نویسنده: فاطمه حکمت شعار
بروزرسانی: 27 مهر 1400
ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – فیلم به عنوان پرطرفدارترین رسانه‌ی علمی تخیلی، سهم مهمی در جذب طرفداران این گونه‌ی مهیج داستانی دارد. ترکیب تصورات علمی و تخیلات ذهنی و ترسیم دنیای آینده و یا آرزو‌ها و هراس‌های انسانی، همواره و در هر دوره‌ی زمانی توجه بشر را به خود جلب کرده است. در این مطلب، با معرفی بهترین فیلم های علمی تخیلی شما را به گشت‌و‌گذاری در دنیای ذهن خلاق و پیچیده‌ی خالقان این آثار، دعوت خواهیم کرد.
معرفی ژانر علمی تخیلی
ژانر علمی‌تخیلی (Science-Fiction یا به اختصار SCI-FI) گونه‌ای از تولیداتی را شامل می‌شود که تصوراتی از دانش انسانی را در دایره تخیلاتش وسعت داده و شرایطی عجیب، پیشرفته، پیچیده، ترسناک یا متفاوت را در باورش رقم بزند. زمان عنصری کلیدی در این گونه محسوب شده و در غالب مواقع با آینده‌ای سیاه و عجیب روبرو می‌شویم. آینده‌ای که متاثر از آرزو‌های تمام‌نشدنی انسان، پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی، هجوم موجودات سیارات دیگر و یا فجایع زیست‌محیطی، ظاهرا قرار نیست چون افسانه‌ها روشن و امیدوارکننده باشد.
آغاز این گونه مهیج و محبوب را در سینما به «جورج ملیس» فرانسوی خلاق نسبت می‌دهند. جورج ملیس (ژرژ ملی‌یس) بنیانگذار صنعت فیلم‌سازی نوین، با دو فیلم مشهور صامتش «سفری به ماه» در ۱۹۰۲ و «سفر غیر ممکن» در ۱۹۰۴، سفر‌های عجیب فضایی را به نمایش گذاشت. «سفری به ماه» فیلم ۱۴ دقیقه‌ای که با اقتباس از آثار «ژول ورن» و «هربرت جورج ولز» ساخته شده، اولین فیلم علمی‌تخیلی تاریخ سینماست.
یکی از مهمترین و ماندگارترین آثار کلاسیک این ژانر توسط کارگردان معروف آلمانی «فریتز لانگ» به روی پرده رفت. شاهکار صامت و سیاه‌و‌سفید «متروپلیس» در ۱۹۲۷ که به گران‌ترین فیلم دهه بیست میلادی شهرت یافت، به نوعی قواعد ژانر علمی‌تخیلی را بنیان نهاد. این فیلم، پادآرمان‌شهری در قرن بیست‌و‌یک را نشان بیننده می‌دهد که ساکنین را به دو گروه کارگر و حاکم تقسیم کرده؛ طبقه حاکم اندیشمند در برج‌های سطح زمین و کارگران فرمانبردار در کارخانه‌های زیرزمینی ساکن هستند.
اوج تکامل این ژانر در دهه ۶۰ میلادی اتفاق افتاد. «۲۰۰۱: یک ادیسه فضایی» اثر درخشان کارگردان شهیر سینما «استنلی کوبریک» در ۱۹۶۸، یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین فیلم‌های تاریخ سینماست که نگاهی تازه را به ژانر علمی‌تخیلی تزریق کرد. این اثر ماندگار با محتوایی متافیزیکی تکامل بشر، رابطه میان او و ماشین، و زندگی خارج از این خاک را با جلوه‌های بصری فوق‌العاده و دقت بالای علمی به تصویر می‌کشد. این فیلم را بزرگترین اثر علمی‌تخیلی کلاسیک تاریخ سینما معرفی می‌کنند.
در آغاز دهه هفتاد، ورود تکنیک‌های کامپیوتری در سینما جان تازه‌ای به آثار علمی‌تخیلی داد. «جورج لوکاس» در ۱۹۷۷ با خلق «جنگ‌های ستاره‌ای» که در ایران با عنوان «جنگ ستارگان» می‌شناسیمش، یکی از پرطرفدارترین فیلم‌های علمی‌تخیلی جهان را به مخاطبین عرضه داشت که تا به امروز هم ادامه دارد. این فانتزی علمی‌حماسی که در کهکشانی نامعلوم اتفاق می‌افتد، به سومین فیلم پرفروش تاریخ سینما و فرانچایزی محبوب مبدل شد و تاثیرات شگرفی در فرهنگ و اجتماع از خود به جای گذاشت.
در ۱۹۸۰ «بیگانه» اثر «ریدلی اسکات» یکی از بزرگترین کارگردانان جهان، تلفیقی از سینمای وحشت و علمی‌تخیلی را در قامت بیگانگان فضایی به نمایش گذاشت. دو سال بعد یکی از بهترین فیلم‌های «استیون اسپیلبرگ» و یکی از زیباترین آثار علمی‌تخیلی سینمای جهان بر پرده نقره‌ای به نمایش درآمد. «ای.تی» یک موجود فضایی متفاوت، دوست‌داشتنی و مهربان را به سینمادوستان معرفی کرد. علاوه بر موجودات فضایی، سفر در زمان، پیشرفت‌های تکنولوژی یا پزشکی و آینده بشر از دیگر موضوعاتی است که فیلم‌های علمی‌تخیلی بر پایه‌ی آن ساخته می‌شود.
«برخورد نزدیک از نوع سوم» «فرانکشتاین» «پرتقال کوکی» «بلیدرانر» «بازگشت به آینده» «ترمیناتور» «پارک ژوراسیک» «ماتریکس» و «تغییر چهره» تعدادی دیگر از بهترین فیلم های علمی تخیلی هستند که در قرن بیستم تولید و پخش شدند. در هزاره سوم به مدد پیشرفت‌های روزافزون تکنولوژی، جذابیت‌های بصری بیشتری هم به این گونه مهیج سینمایی وارد شده و آثار علمی‌تخیلی با تکیه بر دو عنصر جلوه‌های ویژه و روایت‌های داستانی تازه و جذاب، بیش از پیش در جذب مخاطب موفق عمل می‌کنند. در ادامه به ده اثر برتر این ژانر در عصر حاضر می‌پردازیم.
بهترین فیلم های علمی تخیلی در قرن ۲۱ بر اساس نگاه منتقدان Metacritic
ترتیب فیلم‌ها بر اساس امتیاز متاکریتیک از کمترین به بیشترین فهرست شده است.
۱۰. شیوع (Contagion 2011)
- Metacritic ۷۰%
- IMDB ۶.۶/۱۰
- کارگردان: استیون سودربرگ
بعد از سالها بار دیگر نام این اکشن‌درامای علمی‌تخیلی در میان سینمادوستان مطرح شد. آن هم به دلیل معضلی جهانی که این‌روزها صدر اخبار را به خود اختصاص داده: کرونا! موضوع این فیلم هم درباره شیوع گسترده ویروس آنفلوآنزایی مقاوم و کشنده در دنیایی آخرالزمانی است. بیماری عفونی واگیرداری که از شرق آسیا آغاز شده و به سرعت از طریق تماس بین انسانها، به سایر ممالک سرایت کرد و جان بسیاری از افراد را گرفت. این اتفاق، اعتماد عمومی افراد را نسبت به هم از بین برده و هراسی روزافزون را در سطح جامعه بوجود آورد. فیلم فارغ از نگاه آینده‌نگرش که متاثر از گسترش بیماری‌های سارس و آنفلوآنزای خوکی بود، به موضوعی مهم‌تر پرداخته که رفتار انسانها در مواجهه با این نوع بحران را شامل می‌شود. این فیلم نامزدی جایزه ساترن بهترین فیلم ترسناک را از آکادمی فیلم‌های علمی‌تخیلی ترسناک آمریکا، بدست آورد.
پیشنهاد می‌کنیم مطالب بهترین فیلم‌های کریستوفر نولان، بهترین فیلم‌های دی کاپریو و بهترین فیلم‌های کیت وینسلت، این مقاله را در ستاره مطالعه کنید.
۹. میان ستاره‌ای (Interstellar 2014)
- Metacritic ۷۴%
- IMDB ۸.۶/۱۰
- کارگردان: کریستوفر نولان
۸. تلقین (Inception 2010)
- Metacritic ۷۴%
- IMDB ۸.۸/۱۰
- کارگردان: کریستوفر نولان
۷. یک مکان ساکت (A Quiet Place 2018)
- Metacritic ۸۲%
- IMDB ۷.۵/۱۰
- کارگردان: جان کرازینسکی
۶.آواتار (Avatar 2009)
- Metacritic ۸۳%
- IMDB ۷.۸/۱۰
- کارگردان: جیمز کامرون
۵.برف شکن (Snowpiercer 2013)
- Metacritic ۸۴%
- IMDB ۷.۱/۱۰
- کارگردان: بونگ جون هو
۴. فرزندان انسان (Children of Men 2006)
- Metacritic ۸۴%
- IMDB ۷.۹/۱۰
- کارگردان: آلفونسو کوآرون
این فیلم هم چون بیشتر آثار علمی‌تخیلی معاصر، نگاهی قابل تامل به آینده تلخ و تاریک فرزندان انسان دارد. انسانی که با جنگ‌آوری، تبعیض نژادی، قدرت‌طلبی، خودخواهی و … حیات خود و این کره خاکی را به خطر انداخته و سرنوشتی بی‌روح و مایوسانه را برای نسل‌های بعد رقم خواهد زد. فیلم در آینده‌ای نزدیک و با غم از دست دادن جوان‌ترین انسان روی کره زمین، آن هم در سن هجده سالگی آغاز می‌شود. در طی هجده سال گذشته بشر به دلایل تشعشعات ماهواره‌ای، آلودگی هوا و بیماری‌های خاص، قدرت باروری را از دست داده و امیدی به بقای نسل انسان نیست. در چنین شرایطی که سایه جنگ و مرگ و تباهی دنیا را تیره و تار کرده، معجزه‌‌ی بارداری دختری سیاهپوست، امید تازه‌ای در اوج ناامیدی است. این تریلر محتوا محور ارزشمند و تحسین‌شده، دو جایزه فستیوال فیلم ونیز و نامزدی شیرطلایی این فستیوال، نامزدی سه جایزه اسکار از جمله بهترین فیلمنامه اقتباسی و دو جایزه بفتا از میان سه نامزدی را در کارنامه دارد.
۳. او (Her 2013)
- Metacritic ۹۰%
- IMDB ۸.۰/۱۰
- کارگردان: اسپایک جونز
«او» یکی از شاهکارهای رمانتیک ژانر علمی‌تخیلی و یکی از متفاوت‌ترین و عمیق‌ترین عاشقانه‌های سینمای معاصر است. تخیلی که آنقدر حقیقی به نظر می‌رسد که نمی‌توان واقع‌گرایانه تصورش نکرد. «او» از تنهایی درونی انسانی می‌گوید که در حصار مدرنیته اسیر شده؛ داستان عادت و قرابت او با تکنولوژی، که نتیجه‌ای جز از بین رفتن تعاملات اجتماعی و روابط انسانی، در پی نخواهد داشت. در این دنیای ماشینی محتمل، رابطه‌ای عاشقانه میان یک انسان و سیستم‌عامل هوشمندش اتفاق می‌افتد. رابطه‌ای که در خارج از دنیای هوش مصنوعی، برای طرف انسانی غالبا محکوم به شکست می‌شد. فارغ از روایت هوشمندانه، بیشترین تاثیرگذاری فیلم را باید مرهون «واکین فینیکس» و اجرای خیره‌کننده‌اش دانست. از میان پنج نامزدی جوایز اسکار و سه نامزدی گلدن‌گلوب، تنها جایزه اسکار و گلدن‌گلوب بهترین فیلمنامه، سهم این درامای درخشان بود.
پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را در ستاره مطالعه کنید.
- بهترین فیلم‌های واکین فینیکس
- بهترین فیلم‌های جولیان مور
- بهترین انیمیشن‌های دنیا
- بهترین فیلم‌های جورج کلونی
۲. وال.ای (WALL.E 2008)
- Metacritic ۹۵%
- IMDB ۸.۴/۱۰
- کارگردان: اندرو استنتون
۱. جاذبه (Gravity 2013)
- Metacritic ۹۶%
- IMDB ۷.۷/۱۰
- کارگردان: آلفونسو کوآرون
سخن آخر
بیش از یک قرن از تولد سینمای علمی‌تخیلی می‌گذرد. سینمایی که با الهام از داستان‌های نویسندگانی چون «ژول‌ورن» شکل گرفت و با رشد علم و فناوری، امروزه در خلق تصورات محال انسانی هم در قالب تصویر، موفق‌تر از همیشه عمل می‌کند. بواسطه همین پیشرفت‌های تکنولوژی که یکی از مهمترین مولفه‌های ساخت آثار علمی‌تخیلی است، شاهد آثار درخشانی در عصر حاضر بوده‌ایم. علاوه بر ده اثر فوق، در میان بهترین فیلم های علمی تخیلی معاصر عناوین برتر دیگری هم چون «دانی دارکو» «خرچنگ» «میزبان» «لوپر» «کد منبع» و «مریخی» وجود دارند. «درخشش ابدی یک ذهن پاک» از بهترین فیلم‌های جیم کری، «مکس دیوانه: جاده خشم» از بهترین فیلم‌های چارلیز ترون، و «نابودی» از بهترین فیلم‌های ناتالی پورتمن، سه نمونه دیگر از بهترین فیلم‌های این ژانر هستند که پیش از این به آن پرداخته‌ایم. شما هم در تکمیل این اسامی ما را همراهی کنید و بهترین فیلم های علمی تخیلی که می‌شناسید را با ما و سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید.
بدون نام
بسیار عالی به نظر من هم آواتار اصلا فیلم خوبی نبود فقط واسه زمان خودش خیلی چیز خفنی بود و
الان خیلی فیلمای بهتر از نظر تکنیکی داریم
در عوض ا کوایت پلیس خیلی فیلم قشنگیه من واقعا لذت بردم.
با تشکر از مطلب خوبتون و فیلمای خوبی که معرفی میکنید