نویسنده: صفورا دادخواه
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – لب شکری عارضه‌ای مادرزادی است که از بدو تولد قابل تشخیص است. لب شکری بودن بر روی زیبایی فرد تأثیر داشته و در صورت برطرف نشدن می‌تواند باعث ایجاد برخی مشکلات روحی در آینده شود. شکاف کام یا لب شکری به دلایل مختلفی بروز می‌کند و خوشبختانه امروزه قابل درمان است. معمولا مادران نگرانی‌های زیادی در این باره دارند اما برخی از این نگرانی‌ها بی مورد است؛ چرا که قابل درمان خواهد بود. در ادامه با عوامل موثر در لب شکری شدن کودکان یا شکاف کام، روش‌های تشخیص و درمان این عارضه، آشنا می‌شویم.
علت لب شکری شدن کودکان چیست؟
- اجزای صورت تا سه ماهگی جنین رشد کرده و بسته می‌شوند حال اگر در این مدت زمان، مادر باردار در معرض بیماری‌هایی قرار بگیرد که ناچار به استفاده از دارو شود؛ احتمال بروز شکاف در لب و دهان جنین، افزایش می‌یابد. دارو‌هایی که در بروز لب شکری موثر هستند شامل دارو‌های ضدصرع، ضدتشنج، آرامبخش و دارو‌های کورتونی می‌شوند که برای جلوگیری از لب شکری شدن و شکاف کام نوزاد، مادر باردار باید استفاده از خیلی از داروها را کنار گذاشته و یا حتما طبق نظر پزشک متخصص خود، آنها را مصرف کند.
- اختلال در سیستم ایمنی مادر نیز از عوامل بروز لب شکری در نوزاد است؛ بنابراین عفونت‌های دوران بارداری باید به شدت جدی گرفته شوند و بیماری‌هایی از قبیل سرخک، سرخجه و سایر بیماری‌های عفونی و باکتریایی سریعا درمان شوند تا سیستم ایمنی دچار اختلال نشود. اگر مادر باردار به دیابت مبتلا شده است (دیابت بارداری) باید از نظر میزان قند خون تحت کنترل قرار گیرد چرا که این بیماری هم در بروز عارضه لب شکری یا شکاف کام، دخیل است.
- سیگار یکی از عوامل مهم در بروز لب شکری است. (اثرات سیگار کشیدن در دوران بارداری بر رشد جنین) اما حتی اگر مادر باردار سیگار هم نمی‌کشد، نباید در محیطی قرار گیرد که با دود سیگار آلوده شده است.
- هیجانات و استرس‌ها هم از دیگر عوامل تاثیرگذار هستند. مادر باید در دوران بارداری خود از تمامی استرس‌های روانی و محیطی به دور باشد و در شرایطی آرام و بدون دغدغه دوران بارداری را سپری کند. داشتن آرامش رحی و روانی مخصوصا در سه ماه اول بارداری بسیار اهمیت دارد.
- لب شکری شدن کودکان می‌تواند زمینه ارثی هم داشته باشد. در خانواده‌هایی که این عارضه وجود دارد؛ احتمال بروز آن نیز به مراتب بیشتر است؛ بنابراین انجام نکات و مراقبت‌های لازم، به جلوگیری از لب شکری شدن نوزاد کمک بزرگی می‌کند.
- سوء تغذیه هم نقش پررنگی در بروز لب شکری یا شکاف کام دارد. بر همین اساس ویتامین‌های گروه A و B و اسید فولیک به خصوص در سه ماه اول بارداری باید حتما به طور کافی، مصرف شوند.
علائم لب شکری چیست و روش درمان کدام است؟
تعیین زمان دقیق عمل جراحی برای هر نوزاد متفاوت است و بستگی به موارد مختلفی از جمله میزان شدت شکافتگی لب و یا کام و همچنین میزان سلامت عمومی نوزاد دارد. بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که نوزاد در سن ۶ ماهگی مورد عمل جراحی قرار بگیرد. با بزرگ‌تر شدن کودک ممکن است نیاز به جراحی‌های بیشتری نیز وجود داشته باشد، اما معمولاً در همان نوزادی این مشکل برطرف می‌شود.
چطور می توانیم از لب شکری شدن کودکان جلوگیری کنیم؟
شکاف لب و کام می‌تواند والدین و نوزادان را با مشکلات مختلفی روبه‌رو کند که البته بیشتر به نوع و شدت شکاف بستگی دارد.
- مشکلات تغذیه‌ای یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها پس از تولد نوزاد است. نوزادانی که شکاف کامل لب و شکاف کام دارند توانایی گرفتن سینه مادر یا شیشه‌شیر‌های معمولی را ندارند. در این مورد باید از سرشیشه‌های مخصوص استفاده کنند.
- عفونت‌های گوش و کاهش شنوایی از دیگر مشکلاتی است که کودکان لب شکری را تهدید می‌کند. برای پیشگیری از بروز این مشکل، باید به طور مرتب با پزشک کودک، در ارتباط باشید.
- مشکلات گفتاری در کودکان مبتلا به شکاف کام و لب می‌تواند وجود داشته باشد. صدای این کودکان به خوبی انتقال داده نمی‌شود و ممکن است صدایشان تودماغی و غیرقابل فهم شود. البته همۀ کودکان این مشکل را ندارند و برخی از مشکلات گفتاری کاملا با جراحی برطرف می‌شوند اما برخی نیز نیاز به اقدامات اضافه‌تر مثل تمرینات مکرر با گفتاردرمانگر دارند.
- مشکلات دندان یا فک به دلیل عدم تکامل کامل دهان نیز ممکن است وجود داشته باشد. در کودکان لب شکری دندان‌ها می‌تواند به هم ر‌یخته، نامنظم و گاهی در محل شکاف لب و کام دربیایند که لازم است برای رفع این مشکلات کودک تحت نظر یک دندان‌پزشک کودکان باشد و شاید نیاز به ارتودنسی دندان باشد.
- مشکلات تنفسی در هنگام شیر خوردن به دلیل یکی بودن راه‌های دهان و بینی، از دیگر مشکلات کودکان لب شکری است. برای رفع این مشکل باید شکل درست شیر دادن را از پزشک بپرسید. درصورتی‌که روش صحیح شیر‌دهی به مادران آموزش داده شود، این مشکل به وجود نمی‌آید. در انتهای این مقاله می‌توانید چگونگی شیر دادن به نوزادان لب شکری را بخوانید.
- عدم اعتماد به نفس کافی هم می‌تواند به دلیل تفاوت ظاهر و مشکلات تکلمی، در این کودکان کمی مشکل‌ساز شود که با راهکارهای مختلف می‌توان آن را برطرف نمود.
اقدامات و راهکارهایی برای پیشگیری از شکاف کام و شکاف لب در نوزادان وجود دارد که برخی از آنها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- انجام مراقبت‌های لازم برای گذراندن یک بارداری سالم
- مراجعه به پزشک قبل از بارداری
- انجام معاینات پزشکی قبل از بارداری
- شروع مصرف قرص یدوفولیک یا اسید فولیک از چند ماه قبل از بارداری
- انجام آزمایش‌های تشخیصی برای مادران با سابقه ژنتیکی و خانوادگی
چطور باید به نوزاد لب شکری شیر بدهیم؟
اگر نوزاد لب شکری داشته باشید ممکن است بسیار وسوسه شوید که به جای تغذیه او با شیر مادر، به شیر خشک پناه ببرید اما این کار، صحیح نیست. شیر مادر آنقدر مواد مغذی دارد که نمی‌توان به این سادگی‌ها از آن، دست کشید. تغذیه کودکان لب شکری با شیر مادر امکان‌پذیر است. کافی است کمی حوصله به خرج دهید و روش صحیح آن را یاد بگیرید. در مطلب شیر دادن به نوزاد لب شکری؛ چطور به نوزاد لب‌شکری خود شیر دهیم؟به تفصیل به این موضوع پرداخته‌ایم که مطالعه آن، به شما کمک بسیاری می‌کند.
سخن آخر…
آیا شما تجربه یا دیدگاهی در این باره دارید؟ اگر نظر خاصی در این رابطه داشته و یا با چنین کودکانی برخورد داشته‌اید؛ نظرات و تجربیات خود را در انتهای این صفحه در قسمت “نظرات و پرسش‌ها” با ما و دیگر خوانندگان مجله ستاره، به اشتراک بگذارید.
