ستاره| سرویس علوم – الکل مایعی مرکب از عامل هیدروکسیل (-OH) و بسیار پرکاربرد است. از مصارف بهداشتی گرفته تا صنعتی، سالیان درازی است که از آن استفاده میشود. اما سوالی که در روزهای اوج شیوع بیماری کوید ۱۹ بسیار مطرح میشود، تفاوت الکل صنعتی و طبی است و اینکه آیا میتوان از هر دو برای ضدعفونی کردن استفاده کرد؟ برای پاسخ به این سوال لازم است تفاوت دو ماده سازنده این نوع الکلها، یعنی اتانول (الکل طبی) و متانول (الکل صنعتی) و کمی از مبانی علم شیمی را بررسی کنیم.
در این مقاله آورده شده است:
اتانول چیست؟
اتانول، یا اتیلالکل یک مایع بیرنگ و قابل اشتعال است که به سادگی تبخیر میشود. این مایع همچنین بوی شیمیایی کمی دارد. اتانول به عنوان ماده افزودنی در سوخت وسایل نقلیه، ساخت نوشیدنیهای الکلی و البته مواد ضدعفونی کننده به کار میرود. اتانول در واقع همان الکل طبی است که به آن مواد سمی یا طعم و بوی بد میافزایند تا از مصرف خوراکی آن جلوگیری شود. الکل طبی با تخمیر شکر تولید میشود. این فرایندی است که به موجب آن نوشابههای الکلی تولید میشود.
متانول چیست؟
متانول نیز نوع دیگری از الکل است که آن هم بسیار فرار بوده و هنگام سوختن، شعلهای به رنگ سفید تولید میکند. متانول برای بلع، استنشاق و حتی تماس موضعی سمی است و کمترین مقدار آن میتواند موجب کوری یا حتی مرگ شود. متانول همان الکل صنعتی است که برای تولید سایر مواد شیمیایی، سوخت ماشینهای مسابقهای و تولید آتش در فیلمها به کار میرود.
تفاوت الکل صنعتی و طبی در چیست؟
اتانول با خلوص الکل ۷۰ تا ۸۵ درصد محلولی است که چربیها را در خود حل کرده و به عنوان مایع ضد عفونیکننده به کار میرود. الکلهای طبی نیز که با استفاده از اتانول ساخته میشوند، دارای خلوص بیش از ۹۶ درصد هستند. خوب است بدانید که اگر اسپری ضد عفونی کننده شما کمتر از ۷۰ الکل داشته باشد، مصرف آن عملا بیفایده است.
اما الکل صنعتی که اساسا با متانول ساخته میشود، عموما به رنگ قرمز یا زرد است و خلوص بسیار کمتری نسبت به الکل طبی دارد و بنابراین همانطور که گفته شد تاثیری در کاهش آلودگی سطوح و دستها ندارند. همچنین مصرف خوراکی این الکل بسیار خطرناک است.
اما الکل صنعتی که اساسا با متانول ساخته میشود، عموما به رنگ قرمز یا زرد است و خلوص بسیار کمتری نسبت به الکل طبی دارد و بنابراین همانطور که گفته شد تاثیری در کاهش آلودگی سطوح و دستها ندارند. همچنین مصرف خوراکی این الکل بسیار خطرناک است.
اتانول (الکل طبی) | متانول (الکل صنعتی) |
اتانول نوعی الکل است که از گروه اتیل تشکیل میشود. | متانول از گروه متیلها تشکیل میشود. |
از لحاظ اسیدی بودن، اتانول نسبت به آب کمتر اسیدی است. | متانول از لحاظ اسیدی بودن، نسبت به آب اسیدیتر است. |
اتانول بوی سوزاننده و قوی دارد و رنگ شعله آن آبی روشن است. | متانول فرار است و بوی مشخصی دارد. در هنگام سوختن، شعله سفید روشن تولید میکند. |
معمولا، اتانول توسط تولیدکنندهها از تخمیر محصولات خوراکی تولید میشود. | متانول بیشتر از طریق فرآیندهای مصنوعی تولید میشود. |
اتانول اصلیترین ماده سازندهی نوشیدنیهای الکلی است. | از آنجا که متانول بسیار سمی است، به هیچوجه برای مصرف خوراکی و ضد عفونیکنندگی مناسب نیست. عموما در تولید مواد شیمیای و غیره کاربرد دارد. |
جایگزین الکل برای ضد عفونی کردن سطوح
به گفته مراکز بهداشتی، در صورتی که برای ضد عفونی سطوح به الکل دسترسی ندارید، میتواید وایتکس با غلظت ۱ درصد را، با مقدار مشخصی آب ترکیب کرده تا از آن یک مایع ضد عفونی کننده بسازید. این محلول را باید به صورت روزانه درست کنید. برای اینکار ۲ قاشق غذاخوری وایتکس را در ۴ لیوان آب سرد به کار ببرید.
سخن پایانی
مهمترین شاخصه الکلهای صنعتی رنگ زرد یا قرمز آنهاست؛ اگرچه شاید در این روزها، نتوان با اطمینان کامل بر اساس رنگ الکل نوع آن را مشخص کرد. توجه داشته باشید که برای ضد عفونی کردن سطوح و دستان خود، حتما مواد ضد عفونیکننده را از فروشگاههای بهداشتی معتبر خریداری کنید تا از خطرات احتمالی در امان باشید. همچنین توصیه میکنیم مطلب «شرب الکل باعث نابودی کرونا و ضد عفونی بدن نمیشود» را نیز بخوانید. آیا شما تجربهای در این خصوص دارید؟
برگرفته از: difference ،byjus، yjc