نویسنده: حمید قارایی
بروزرسانی: 29 تیر 1403
یغما گلرویی از شاعران و ترانه‌سرایان مشهور ایرانی است که زندگی پرحاشیه‌ای هم دارد. وی در زمینه‌های مختلف هنری، از خود آثاری بر جای گذاشته است. در ادامه به بررسی بیوگرافی یغما گلرویی می‌پردازیم. شما می‌توانید گزیده ای از زیباترین اشعار یغما گلرویی را نیز در ستاره بخوانید.
بیوگرافی یغما گلرویی
تحصیلات
یغما گلرویی دوران دبستان را در مدرسه محمد باقر صدر، دوره راهنمایی را در مدرسه طالقانی و دبیرستان را مدرسه مطهری، درس خواند. سال دوم دبیرستان بود که به خاطر درگیری فیزیکی با ناظم دبیرستان که در مراسم صبحگاه به گوش او سیلی زده بود؛ برای دو سال از تحصیل در مدارس روزانه محروم شد و به دبیرستان شبانه رفت. در همان سال‌ها به جرم دیوار نویسی برای چند روز بازداشت و به مدت شش ماه مجبور به خارج نشدن از تهران شد. آخرین مدرک تحصیلی یغما گلرویی، دیپلم است.
شروع فعالیت‌های هنری
او در اوایل دهه هفتاد، با «غزاله علیزاده» آشنا شد و به سفارش او به دفتر نشریه “آدینه” رفت‌وآمد پیدا کرد و توانست با نویسندگانی، چون «فرج سرکوهی»، «مسعود بهنود»، «عمران صلاحی»، «محمد مختاری»، «حمید مصدق»، «علی باباچاهی»، «ناصر تقوایی» دیدار کند. در پاییز سال هفتاد و سه، برای بار نخست با «احمد شاملو» در فردیس کرج دیدار کرد و آثار خود را برای او خواند. این دیدار و دیدار‌های بعدی باعث مصمم شدنش به ادامه دادن راه شعر شد.
گلرویی به همراه افشین یداللهی، نیلوفر لاری‌پور، سعید امیراصلانی، افشین سیاه‌پوش و مهدی محتشم جلسات ترانه‌خوانی در خانه پدری خود برگزار کرد و تداوم این جلسات رفته رفته باعث تشکیل «خانه ترانه» شد. بعد از حدود یک دهه در اعتراض به نحوهٔ گرداندن جلسات با نوشتن یک یادداشت از آن جلسات اعلام جدایی کرد.
در اردیبهشت سال ۱۳۷۷ نخستین مجموعه شعر خود را با عنوان «گفتم: بمان! نماند…» توسط مؤسسه فرهنگی هنری دارینوش منتشر کرد و بعد از آن حدود ۳۰ عنوان کتاب از او در زمینه‌های شعر، ترانه، ترجمه، فیلم‌نامه بازسرایی متون، منتشر شده است.
در سال ۱۳۸۰ در فیلم سینمایی هفت ترانه به کارگردانی “بهمن زرین‌پور” بازی کرد و در چند مستند مانند «سفرنامه»، «شب شیدایی»، «خاطره‌های خط‌خطی»، «ترانه در تبعید» و.. حضور داشته‌است. همچنین مقالاتش در نشریه‌هایی مانند «فیلم و سینما»، «ترانه ماه»، «باور»، «گلستان ایران»، «نسیم هراز»، «گوهران»، «شرق»، «اعتماد»، «همشهری» منتشر شده‌اند. شروع کار وی با شعر سپید بود و کتاب‌های اولش در قالب شعر سپید منتشر شد.
امیر کریمی اولین خواننده‌ای بود که در آلبوم «تا همیشه» از شعرهای گلرویی استفاده کرد. اما «دوستت دارم» ناصر عبداللهی اولین آلبومی بود که با ۲ ترانه از سروده‌های گلرویی منتشر شد.
وی برای برخی از خوانندگان ایرانی نیز که در لس آنجلس فعالیت می‌کنند، محتوا تولید می‌کند. شاید تا قبل از این نمی‌دانستید که ترانه‌سرای این خوانندگان چه کسی است. یغما گلرویی از خوانندگانی است که این خط قرمز‌ها را در ایران بی‌باکانه زیر پا می‌گذارد. اشعار وی توسط افرادی چون “سیاوش قمیشی“، “شاهین نجفی”، “شادمهر عقیلی” و چند خواننده لس آنجلسی دیگر، اجرا شده است. وی چندین بار به همراه تعداد دیگری از ترانه‌سرایان به اتهام کار با خوانندگان خارج از ایران بازداشت شده و در دوره‌های مختلف در ایران، ممنوع‌الفعالیت بوده است.
در تاریخ ۱۰ اسفندماه ۱۳۹۰ چهارمین آلبوم شاهین نجفی با نام “هیچ هیچ هیچ” منتشر شد که دو قطعه «رانندگی در مستی» و «سگ هار» از سروده‌های گلرویی بودند. در پاییز ۱۳۹۲ شاهین نجفی آلبومی با نام “ترامادول” منتشر کرد که قطعه‌ای با نام «پونز» با شعری از گلرویی در آن قرار داشت. در سال ۱۳۹۴ ترانهٔ «آلیس» از سروده‌های گلرویی توسط شاهین نجفی در آلبوم “ص” اجرا شد و پس از این آلبوم، همکاری آن‌ها قطع شد.
گلرویی در مصاحبه‌ای با یک تلویزیون اینترنتی، با تحقیر وزارت ارشاد و ضوابط ممیزی گفت: «برای من مجاز شمرده شدن از سوی ارشاد مهم نیست؛ چون به کار‌هایی که در ده سال فعالیت مجازم نگاه می‌کنم می‌بینم خودم نبودم؛ من بعد چند سال مجاز بودن دیدم خودم را نمی‌شناسم، آدمی که شورای شعر و ترانه در شعرهایش دست برده است را نمی‌شناختم؛ برای همین خواستم که دیگر آن آدم نباشم.»
از منظر یغما، ممیزی باید از بین برود و شاعر و نویسنده هر آنچه در دل و ذهنش می‌گذرد، بتواند بنویسد و منتشر کند.
اتهام سرقت ادبی در آثار گلرویی و جوابیه ها
احمد پوری مترجم و نویسنده سرشناس ایرانی ، در سال ۱۳۹۴ در مصاحبه‌ای اعلام کرد که «فردی ترجمه‌های او و مترجمی دیگر را در کتابی گرد آورده و به نام خود منتشر کرده‌است.» او گفته بود: «متوجه شده‌ام ایشان هیچ زبان خارجی نمی‌داند، فقط فارسی‌اش تا حدی خوب بوده که بتواند با رونویسی، ترجمه‌های دیگران را از ترکی و زبان‌های دیگر به نام خود منتشر کند.»
اگر چه احمد پوری اسمی از این فرد نبرده بود، اما در پی اظهارات او، نقدهایی بر ۱۶ کتاب شعر با ترجمهٔ یغما گلرویی از زبان‌های فرانسه، انگلیسی و ایتالیایی، اسپانیایی، عربی، ترکی استانبولی و کردی منتشر شد. گلرویی نیز در دفاع از خود بیانیه تندی منتشر کند. همچنین به شهیار قنبری (ترانه سرای معروف) که در این رابطه گفته بود «گرچه دوستان بسیار دیر به سروقت کپی‌کاران رفته‌اند، اما همین هم غنیمت است» پاسخ تندی داد. از دیگر جوابیه های یغما، انتشار نامه علیه شاعران: محمدعلی بهمنی، سید مهدی موسوی، روزبه بمانی، خانوادهٔ حسین پناهی و همچنین رضا یزدانی (خواننده)… است.
ازدواج و زندگی شخصی یغما گلرویی
یغما گلرویی اولین بار با “آزاده خواجه نصیری” ازدواج کرد. آزاده خواجه نصیری، متولد ۲۲ خرداد ۱۳۵۸ و نقاش است. آن دو در یک گالری نقاشی در فرهنگسرای ابن سينا در شهرک غرب آشنا شدند و در نهایت ازدواج کردند اما بعد از مدتی، در سکوت خبری از هم جدا شدند.
یادداشت همسر سابق یغما گلرویی در فیس بوکش که روایتی از خیانت یغما با دوست صمیمی آزاده بود مدتی جنجال زیادی به پا کرد.
یغما گلرویی برای بار دوم با “آتنا حبیبی” ازدواج کرد. آتنا حبیبی متولد ۱۴ خرداد ۱۳۶۶ در مازندان است که حاصل ازدواج آن‌ها دو فرزند به نام های “یارا و آبان” است. آتنا حبیبی آرشیتکت است و در زمینه بازیگری تئاتر نیز فعالیت می‌کند.
در سال‌های اخیر، حضور او در صدا و سیمای جمهوری اسلامی پررنگ بوده که از آن‌جمله می‌توان به سرودن تیتراژ سریال‌های ماه رمضان (سریال مدینه) و همچنین اشعار تبلیغات تلویزیونی مانند «سس دلپذیر» اشاره کرد.
کارنامه هنری
مجموعه اشعار و ترانه ها
- رانندگی در مستی (در ایران مجوز چاپ نیافت و در آلمان منتشر شد)
- باران برای تو می‌بارد (مجموعه شعر چاپ پنجم زمستان سال ۱۳۹۲)
- گریه‌های گربه خاکستری (مجموعه شعر چاپ نشد)
- دیوارنوشته‌های انفرادی (مجموعه شعر چاپ نشد)
- چپق صلح (مجموعه شعر)
- تصور کن (پنجمین مجموعه ترانه چاپ اول ۱۳۸۶)
- هایکوهای زندان (مجموعه شعرهای کوتاه چاپ نشد)
- ما رُ ببخشین! آقای دیکتاتور! (مجموعه شعر چاپ نشد)
- رقص در سلول انفرادی (چهارمین مجموعه ترانه چاپ اول ۱۳۸۴)
- بی‌سرزمین‌تر از باد (سومین مجموعه ترانه چاپ اول ۱۳۸۲)
- اینجا ایران است و من تو را دوست می‌دارم (مجموعه شعر چاپ اول ۱۳۸۱)
- تنها برای تو می‌نویسم، بی بی باران (دومین مجموعه ترانه چاپ اول ۱۳۸۰)
- پرنده بی پرنده (نخستین مجموعه ترانه چاپ اول ۱۳۷۹)
- فاصله (سیاوش قمیشی مجموعه شعر چاپ اول ۱۳۸۰)
- مگر تو با ما بودی!؟ (مجموعه شعر چاپ اول ۱۳۷۸)
- گفتم بمان! نماند… (مجموعه شعر چاپ اول ۱۳۷۷)
- من رؤیایی دارم (مجموعه شعر چاپ اول ۱۳۹۳)
- این راهروها به تو نمی‌رسند ( مجموعه شعر و عکس )
داستان و فیلم نامه
- مسیح سرگردان
- سلام! خانم رنگین کمان!
- زنجیری (فیلم‌نامه)
- پوکه (فیلم‌نامه)
ترجمه ها
- جهان در بوسه‌های ما زاده می‌شود، اشعار شاعران جهان
- فرشته‌ای در کنار توست!، شعرهای مارگوت بیکل، با همکاری ندا زندیه
- دو فنجون قهوه، دو نخ سیگار، شل سیلور استاین
- باران یعنی: تو بر می‌گردی!، نزار قبانی
- نه! نمی‌خواهم ببینمش…، فدریکو گارسیا لورکا
- آوازهای کولی، فدریکو گارسیا لورکا
- تمام کودکان جهان شاعرند!، اشعار شاعران جهان
- نامه به کودکی که هرگز زاده نشد، اوریانا فالاچی
- یک مرد، اوریانا فالاچی
- به سلامتی برادرم هیچ‌کس!، چارلز بوکوفسکی
- ماهی مست، اورهان ولی
- زوزه، آلن گینزبرگ، با همکاری حسن علیشیری
- چشمان تو قاتل منند، مختوم قلی فراغی
- دیوارها سخن نمی‌گویند، احمد کایا، با همکاری آیدین آقاخانی
- جنس ضعیف، اوریانا فالاچی
- خدا در لباس کارگری، کارل سندبرگ
تصحیح متون و بازسرایی
- عاشقانه‌های سلیمان، (بازسرایی غزل غزل‌های سلیمان)
- حافظ یاغی
- پری کوچک
- مرا به خانه‌ام ببر!
قطعه های موسیقی
- رویای ما / خواننده: ابی و شادمهر عقیلی
- تاریک تاریکم / خواننده: حامد بهداد
- تلفن / خواننده: تینو
- باغ انار / خواننده: دانیال قدیملو
- بارون / خواننده: کیان
- اگه دوباره / خواننده: میلاد فرهودی
- وصیت / خواننده: نوا
- اگه بارون بیاد / خواننده: نهان
- بارونو دوست داری / خواننده: حمید مدیری
- اگه برگردی / خواننده: ناصر رشیدی
- حسادت / خواننده: حمیدرضا یوسفی
- تاکسی / خواننده: مانی رهنما / مجید صفدری
- چشماتو می‌بوسم / خواننده: محمد جمالزاده
- سایه مرد / خواننده: مجید صفدری
- آی! خدا جون / خواننده: شیما فراز
- یه دختر / خواننده: ابی / شادمهر عقیلی
- کافکا / خواننده: مجید صفدری
- می‌شه عاشق تو بود / خواننده: حمیدرضا یوسفی
- ستاره / خواننده: شادمهر عقیلی
- پونز / خواننده: شاهین نجفی
- رانندگی در مستی / خواننده: شاهین نجفی
- بوسه فرانسوی / خواننده: آرمان شادی‌وند
- آلیس/خواننده: شاهین نجفی
- عمو نوروز/خواننده: شاهین نجفی
- سینما/خواننده: حمید رضا برومندیار
- کوچه نسترن /خواننده: ابی
- آلبوم لاله‌زار / خواننده: ابی
ترانه برای سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی
- فیلم‌سینمایی «متروپل» /کارگردان: مسعود کیمیایی / خواننده: رضا یزدانی
- فیلم‌سینمایی «خط ویژه» /کارگردان: مصطفی کیایی / خواننده: رضا یزدانی
- تیراژ پایانی فیلم سینمایی مطرب/کارگردان: مصطفی کیایی/خواننده: پرویز پرستویی و عایشه گل جوشکن
- فیلم‌سینمایی «حکم» /کارگردان: مسعود کیمیایی / خواننده: رضا یزدانی
- فیلم سینمایی «رئیس» /کارگردان: مسعود کیمیایی / خواننده: رضا یزدانی
- فیلم سینمایی «محاکمه در خیابان» /کارگردان: مسعود کیمیایی / خواننده: رضا یزدانی
- فیلم سینمایی «هفت ترانه» /کارگردان: بهمن زرین‌پور / خواننده: شروین نجفیان
- فیلم سینمایی «سرود تولد» /کارگردان: محمد قویتن / خواننده: امین حیایی
- فیلم سینمایی «نسکافه داغ داغ» /کارگردان: امیر قویتن / خواننده: خسرو شکیبایی
- فیلم سینمایی «رفقای فراموش شده» /کارگردان: روزبه روحی‌پور / خواننده: رضا یزدانی
- فیلم سینمایی «دموکراسی تو روز روشن» /کارگردان: علی عطشانی
- فیلم سینمایی «گام‌های معلق» /خواننده: رضا یزدانی
- فیلم سینمایی «کسی از گربه‌های ایران خبر ندارد» /کارگردان: بهمن قبادی / خواننده: شروین نجفیان
- فیلم سینمایی (قاتل اهلی) به کارگردانی (مسعود کیمیایی) با خوانندگی ” امیر دانایی “
- ترانه تیتراژ سریال کوچه اقاقیا
- ترانه تیتراژ سریال توپ گرد
- ترانه تیتراژ سریال عشق گمشده
- ترانه تیتراژ سریال متهم گریخت
- ترانه تیتراژ سریال کنکوری‌ها
- ترانه تیتراژ سریال بعد از بیداری
- ترانه تیتراژ سریال شب‌نشینی
- ترانه تیتراژ سریال رانت‌خوار کوچک
- ترانه تیتراژ سریال زندگی به شرطِ خنده
- ترانه تیتراژ سریال کمربندها را ببندید
- ترانه تیتراژ سریال مرگ تدریجی یک رؤیا
- ترانه تیتراژ سریال آئینه
- ترانه تیتراژ سریال قلب یخی
- ترانه تیتراژ سریال بدون شرح
عکاسی
یغما گلرویی از بسیاری چهره های فرهنگی مانند محمود دولت آبادی، جواد مجابی، مسعود کیمیایی، سیمین بهبهانی، سید علی صالحی، شیرین عبادی، ایرج جنتی عطایی، محمد حقوقی، شمس لنگرودی و… عکاسی کرده است.
چنانچه درباره زندگی‌نامه یغما گلرویی نقطه نظر یا دیدگاه خاصی دارید؛ لطفاً آن را در قسمت نظرات و پرسش‌ها با ما و دیگر مخاطبان ستاره، در میان بگذارید.
