آشنایی با گل میخک؛ شرایط نگهداری و تکثیر آن

گل میخک با نام علمی (Dianthus caryophyllus)، به عنوان گل میخک یا میخک صورتی شناخته می‌شود، گونه‌ای از دیانتوس است. این گل احتمالاً بومی منطقه مدیترانه است. این گل به ‌طور گسترده‌ و بیش از ۲۰۰۰ سال است که کشت می‌شود و در صنعت گل‌سازی، تزئینات و دکوراسیون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. گل‌های میخک را می‌توان در منزل، محیط کار، حیاط، گلخانه و بسیاری از مکان‌های دیگر نگهداری کرد.

 

مشخصات ظاهری گل میخک

گل میخک در انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام رنگ و جذابیت مخصوص به خود را دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت که گلبرگ‌های گل میخک بافت نرم و لبه‌های دندانه‌داری دارد. قطر این گل‌ها نیز بین ۳ الی ۵ سانتی‌متر متغیر است و عموماً ارتفاع آن بین ۱۵ الی ۹۰ سانتی‌متر است. این گل‌ها به رنگ‌های گوناگونی وجود دارد و برخی از آن‌ها ترکیبی از چند رنگ هستند که زیبای فوق‌العاده‌ای به آن‌ها بخشیده است. همچنین این گل‌ها در ۲ نوع با گل برگ‌های کم و گلبرگ‌های پر وجود دارد.

 

 

انواع گل میخک

به طور کلی گل میخک به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند که در هر نوع می‌تواند انواع مختلفی وجود داشته باشد.

۱. میخک استاندارد

 روی هر ساقه از گل‌های میخک استاندارد یا گل بزرگ، فقط یک گل می‌روید. ارتفاع این گونه میخک می‌تواند تا ۶۰ سانتی‌متر برسد و به همین دلیل میخک بزرگ برای استفاده در گل آرایی و گل فروشی‌ها بسیار عالی به نظر می‌رسند.

۲. میخک مینیاتوری

گونه میخک مینیاتوری یا افشانه، نوع دیگری از این گیاه است که اغلب در هر شاخه ۶ گل رشد می‌کند. اندازه این نوع میخک نسبت به گونه استاندارد آن کوچک‌تر است؛ به طوری که ارتفاع آن‌ها در نهایت به ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. محبوب‌ترین‌های گل میخک مینیاتوری عبارت‌اند از Elegance سفید و صورتی، Scarlet Rony قرمز، Tibet سفید و Exquisite سفید و بنفش.

۳. میخک پاکوتاه

میخک پاکوتاه یا کوتوله به «میدی» (همان دامن کوتاه زنانه) نیز معروف است. این گونه از میخک‌ها، گل‌های کوچک‌تر و ساقه‌های کوتاه‌تری نسبت به میخک‌های استاندارد دارند. همچنین ساقه‌های میخک‌های پاکوتاه، می‌تواند تا حدود ۳۰ سانتی‌متر رشد کند.

 

شرایط نگهداری گل میخک

نور و دما

گل میخک به طور کلی به هوای خنک احتیاج دارد اما سرما می‌تواند این گل را از بین ببرد؛ دمای مطلوب برای تولید گل ۱۰ درجه سانتی‌گراد در شب و ۱۳ تا ۱۶ درجه سانتی‌گراد در روز است.

دمای بالا می‌تواند قطر گل را کاهش دهد. همچنین نور زیاد نیز برای آن ضروری است و شدت نور، سرعت گلدهی را تعیین می‌کند. وقتی مقدار نور کم باشد گلدهی کند است و برگ بیشتر تولید می‌شود. نور کم باعث ضعیف شدن ساقه‌ها و در نتیجه کاهش کیفیت گل‌ها می‌شود. در مناطقی که دمای فصل تابستان بالا است، ایجاد کردن سایه در بعد از ظهر به شادابی و رشد و گلدهی بیشتر گل میخک کمک می‌نماید.

خاک مناسب برای گل میخک

خاک مناسب می‌تواند به رشد گل میخک کمک کند، از این رو اگر خاک زهکشی مناسبی داشته باشد و از خاک‌های شنی لومی با مواد اصلاح شده انتخاب شود، گل میخک رشد مناسبی خواهد داشت. بهتر است از ترکیب خاکی حاوی ۱۰% رس، ۴۰% ماسه و ۵۰% پیت برای گل میخک استفاده شود. لازم به ذکر است که خاک‌های اسیدی برای این گل مناسب نیست.

آبیاری گل میخک

آبیاری برای این گل باید به گونه‌ای باشد که خاک آن همیشه مرطوب باشد. از این با توجه به شرایط آب و هوایی و بافت خاک، تناوب آبیاری باید طوری باشد که خاک همیشه رطوبت خود را حفظ نماید.

کود دهی

برای تغذیه این گل و رشد بهتر آن باید هرچند وقت یک‌بار کود به خاک آن اضافه شود. کودهایی که حاوی پتاسیم و فسفر هستند، گزینه‌های مناسبی هستند. همچنین توصیه شده تا در صورت نیاز محلول آهن نیز به خاک آن پاشیده شود. در صورتی که کود مناسب به گل میخک نرسد، گل‌ها و غنچه‌ها بدشکل می‌شوند و شاخه‌ها به صورت کوتاه رشد می‌کنند.

 

 

زمان برداشت گل میخک

صبح زود بهترین زمان برای برداشت گل میخک است. بهتر است از چاقو یا قیچی‌های تیز برای برداشت آن استفاده شود. گل‌های میخک را چند بار در سال و در مراحل مختلف، از وقتی که جوانه‌ها بسیار سفت تا زمانی که گلبرگ‌ها روی کاسبرگ‌ها خم شده باشند، می‌توان برداشت کرد. پس از برداشت، گل‌ها درجه بندی می‌شوند و در محلول ماندگار در دمای ۱ تا ۶ درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرند.

 

روش‌های کاشت و تکثیر گل میخک

گل میخک را می‌توان با ۲ روش کاشت بذر و قلمه زدن تکثیر کرد.

۱. کاشت بذر

در این روش می‌توان دانه‌های میخک را از گل میخک جمع‌آوری کرد و یا به راحتی از فروشگاه‌های باغبانی و گل و گیاه خریداری نمود. بهترین زمان کاشت بذر گل میخک اواخر زمستان، یعنی ۶ تا ۸ هفته قبل از آمدن آخرین سرما است.

برای کاشت بذر گل میخک، دانه‌های گل را می‌توان یا روی سطح خاک پخش کرد و یا با یک لایه نازک خاک آن‌ها را پوشانید. بهتر است فاصله بین دانه‌های میخک در حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر از یکدیگر کاشته شود. این بذرها به راحتی رشد می‌کنند و در صورتی که شرایط برای رشد گیاه فراهم باشد، در بهار گل‌ها می‌دهند.

۲. قلمه زدن

برای قلمه زدن گل میخک بهتر است یک گیاه سالم و بدون آفت را انتخاب کرد. در این روش از تکثیر گل میخک نیاز نیست که ساقه انتخاب شده گل‌دار باشد، کافی است تا ساقه سالم و قوی باشد. برای این کار باید از یک قیچی تمییز استفاده نمود و برش را از زیر گره‌ها زد.

بهتر است برای افزایش شانس ریشه زایی، انتهای قلمه‌ها را با هورمون ریشه زایی آغشته نمود. پس از برش، قلمه‌ها را در جای مناسبی مانند ماسه قرار می‌دهیم و شرایط مناسب برای رشد آن فراهم می‌آوریم. خاک آن را باید مرطوب نگه داشت و برای ایجاد رطوبت کافی، یک کیسه پلاستیکی روی گلدان بگذارید. بدین صورت قلمه‌ها بعد از ۳-۴ هفته ریشه می‌گیرند. پس از ریشه زدن قلمه‌ها، می‌توان آن‌ها را به گلدان منتقل نمود.

 

 

هرس گیاه میخک

اندازه و شکل گیاه میخک را می‌توان به راحتی می‌توان با هرس کردن کنترل نمود. به همین دلیل گاهی اوقات از گیاهان میخک ژاپنی به عنوان پرچین استفاده می‌کنند. برگ‌های میخک ژاپنی همیشه سبز هستند. اما هرس منظم به دلیل بریدن پی در پی ساقه‌های انتهایی احتمال تشکیل گل را کاهش می‌دهد و در صورتی که بخواهید گیاه گلدهی داشته باشد، زمان هرس را می‌توان به بعد از گلدهی موکول نمود.

برای فرم دهی بهتر این گیاه هم بهتر است شاخه‌های زیرین را قطع کرد تا شاخه‌های اصلی برای رشد تحریک شود. اگر شکل و فرم درختچه این گیاه در نظر گرفته شود، می‌توان با قطع، خیزش شاخه‌های اصلی را تحریک کرد.

 

آفات و بیماری‌های گل میخک

میخک گیاهان علفی بسیار بادوامی هستند که در بیشتر مواقع سال گل تولید می‌کنند و به مراقبت کمی نیاز دارند. اما با این وجود گاهی دچار آفات و بیماری‌های گوناگونی می‌شوند که با آگاهی از آن‌ها می‌توان گل را به طراوت قبلی خود بازگرداند. برخی از آفات میخک شامل تریپس میخک، کنه‌ها، شته‌ها، شب‌پره گاما و… می‌شود.

بعضی از بیماری‌های میخک شامل بیماری‌های قارچی میخک، پژمردگی فوزاریمی میخک، لکه برگی وپوسیدگی ساقه آلترناریائی، پوسیدگی ریشه فیتوفترایی، بیماری‌های ویروسی و باکتریایی میخک و بیماری‌های ایجاد شده توسط نماتدها می‌شود که هر کدام مشخصات و علائم مخصوص به خود را دارد.