نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 15 آذر 1402
گل یوکا یکی از گونه‌های گیاهی است که از قدیم الایام توجه دوستداران گل را به خود جلب کرده است. شایعاتی وجود دارد که گیاه یوکا انرژی بد را از منازل دور می‌کند و این به محبوبیت آنها افزوده است. از طرفی به دلیل ماندگاری و نگهداری آسان در بین گونه‌های گیاهی گلدانی از جمله گلهای پرطرفدار و مورد تقاضا است.
اگرچه معنای گل یوکا مشخص نیست، اما داستان آن به دوران باستان یعنی قرون وسطی باز می‌گردد. در آن زمان اعتقاد بر این بوده که گل یوکا در ورودی قلعه‌ها ارواح شیطانی را دور می‌کند. در واقع این گل در بالای تخت پادشاهی قرار می‌گرفت. اگر قصد خرید یوکا را دارید و در مورد مراقبت از آن سوالی دارید، با هم به بررسی دقیق‌تر آن می‌پردازیم.
مشخصات ظاهری گیاه یوکا
نام دیگر گیاه یوکا که از خانواده «مارچوبگان» است به گل یوکا معروف است. زادگاه آن آمریکای مرکزی و قاره آمریکای شمالی است. طول این گیاه که به ماندگاری بالا معروف است بین ۵۰ سانتی‌متر تا ۲ متر متغیر است. با این حال برخی از گونه‌هایی که در طبیعت تمایل به رشد نشان می‌دهند می‌توانند تا ۱۲ متر هم برسند. بنابراین برخی از گونه‌های این گل به دلیل دوام بالا می‌تواند به عنوان گلهای مخصوص تراس و بالکن و حتی در فضاهای باز مانند پارک‌ها و باغ‌ها ترجیح داده انتخاب شوند؛ از سوی دیگر برخی از آنها در فضاهای داخلی مانند خانه‌ها و دفاتر نیز یافت می‌شوند.
گیاه یوکا دارای برگهای بلند نوک تیز شمشیری است. طول برگهای آن به طور کلی به ۳۰ تا ۷۵ سانتی‌متر می‌رسد.
یوکا با برگهای رزتی شکلش که روی تنه‌‌ای ضخیم می‌رویند جلب توجه می‌کند. همانطور که برگ‌ها رشد می‌کنند، برگهای پیری که از قسمت‌های پایینی می‌ریزند به تنه ضخیم اجازه می‌دهند تا همراه با ظاهر درخت رشد کنند. برگهای یوکا تا حدی زاویه‌‌ای، سفت و سخت اما بسیار انعطاف‌پذیر هستند. این برگ‌ها روی یک ستون مانند ستون فقرات قرار گرفته‌‌اند که دارای لبه‌های دندانه دار هستند. الیاف نخ مانندی نیز از انتها و لبه‌های برگهای در حال بلوغ گیاه یوکا آویزان می‌شوند.
برگهای یوکا همیشه سبز هستند، اگرچه گاهی سایه‌های رنگی متنوعی از آبی کم رنگ تا سبز تیره در آنها دیده می‌شود. برخی از زیرگونه‌ها ممکن است رنگی متنوع با نوارهای طولی سفید یا کرم رنگ داشته باشند. برگهای قسمت‌های پایینی ساقه نیز نسبتاً کم رنگ، مرده و قهوهای هستند، اما برگهای جوان در لایه‌های بالایی رنگ پر جنب و جوش‌تری دارند.
در کشورهای دارای آب و هوای مدیترانه‌‌ای مانند فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، ترکیه، یونان این گیاه به طور طبیعی کشت می‌شود. در آب و هوای خنک و دراواخر تابستان، آنها می‌توانند با گلهای سفید خوشه‌‌ای خودنمایی کنند و هفته‌ها در شکوفه بمانند. هرچند در آب و هوای معتدل زودتر هم گل می‌دهند. این گل زیبا حساس بوده و دوست ندارد برگ‌هایش به هیچ مکان یا شیئی در محیط اطراف آن برخورد کند.
معرفی انواع گیاه یوکا
حدود ۴۹ گونه از گل یوکا وجود دارد. زیر گونه‌های مربوط به یوکا به سختی قابل تشخیص هستند زیرا بسیار شبیه به یکدیگر هستند. شناخته شده‌ترین گونه‌های یوکا عبارتند از:
- «یوکا برگ قاشقی»: این گونه خیلی بلند نیست، می‌تواند در داخل و خارج از خانه رشد کند و تا دمای ۳۵- درجه سانتیگراد را تحمل کند.
- «یوکا گلوریوزا»: می‌تواند در داخل و خارج از خانه رشد کند، رشد چندانی ندارد و تا دمای ۲۵- درجه سانتی گراد مقاومت دارد.
- «یوکا آمریکایی»: خودنماترین گونه در میان گونه‌های گیاه یوکا است که می‌توان به آن اشاره کرد. این نوع یوکا با برگهای باریک خود می‌تواند دمای سرد تا ۲۵- درجه سانتیگراد را تحمل کند و معمولاً در فضای باز رشد کند.
نحوه آبیاری گل یوکا
این نکته خیلی مهم است که یوکا را به موقع آبیاری کنید. اگر برنامه منظمی برای آبیاری مشخص کنید، آبیاری آن هرگز شما را خسته نخواهد کرد. باید مطمئن شوید که آب به کل خاک برسد. انجام این فرآیند با آب هم دمای اتاق در ماه‌های زمستان بسیار عالی خواهد بود. این گیاه چون آب را در خود جذب می‌کند نیازی به آبیاری زیاد احساس نمی‌کند. به همین دلیل بهتر است دو بار در تابستان و یک بار در زمستان آبیاری شود. آبیاری بیش از حد می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه‌های آن شود.
نوع آبی که به گیاه خود می‌دهید بسیار مهم است. اگر از آب لوله کشی کلردار استفاده کنید، طول عمر گیاه را کاهش می‌دهید. بسیار مهم است که قبل از دادن آب به گیاه استراحت داده شود. هنگام آبیاری باید به مقدار آب نیز توجه کنید. در صورت امکان، ظرف آبی را که با آن آبیاری کردهاید عوض نکنید.
گل یوکا گیاهی که به هر مقدار آب به آن بدهید همانقدر رشد می‌کند. از آنجاییکه نمی‌تواند آب اضافی خاک را در خود نگه دارد، از آبیاری زیاد آنها خودداری کنید زیرا ریشه گیاه شروع به پوسیده شدن می‌کند. گیاه یوکا می‌تواند تشنگی را تحمل می‌کند اما آب زیاد را تحمل نمی‌کند و بیمار می‌شود.
نحوه مراقبت از گل یوکا
با وجود اینکه گل یوکا به نور خورشید علاقه دارد، نباید گیاه یوکا را نسبت به سایر گیاهان زینتی، بیشتر زیر نور مستقیم خورشید قرار داد. در غیر این صورت، برگ‌ها شروع به پژمرده شدن می‌کنند. همچنین باید برگ‌ها را گهگاهی جابه‌جا کنید تا اطمینان حاصل کنید که همه برگ‌ها از نور روز بهره می‌برند.
یوکا موجودی سرسخت است، اما نسبت به جریان هوا حساسیت زیادی نشان می‌دهد. به همین دلیل، محیط‌های بادخیز مانند جلوی کولر، درگاه‌ها یا تراس‌ها باعث پژمرده شدن برگ‌ها می‌شوند. به همین دلیل، برای گل یوکا ضروری است که آن را در مکانی قرار دهید که در معرض وزش باد قرار نگیرد.
راه های تکثیر گل یوکا در خانه
برای تکثیر گیاه یوکا مانند اکثر گیاهان، روش ریشه زایی در آب ترجیح داده می شود. برای این کار می‌توان یک شاخه از برگ آن را از شاخه‌های جوانه زده روی تنه جدا کرد و در آب قرار داد و صبر کرد تا ریشه دهد. وقتی طول ریشه به ۱۵ سانتی‌متر رسید، می‌توانید شاخه را در گلدان بکارید.
علاوه بر این مانند اکثر گیاهان، روش تکثیر بذر یکی از ساده‌ترین روش‌ها است. بعد از اینکه بذرها را به مدت یک روز در آب گرم خیس کردید، باید بذر را در عمق حداکثر ۱ سانتی‌متر دفن کنید. سپس می‌توانید ببنید که طی چند هفته با نور خورشید در خاک مناسب جوانه می‌زند. توصیه شده است که آبیاری را فقط موقع خشک بودن خاک انجام دهید.
روش دیگر این است که، یک شاخه بلند گل یوکا را به چند قسمت برش دهید و یک هفته صبر کنید تا قسمت‌های بریده شده خشک شوند. سپس می‌توانید این قسمت‌ها را با کاشت در زمین ریشه دار کنید. مناسب‌ترین دوره برای این روند پایان فصل بهار است.
خاک مناسب برای کاشت یوکا
گیاهان یوکا خاک‌های قابل نفوذ را دوست دارند. هرگز نباید از خاک باغچه برای آنها استفاده کنید. هر سال در اواسط بهار باید خاک و در صورت لزوم گلدان را عوض کنید. مخلوط کردن سنگ پوکه یا ماسه کوارتز در خاک در طول فرآیند تغییر گلدان به شما کمک می‌کند تا یک خاک سالم درست کنید. مهمترین ویژگی که باید به آن توجه کنید این است که پرلیت و ورمیکولیت را در خاک گیاه خود مخلوط نکنید. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید که خاک گیاه یوکا خود را هر از چند گاهی با ویتامین‌ها تکمیل کنید.
از طرفی یوکاها گیاهانی هستند که می‌توانند با خاک شور سازگار شوند. آنها همچنین می‌توانند در مناطق ساحلی با خاک ساحلی شور نیز رشد کنند.
نکات موقع تعویض گلدان
خاک این گل باید سالی یکبار تعویض شود. زمان ایده آل برای تغییر خاک اسفند و فروردین است. برای رشد سالمتر گل باید هر چند وقت یکبار خاک را هوادهی کرد.
یکی از نکات مهم در نگهداری از این گیاه انتخاب گلدان گل یوکا می‌باشد. گلدانی که اجازه دهد آب به طور مساوی در سرتاسر گیاه پخش شود توصیه می‌شود. برای یوکا می‌توانید یک گلدان سوراخ دار و عمیق انتخاب کنید.
روش هرس کردن یوکا
بهترین روش احیای یوکا هرس است. شاخه‌های کناری گیاه یوکا به سرعت جوانه می‌زنند. به همین دلیل می‌توانید هم از پایین و هم از بالا هرس کنید. اما نکته‌‌ای که باید به آن توجه کنید فصلی است که هرس را انجام می‌دهید. اگر در ماه‌های سرد زمستان گیاه خود را در داخل خانه هرس کنید، ممکن است محلی که در خانه هرس کردهاید آلوده شود. مانند بسیاری از گیاهان، نباید موادی مانند موم ذوب شده را روی قسمت بریده شده بمالید. درعوض، می‌توانید ناحیه برش را با قرار دادن آن برای مدت کوتاهی در مکانی که نسیم ملایمی دریافت کند، خشک کنید.
بهار و تابستان بهترین زمان برای هرس است. علاوه بر این، هنگامی که برگهای گیاه یوکا شما پژمرده می‌شود، باید برگهای پژمرده را قطع کرد تا بتواند دوباره جای خود را به دست‌آورد. این فرآیند به احیای برگهای گل کمک می‌کند.
بیماری هایی که به یوکا آسیب می‌رسانند چیست؟
مهمترین علامت بیماری قارچی، لکه‌های قهوهای روی برگهای گل یوکا است. هنگامی که چنین مشکلی را مشاهده کردید، زدودن برگهای بیمار و تجدید خاک و قرار دادن آن در گلدانی دیگر، اقدام مفیدی خواهد بود.
علاوه بر بیماری قارچی، یوکا شما ممکن است از آفاتی مانند عنکبوت و شته نیز رنج ببرد. هنگامی که چنین مشکلاتی را مشاهده می‌کنید بدون اینکه اجازه دهید گیاه به طور کامل از بین برود، باید آن را زودتر با علف کش‌ها و آفت کش‌ها درمان کنید. مشکلات آفات اغلب ناشی از بی‌نظمی در الگوی آبیاری شما یا جریان هوای بیش از حد خشک به وجود می‌آید.
مزایای گل یوکا چیست؟
اگر فکر می‌کنید که گل یوکا فقط یک گل زیبا است، در اشتباهید! زیرا این گیاه را می‌توان به عنوان غذا مصرف کرد. علاوه بر این، فواید بی‌شماری برای سلامتی انسان دارد. در اینجا به فواید یوکا می‌پردازیم.
- به لطف ماده ساپونین موجود در یوکا، خاصیت پاکسازی لکه‌های پوستی و تسکین دردهای عضلانی و مفاصل را در خود جای داده است. در برخی کشورها از شاخه و ریشه آنها در غذا استفاده می‌شود.
- با مبارزه با رادیکال‌های آزاد، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
- بدن را از سموم پاک می‌کند.
- گیاه یوکا یک مسکن طبیعی است، مخصوصاً برای دردهای میگرنی بسیار مفید است.
- با اثر ضدالتهابی خود التهاب را در بدن کاهش می‌دهد. از این جهت می‌توان گفت که علائم بیماری‌های مزمن ناشی از التهاب را کاهش می‌دهد. همچنین عوامل مستعد ابتلا به بیماری‌های مزمن را از بین می‌برد.
- سیستم گوارش را تنظیم و بهبود می‌بخشد. ثابت شده است که برای کولیت اولسراتیو در طب سنتی استفاده می‌شود.
- برای دیابت مفید است.
- گردش خون را تحریک می‌کند.
- خطر ابتلا به فشار خون بالا را کاهش می‌دهد.
- کلسترول بالا را کاهش می‌دهد.
- در برابر درمان آرتروز موثر عمل کرده است.
- وقتی روی موها بمالید، مشکل شوره سر را از بین می‌برد و به رشد سریع و سالم مو کمک می‌کند.
سخن آخر
بطور کلی یوکا یکی از گونه‌های گیاهی است که مراقبت از آن آسان است. این گیاه که یکی از گلهای لاینفک برای طراحی‌های داخلی است. یوکا که می‌تواند زیبایی برگهای سبز خود را برای سالیان متمادی حفظ کند، با نگهداری آسان و ظاهر چشمگیر خود یکی از محبوب‌ترین و دوست داشتنی‌ترین گیاهان آپارتمانی است.
این گیاه با برگهای سرسبز و سخت و دراز، گلهای ریز سفید و خوشه‌‌ای شکل و ساقه‌‌ای توپر بسیار زینتی است. همچنین گیاه یوکا یکی از محبوب‌ترین گیاهان برای تزئین مراکز اداری و هدیه دادن است. در واقع این یک واقعیت غیرقابل انکار است که این یک گونه گیاهی بادوام است که می‌تواند شرایط بسیار متفاوتی را از خاک گرفته تا آب و هوای بیابانی و معتدل را تحمل کند.
