همه آن چیزی که باید برای تزریق واکسن سه گانه (ثلاث) بدانید!

ستاره | سرویس مادر و کودک – واکسن سه گانه (ثلاث) شامل سم تغییر شکل یافته دیفتری، کزاز و میکروب کشته شده‌ی سیاه سرفه است که با هم ترکیب شده و در یک آمپول در قسمت جلوی ران در عضله زده شده و باعث افزایش سطح ایمنی بدن می‌شود. در این مطلب به بررسی موارد تزریق و نکات مهم مرتبط با واکسن سه گانه می‌پردازیم.

واکسن سه گانه (ثلاث) برای جلوگیری از کدام بیماری‌ها است؟

شرایط نگه‌داری واکسن‌های سه گانه

زمان تزریق واکسن‌های سه گانه

1. ۲ ماهگی، به عنوان بخشی از واکسن‌های پنج گانه
2. ۴ ماهگی
3. ۶ ماهگی
4. ۱۵ تا ۱۸ ماهگی
5. ۴ تا ۶ سالگی
6. واکسن سه گانه تقویتی در ۱۱ تا ۱۲ سالگی

برای آگاهی از ترتیب واکسیناسیون کودکان جدول برنامه واکسیناسیون کشوری نوزادان و کودکان را دنبال کنید.

عوارض تزریق واکسن سه گانه در کودکان

بعد از تزریق کودک علائم زیر را از خود نشان می‌دهد:

۱. تب

بعد از تزریق واکسن سه گانه ممکن است کودک در طی یک روز دچار تب شود و یا نا‌آرامی کند. در این حالت می‌توان از استامینوفن استفاده کرد.

۲. تشنج

بعد از تزریق ممکن است کودک در طی ۲ روز دچار تب شدید بالای ۴۰.۵ درجه را شود و گریه‌های مداوم کند و در نتیجه تشنج شود. دقت داشته باشید که اگر این اتفاق بیافتد باید در نوبت بعدی به جای واکسن سه گانه از واکسن دو گانه استفاده کرد (واکسن دو گانه بدون سیاه سرفه است).

۳. سفت شدن جای تزریق

در مشکل سفت شدن جای تزریق، جای تزریق مثل گلوله سفت می‌شود و ممکن است جای آن بماند.

۴. قرمز شدن جای تزریق

جای تزریق ممکن است قرمز و دچار حساسیت شود که با گرم نگه داشتن آن با استفاده از حوله گرم و کمپرس گرم می‌توان قرمزی را بهبود بخشید.

۵. دیگر عوارض

• تورم جای تزریق واکسن
• درد در ناحیه تزریق
• کاهش اشتها
• مشکلات گوارشی
• تهوع و استفراغ
• کهیر یا اگزما

اگر زمان تزریق واکسن‌های سه گانه به تاخیر بیافتد چه باید کرد؟

چه کودکانی نباید واکسن سه‌گانه را بزنند؟

1. اگز نوزاد کمتر از ۶ هفته سن داشته باشد.
2. کودکی که در واکسن قبلی از خود آلرژی و حساسیت نشان داده است.
3. اگر کودک هفت روز قبل از تزریق واکسن، واکنش‌های مغزی و عصبی داشته باشد.
4. اگر کودک پس از تزریق یک دوز واکسن، تشنج شود و یا تب بالای ۴۰ درجه را تجربه کند.
5. اگر کودک در تزریق واکسن قبلی خود ساعت‌های زیادی گریه کرده باشد، برای تزریق نوبت بعدی باید با تأیید پزشک اقدام کند
6. کودکانی که دارای بیماری‌های مزمن چرکی، عصبی و یا خانواده آن‌ها سابقه بیماری‌های عصبی دارند، نباید واکسن سه گانه تزریق کنند.

نکاتی که در مورد واکسن‌های سه گانه باید در نظر داشت

۱.  فاصله زمانی

بین واکسن‌های سه گانه حداقل باید یک ماه فاصله بیافتد.

۲. واکسیناسیون پس از شش سالگی

بعد از آن که ۶ سال کودک تمام شد (یعنی زیر ۷ سال) به هیچ عنوان نباید واکسن سه گانه تزریق کند، باید واکسن دو گانه ویژه بزرگسال بزند.

۳. اگر کودک بالای ۴ سال داشته باشد

اگر هنگامی که کودک برای اولین بار واکسن سه گانه و فلج اطفال را می‌زند بالای ۴ سال باشد، نوبت دوم اجباری نیست.

۴. پیشگیری از تب و گریه زیاد

برای پیشگیری از تب یا گریه زیاد بعد از واکسن بهتر است یک دز قطره استامینوفن تجویز شود.

۵. وجود تب بالای ۴۰ درجه

اگر بعد از تزریق واکسن سه گانه کودک تب بالای ۴۰ درجه را تجربه کند و مداوم گریه کند و بعد از ۳ روز تشنج کند، در مرحله‌های بعد به جای واکسن سه گانه واکسن دو گانه را بزند.

۶. وجود ضایعات مغزی

اگر کودکی دارای ضایعات مغزی است نباید به جای واکسن سه گانه باید واکسن دو گانه تزریق کند.

۷. واکسن مرحله چهارم

مرحله‌ی چهارم واکسن سه گانه ۶ ماه بعد از مرحله سوم انجام شود.

۸. تشنج

برای کسانی که تشنج می‌کنند و این بیماری آن‌ها با دارو تحت کنترل است، تزریق واکسن سه گانه بلامانع خواهد بود.

۹. تزریق واکسن بزرگسالان به کودکان بعد از مرحله ۵

در نظر داشته باشید که کودکان پس از پایان یافتن ۵ مرحله تزریق واکسن‌های دو گانه و سه گانه، هر ۱۰ سال واکسن دو گانه ویژه بزرگسال بزنند.

۱۰. تزریق به صورت عضلانی و عمیق

واکسن‌های دو گانه و سه گانه باید به صورت عضلانی و عمیق تزریق شود. اگر به صورت سطحی تزریق شود باعث تحریک موضعی، آبسه و تشکیل گرانولول می‌شود.

۱۱. اگر بزرگسالان واکسن نزده باشند

اگر نوجوان یا بزرگسالی تا حالا واکسن سه گانه نزده باشد باید هر ۱۰ سال یک بار واکسن تقویتی بزنند.

کلام آخر

برگرفته از: مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، Centers for Disease Control and Prevention