آشنایی با ماهی گلدفیش، شرایط مراقبت و نگهداری از آن ها

گونه‌های بسیار متنوعی از ماهی‌ها وجود دارند. برخی از آن‌ها برای مصارف خوراکی و برخی دیگر از آن‌ها نظیر ماهی گوپی و ماهی آنجل برای نگهداری به عنوان گونه‌های تزئینی شناخته می‌شوند. ماهی گلدفیش یکی از انواع ماهی‌ها است که در کشور ما کاملاً نام آشنا بوده و هر سال در فصل بهار و در سطح شهرها به فروش می‌رسند.

گلدفیش در لیست محبوب‌ترین ماهی‌های آکواریومی قرار می‌گیرد که علاوه بر ایران در کشورهای دیگر هم طرفداران زیادی دارد. یکی از نام‌های رایج برای انواع مختلف این گونه، ماهی قرمز است. این نامگذاری به دلیل ویژگی‌های ظاهری یکی از رایج‌ترین گونه‌های این ماهی است که بیش‌تر از بقیه پرورش داده می‌شود.

این ماهی از خانواده Cyprinidae است که گونه‌های مختلفی دارد. با توجه به شکل باله‌ها یا رنگ، نام‌های مختلفی برای هر گونه مشخص شده که می‌توان به عنوان مثال گلدفیش دم چادری، کالیگو، بلک مور یا مرواریدی نام برد.

 

 

ویژگی های ظاهری و زیستگاه

محققان همانند ماهی کوی، این ماهی را از خانواده ماهی‌های کپور می‌دانند که از لحاظ ظاهری نیز، شباهت زیادی با هم دارند. از لحاظ ظاهری، انواع مختلف ماهی گلدفیش تفاوت‌های زیادی با هم دارند که شامل رنگ، شکل باله‌ها یا چشم‌های آن‌ها می‌شود.

تصوری که بیش‌تر ما از ماهی‌های قرمز داریم، مربوط به گونه‌هایی است که نارنجی رنگ هستند و عموماً دم‌های بزرگی ندارند. نژادهای این ماهی از لحاظ ظاهری تنوع زیادی دارند و علاوه بر رنگ نارنجی، به رنگ‌های مشکی، نارنجی-سفید، مشکی- سفید، سفید یا قرمز هم دیده می‌شوند.

برخی گونه‌های این ماهی چشم‌های بیرون زده و برآمده‌ای دارند که به Bubble Eye معروف هستند. گونه دیگری به نام Veiltail دارای دمی بسیار بزرگ‌تر از بقیه گونه‌ها و البته رنگ متفاوتی است. در میان تمامی نژادهای ماهی گلدفیش تنها ویژگی مشترک، میزان رشد آن‌ها است. این ماهی اگر در شرایط خوبی نگهداری شود می‌تواند تا ۱۰ سانتی‌متر رشد کند و این میزان بیشتر حد رشد در انواع گونه‌ها گلدفیش خواهد بود.

 

زیستگاه ماهی گلدفیش

خواستگاه اصلی و اولین جایی که از گلدفیش به عنوان یک ماهی زینتی استفاده شد، کشور چین بوده است. سابقه پرورش این گونه توسط انسان به ۱۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. به طور کلی در کشورهای آسیایی شرقی می‌توان این ماهی را به صورت طبیعی در رودخانه‌ها یا تالاب‌ها مشاهده کرد. کشورهایی مانند ژاپن، تایلند یا کره هم در کنار چین در پرورش این ماهی سابقه طولانی دارند.

این ماهی بومی آب شیرین است و از نظر رفتاری بسیار آرام خواهد بود. گلدفیش با تمامی ماهی‌های آب شیرین سازگاری دارد و این ویژگی باعث شده تا در بیش‌تر آکواریوم‌ها شاهد پرورش این گونه باشیم.

 

 

شرایط نگهداری و تکثیر ماهی گلدفیش

گلدفیش را می‌توان بدون شک محبوب‌ترین ماهی آکواریومی در تمام دنیا دانست. میزان تقاضای زیاد و البته زیبایی این ماهی باعث شده تا تولید کنندگان زیادی به سمت پرورش آن روی بیاورند. همان‌طور که می‌دانید نگهداری از ماهی‌های تزئینی در خانه کار دشواری نخواهد بود، اما لازم است برای سلامت و شادابی ماهی‌های خود، نکاتی را رعایت کنید.

تغذیه

مانند بسیاری از دیگر ماهی‌ها، گلدفیش نیز از هر فرصتی برای خوردن غذا استفاده می‌کند. با توجه به تغذیه این ماهی در آب‌ها آزاد می‌توان آن‌ها را مانند ماهی لجن خوار تقریباً همه چیز‌خوار دانست. این ماهی در شرایط رشد در آب‌های آزاد از سخت پوستان، حشرات سطح آب یا گیاهان آبزی برای تغذیه استفاده می‌کند. بر خلاف برخی گونه‌های گوشت‌خوار، بیشتر رژیم غذایی این ماهی را کربوهیدارت‌ها و گیاهان تشکیل می‌دهند.

اگر قصد نگهداری این ماهی در خانه را دارید باید برای تغذیه آن از غذاهای خشک استفاده کنید. این غذاها به دو صورت حبه‌ای که در آب فرو می‌رود و یا شناور تولید می‌شوند. بخش اصلی رژیم غذایی ماهی‌هایی که در آکواریوم نگهداری می‌شوند با استفاده از این غذاها پوشش داده می‌شود. می‌توانید به عنوان منابع مغذی‌تر، از کرم حشره هم برای تغذیه گلدفیش استفاده کنید.

آب مناسب

یکی از اصلی‌ترین نکاتی که در هنگام پرورش این ماهی باید مورد توجه قرار گیرد، تهیه آب با شرایط مناسب برای آن‌ها است. آب آکواریوم این ماهی باید سرد و معتدل باشد و دمایی بین ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد داشته باشد.

اگر قصد استفاده از آب شهری برای این ماهی را دارید، لازم است در ابتدا آب را بجوشانید تا از مواد سمی و املاح اضافی پاک شود. ماهی گلدفیش علاقه به حرکت در میانه آب دارد و بهتر است جریان کافی برای این کار در آکواریوم وجود داشته باشد.

بهتر است از دستگاه اکسیژن ساز و فیلتر مواد زائد با کیفیتی استفاده کنید. با افزایش مقدار فضولات در آب، میزان اکسیژن کاهش خواهد یافت و این موضوع می‌تواند برای ماهی گلدفیش بسیار خطرناک باشد. در نهایت لازم به ذکر است که لازم است از آبی با ph خنثی با نزدیک به آن برای پرورش این گونه استفاده شود.

 

 

نکات بهداشتی برای نگهداری از ماهی گلدفیش

بر خلاف جثه کوچک این ماهی، باید انتظار داشته باشید که میزان زیادی مواد زائد در آکواریوم آن‌ها وجود داشته باشد. گلدفیش در صورت وجود منابع کافی غذا، به صورت مداوم تغذیه می‌کند و این موضوع باعث می‌شود مقدار زیادی فضولات در آب آکواریوم دیده شود.

این مواد سمی بوده و باعث کدر شدن آب می‌شوند. با توجه به این موضوع لازم است به کیفیت آب آکواریوم محل نگهداری آن‌ها دقت زیادی داشته باشید. یکی از راهکارهای حفظ بهداشت آب برای مدت طولانی‌تر این است که از آکواریوم‌هایی با ابعاد بزرگ‌تر استفاده شود، چرا که تنگ‌های کوچک برای پرورش این گونه مناسب نیستند.

 

 

تولید مثل ماهی گلدفیش

عموماً زمان تخم‌ریزی این ماهی بین ماهی‌های فروردین و اردیبهشت خواهد بود. در هر سری تخم‌گذاری بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تخم رها می‌شوند که در همه آن‌ها لقاح انجام نشده است. از تخم‌هایی که در آن‌ها لقاح انجام نشده تنها ماهی ماده به وجود خواهد آمد.

بین ۵ تا ۷ روز پس از آزاد سازی تخم، لاروها تشکیل می‌شود. در مراحل ابتدایی زندگی، این لارو‌ها از پلانکتون‌های موجود در آب تغذیه می‌کنند. بهتر است در آکواریوم محل نگهداری این ماهی از گیاهان و خزه‌ها آبی استفاده شود، چرا که بهترین محل برای تخم گذاری آن‌ها است.

هر چه دمای آب محل نگهداری تخم‌ها کمتر باشد، فرآیند تبدیل شدن به لارو و مراحل بعدی رشد، سریع‌تر خواهند بود. برای تغذیه لاروهای این ماهی می‌توانید از تخم ماهی زنده، تخم میگوی منجمد و پودر شده یا کرم قرمز پودر شده استفاده کنید.

 

 

تشخیص نر یا ماده بودن ماهی گلدفیش

برای تشخیص جنسیت این ماهی نیازی به تخصص یا دانستن اطلاعات خاصی نخواهید داشت. برای این کار می‌توانید ویژگی‌های ظاهری یا رفتار آن‌ها را زیر نظر بگیرید. در ادامه چند روش کارآمد برای تشخیص جنسیت گلدفیش را عنوان خواهیم کرد.

• مقایسه اندازه ماهی‌های در فصل تخم ریزی: در بسیاری از گونه‌ها اندازه ماهی ماده به نسبت نر در این دوران بزرگ‌تر خواهد بود.
• اگر بین دو چشم و دهان این ماهی برآمدگی وجود داشت، این احتمال وجود دارد که ماهی، نر باشد.
• الگوی رشد ماهی نر در زمان تخم ریزی کاملاً با ماهی ماده متفاوت است. جفت نر عموماً برای جلب توجه ماده در جهت براق‌تر شدن رنگ پولک‌ها یا رشد موها پیش می‌رود.

 

طول عمر ماهی گلدفیش

میان طول عمر این ماهی در شرایط بسته و کنترل شده و شرایط آب‌ها آزاد، تفاوت بسیار زیادی دیده می‌شود. عموما یک دوره ۱۰ تا ۲۰ ساله برای طول عمر این ماهی، معمول به نظر می‌رسد. دقت داشته باشید که شرایط نگهداری از ماهی گلدفیش می‌تواند به صورت مستقیم روی طول عمر آن‌ها اثر داشته باشد.

با توجه به این موضوع و شرایط بهتری که این ماهی‌ها در آب‌های آزاد دارند، می‌توان مشاهده کرد تا سنین بالاتر از ۲۰ سال هم رشد کرده و به زندگی ادامه می‌دهند.

 

سخن آخر 

شرایط نگهداری از این ماهی در خانه، چندان دشوار نیست و همین موضوع هم باعث شده تا عید هر سال، بیش‌تر خانواده‌های ایرانی اقدام به خرید این ماهی می‌کنند. البته که به دلیل نگهداری در شرایط نامناسب میزان رشد و زنده ماندن درصد زیادی از آن‌ها، بسیار پایین است.

در نهایت توجه داشته باشید که این ماهی نیاز به تغذیه به صورت مداوم دارد، اما دقت داشته باشید که به اندازه کافی غذا در اختیار ماهی گلدفیش قرار دهید، چرا که میزان باقی مانده از غذاها، باعث کدر و آلوده شدن آب خواهند شد.