نویسنده: مهلا کیائی
بروزرسانی: 5 اردیبهشت 1401
ستاره | سرویس علوم – هوای پاک بدون شک برای بقای انسان ضروری است. با این وجود، تقریباً تمام فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی به ویژه بخش‌هایی از قبیل تولید برق و گرما، حمل و نقل، صنعت و کشاورزی آلاینده تولید می‌کنند. این آلاینده‌ها سلامت انسان و محیط زیست را به طور جدی تهدید می‌کنند و به طور مستقیم بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارند. اگرچه کشور‌های مختلف و جامعه بین‌المللی برخی مداخلات را انجام داده‌اند، اما آلودگی هوا در سراسر جهان رو به وخامت است و تا سال ۲۰۵۰ به مهم‌ترین خطر زیست محیطی کشنده در جهان تبدیل می‌شود.
آنچه در این مطلب آمده است:
- شاخص آلودگی هوا چیست؟
- معیار‌های شاخص آلودگی هوا چیست؟
- جدول شاخص آلودگی هوا
- شاخص کیفیت هوا در چه مواردی حالت اضطراری دارد؟
شاخص آلودگی هوا چیست؟
شاخص آلودگی هوا یا شاخص کیفیت هوا، سیستمی است برای اندازه گیری غلظت آلاینده‌های آلوده کننده و گاه گیج کننده یا ناخواسته که به وضوح خطرات بهداشتی ناشی از آلودگی هوای محیط را نشان می‌دهد.
معیار‌های شاخص آلودگی هوا چیست؟
فرمول شاخص معمولاً حداکثر ۶ آلاینده اصلی را شامل می‌شود:
- ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرومتر
- ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرومتر
- مونوکسید کربن
- دی اکسید گوگرد
- دی اکسید نیتروژن
- ازن سطح زمین
و در هر زمان معین خطر مربوط به سلامتی (عدد شاخص آلودگی هوا) را برای هر یک محاسبه می‌کند. این شاخص عددی از ۰ تا ۵۰۰ متغیر است.
مقادیر بالای شاخص نشانگر میزان بیشتر آلودگی هوا و پتانسیل بالاتر برای اثرات منفی بر سلامتی است. به عنوان مثال، هر چه عدد شاخص آلودگی هوا بزرگتر از ۳۰۰ باشد خطرناکتر تلقی می‌شود، در حالی که مقدار شاخص آلودگی هوا ۰-۵۰ کیفیت هوای خوب و پاک را نشان می‌دهد.
مهم‌ترین عدد در این مقیاس ۱۰۰ است، زیرا این عدد مطابق با استاندارد ملی کیفیت هوای محیط است که طبق قانون، هوای سالم تعیین شده است. شاخص آلودگی هوا بیش از ۱۰۰ بدان معنی است که یک آلاینده در یک روز معین در محدوده ناسالم قرار دارد. شاخص آلودگی هوا زیر ۱۰۰ بدان معنی است که یک آلاینده در حد رضایت‌بخش است.
تمام اندازه گیری‌ها مبتنی بر خوانش‌های ساعتی است، به عنوان مثال، شاخص آلودگی هوا گزارش شده در ۸:۰۰ به این معنی است که اندازه گیری از ۷ صبح تا ۸ صبح انجام شده است.
تمام اندازه گیری‌ها مبتنی بر خوانش‌های ساعتی است، به عنوان مثال، شاخص آلودگی هوا گزارش شده در ۸:۰۰ به این معنی است که اندازه گیری از ۷ صبح تا ۸ صبح انجام شده است.
بیشتر بدانید: تاثیر آلودگی هوا بر جنین و زنان باردار چیست؟
جدول شاخص آلودگی هوا
جدول زیر برای شناسایی اثرات سلامتی مرتبط با سطوح مختلف آلودگی هوا درست شده است که پیشنهاد‌هایی در صورت قرار گرفتن آلودگی هوا در یکی از مقوله‌های “ناسالم” ارائه می‌دهد. استاندارد‌ها به شرح زیر است:
| شاخص آلودگی هوا | وضعیت | اثرات بر سلامت عمومی | اخطاریه |
| ۰ – ۵۰ |
پاک |
برای هیچکس خطری ایجاد نمی‌کند | نیازی نیست |
| ۵۰ – ۱۰۰ |
سالم |
تقریبا برای کسی خطر ندارد |
نیازی نیست |
| ۱۰۰ – ۲۰۰ |
ناسالم |
تا ۱۵۰ وضعیت حساس برای گروه‌های حساس بالاتر از ۱۵۰ ناسالم برای همه |
|
| ۲۰۰ – ۳۰۰ |
بسیار ناسالم |
تشدید علائم مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی |
|
| ۳۰۰ به بالا |
خطرناک |
تشدید قابل توجه علائم هنگامی که شاخص آلودگی هوا بالای ۴۰۰ باشد منجر به مرگ زودرس افراد مسن و بیمار می‌شود افراد سالم علائم ناخوشایندی را تجربه می‌کنند |
|
حتما بخوانید: تصفیه هوای خانه در زمان آلودگی هوا با ۸ روش شگفت انگیز
شاخص کیفیت هوا در چه مواردی حالت اضطراری دارد؟
همان طور که در بالا مشاهده می‌شود هنگامی که شاخص آلودگی هوا ۲۰۰ – ۳۰۰ باشد، وضیعت ناسالم و وقتی ۳۰۰ به بالا می‌شود در وضعیت خطرناک قرار می‌گیرد. به عنوان مثال شاخص آلودگی هوا در اصفهان در تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۹۸ در ساعت ۹ صبح با میانگین ۱۱۶ در وضعیت ناسالم ثبت شد و وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس اعلام گردید. همچنین در همین روز شاخص آلودگی هوا در تهران با میانگین ۱۲۲ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس ثبت شده است.
کلام آخر
شاخص آلودگی هوا معیاری برای بیان میزان آلودگی هواست که بر حسب مقدار در یکی از گروه‌های گفته شده قرار می‌گیرد. خوب است بدانید ۲۹ دی؛ روز ملی هوای پاک نام دارد که در تقویم ایران به ثبت رسیده است. شما چه اقداماتی در زمان آلودگی هوا می‌کنید؟ تجربه شما از وضعیت پرخطر آلودگی هوا در شهرتان چیست؟ اگر از دستگاه تصفیه هوا استفاده می‌کنید توصیه می‌کنیم درباره عوارض دستگاه تصفیه هوا نیز اطلاعات کسب کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم معرفی ۱۰ گیاه تصفیه کننده هوا و زینتی برای منزل را بشناسید.
