکوس است. برای این کار تکه‌ای از ساقه که تنها یک برگ دارد را در اوایل بهار جدا کنید و در خاکی با ترکیبت کوکوپیت، ماسه و خاک برگ بکارید. محیط مناسب برای این قلمه باید رطوبت بالا و دمای بین ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد داشته باشد.

روش دوم کمی سخت‌تر خواهد بود! برای انجام آن باید ساقه‌ای به اندازه ۳۰ سانتی‌متر را جدا کنید که تنها یک برگ دارد. در ادامه باید شکافی ۵ سانتی متری روی این ساقه ایجاد کنید و دور آن را با خزه بپوشانید تا مرطوب بماند. خزه‌های دور قست برش خورده را نیز به کمک یک لایه پلاستیک پوشش دهید و منتظر ریشه‌دهی بمانید.

 

 

آفت و بیماری فیکوس الاستیکا

لکه برگی قارچی، شپشک آرد آلود و کنه قرمز، آفات تهدید کننده این گیاه هستند. غبارپاشی و تمیز کردن برگ‌های بزرگ این گیاه زیبا، می‌تواند نقش موثری در جلوگیری از فعالیت آفات داشته باشد و همچنین شادابی و ظاهر زیبای این گیاه را در پی خواهد داشت. 

در صورت بروز چنین مشکلاتی بهتر است به متخصصان این حوزه مراجعه کرده و سم مخصوص این آفات را دریافت کنید.

همچنین شما ممکن است خشک و لوله شدن برگ‌ها، زرد شدن آن‌ها، رنگ پریدگی و ریز شدن برگ‌های جدید و لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها و ریزش آن‌ها را نیز مشاهده کنید که هر کدام می‌تواند به علت آبیاری کم یا بیش از حد، خاک و دمای نامناسب و … ایجاد شده باشد.

 

نکات نهایی

این گیاه علاوه بر داشتن ظاهر زیبا و جذاب، جزء گیاهان تصفیه کننده هوا بوده و از این نظر نیز بسیار کارآمد است؛ شما می‌توانید برای تمیز شدن هوای درون خانه از آن‌ها استفاده کنید.

به طور کلی فیکوس الاستیکا برای انسان در اثر تماس پوستی، آسیبی ایجاد نخواهد کرد، اما اگر توسط حیوانات یا کودکان خورده شود، ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد. همچنین در صورت تماس دست با شیره گیاه، حتماً دست خود را پیش از زدن به دهان یا صورت خود، شستشو دهید.