نویسنده: سمیه قندهاری
بروزرسانی: 11 آذر 1400
ستاره | سرویس روانشناسی – آیا می‌دانید گروه درمانی چیست؟ چه اصولی دارد؟ چقدر اثر بخش است و چگونه می‌توان از این روش روان درمانی بهره برد؟ چه به عنوان یک روانشناس و چه به عنوان کسی که برای درمان مشکلات خود به دنبال شناخت راه‌های روان درمانی است به دنبال پاسخ این سوالات هستید، مقاله زیر به شما کمک خواهد کرد تا اطلاعات خود را در مورد گروه درمانی افزایش دهید.
گروه درمانی چیست؟
گروه درمانی (Group Therapy) نوعی روان درمانی است که در آن یک یا چند درمانگر همزمان با چندین نفر کار می‌کنند. این نوع درمان را می‌توان در مکان‌های مختلفی از جمله مراکز مشاوره، بیمارستان‌ها، کلینیک‌های بهداشت روان و حتی سالن‌های اجتماعات اجرا کرد. گاهی اوقات گروه درمانی به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما اغلب بخشی از یک برنامه جامع درمانی است که ممکن است شامل درمان فردی و دارویی نیز باشد.
اصول گروه درمانی
اروین یالوم با توجه به گزارشات افرادی که تجربه گروه درمانی داشته‌اند، اصول کلیدی آن را به ترتیب زیر تشریح می‌کند:
۱. القای امید: این گروه‌ها اعضایی را شامل می‌شود که هر یک در مرحله‌ای از درمان قرار دارند. دیدن افرادی که مشغول مقابله یا بهبودی هستند، به فردی که در ابتدای راه قرار دارد، امید می‌دهد.
۲. عمومیت: عضویت در گروهی که اعضای آن تجربیات یکسانی دارند، به افراد کمک می‌کند تا ببینند تنها نبوده و هستند کسانی که با مشکلاتی مشابه دست و پنجه نرم می‌کنند.
۳. انتقال اطلاعات: اعضای گروه می‌توانند با به اشتراک گذاری اطلاعات خود، به یکدیگر کمک کنند.
۴. نوع دوستی: هر کدام از اعضای گروه می‌تواند به نحوی به دیگری کمک کند و همین باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در او خواهد شود.
۵. مدلی اصلاح شده از خانواده: گروه درمانی از جهاتی بسیار شبیه به خانواده است. در داخل گروه، هر یک از اعضا می‌توانند بررسی کنند که چگونه تجارب کودکی در شخصیت و رفتار‌های آنها نقش داشته است. همچنین می‌توانند رفتار‌های مخرب را شناسایی کرده و از آنها در زندگی واقعی بپرهیزند.
۱. القای امید: این گروه‌ها اعضایی را شامل می‌شود که هر یک در مرحله‌ای از درمان قرار دارند. دیدن افرادی که مشغول مقابله یا بهبودی هستند، به فردی که در ابتدای راه قرار دارد، امید می‌دهد.
۲. عمومیت: عضویت در گروهی که اعضای آن تجربیات یکسانی دارند، به افراد کمک می‌کند تا ببینند تنها نبوده و هستند کسانی که با مشکلاتی مشابه دست و پنجه نرم می‌کنند.
۳. انتقال اطلاعات: اعضای گروه می‌توانند با به اشتراک گذاری اطلاعات خود، به یکدیگر کمک کنند.
۴. نوع دوستی: هر کدام از اعضای گروه می‌تواند به نحوی به دیگری کمک کند و همین باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در او خواهد شود.
۵. مدلی اصلاح شده از خانواده: گروه درمانی از جهاتی بسیار شبیه به خانواده است. در داخل گروه، هر یک از اعضا می‌توانند بررسی کنند که چگونه تجارب کودکی در شخصیت و رفتار‌های آنها نقش داشته است. همچنین می‌توانند رفتار‌های مخرب را شناسایی کرده و از آنها در زندگی واقعی بپرهیزند.
۶. توسعه مهارت‌های اجتماعی: این گروه‌ها مکان بسیار خوبی برای تمرین مهارت‌های رفتاری جدید است. موقعیت امن و حمایت کننده گروه به اعضا این امکان را می‌دهد که بدون ترس از شکست، خود را بیازمایند.
۷. الگو سازی: افراد می‌توانند از رفتار سایر اعضای گروه الگو گرفته یا رفتار درمانگر را مشاهده و از آن تقلید کنند.
۸. یادگیری بین فردی: با تعامل با افراد دیگر و دریافت بازخورد از گروه و درمانگر، اعضای گروه می‌توانند به درک بهتری از خود برسند.
۹. انسجام گروهی: از آنجا که گروه یک هدف مشترک دارد، اعضا احساس تعلق و پذیرش می‌کنند.
۱۰. تخلیه روانی: بیان احساسات و تجربیات با گروهی از افراد می‌تواند به کاهش درد، احساس گناه یا استرس کمک کند.
۱۱. عوامل وجودی: حضور در یک گروه حامی و راهنما، به اعضا کمک می‌کند تا درک کنند که مسئول زندگی، اقدامات و انتخاب‌های خودشان هستند.
۷. الگو سازی: افراد می‌توانند از رفتار سایر اعضای گروه الگو گرفته یا رفتار درمانگر را مشاهده و از آن تقلید کنند.
۸. یادگیری بین فردی: با تعامل با افراد دیگر و دریافت بازخورد از گروه و درمانگر، اعضای گروه می‌توانند به درک بهتری از خود برسند.
۹. انسجام گروهی: از آنجا که گروه یک هدف مشترک دارد، اعضا احساس تعلق و پذیرش می‌کنند.
۱۰. تخلیه روانی: بیان احساسات و تجربیات با گروهی از افراد می‌تواند به کاهش درد، احساس گناه یا استرس کمک کند.
۱۱. عوامل وجودی: حضور در یک گروه حامی و راهنما، به اعضا کمک می‌کند تا درک کنند که مسئول زندگی، اقدامات و انتخاب‌های خودشان هستند.
گروه درمانی چگونه کار می‌کند؟
گروه‌ها می‌توانند کوچک و سه یا چهار نفره باشند، اما اغلب حدود هشت تا دوازده نفر یا گاهی بیشتر عضو دارند. جلسات گروه درمانی به طور معمول یک یا دو بار در هفته برگزار شده و هر جلسه از یک تا دو ساعت طول می‌کشد. حداقل تعداد جلسات گروه درمانی معمولا شش جلسه است، اما تا یک سال کامل نیز ممکن است این جلسات ادامه داشته باشد.
همچنین گروه‌های درمانی ممکن است باز یا بسته باشند. در جلسات باز یا آزاد، در هر زمانی ممکن است افراد جدیدی به گروه اضافه شوند، اما در یک گروه بسته، اعضای گروه از ابتدا مشخص شده و تا آخر یکسان می‌مانند. برخی از اعضای گروه علاوه بر شرکت در این جلسات، جلسات درمانی فردی نیز دارند، اما ممکن است برخی دیگر از افراد تنها در جلسات درمانی گروهی شرکت کنند.
اما یک جلسه گروه درمانی چگونه است؟
در بسیاری از موارد، این گروه در اتاقی که صندلی‌ها در آن به شکل دایره‌وار چیده شده‌اند تا اعضای گروه بتوانند یکدیگر را ببینند، برگزار می‌شود. معمولا جلسه با معرفی اعضای گروه آغاز می‌شود. اعضای گروه هر یک خود را معرفی کرده و علت حضورشان در گروه را مطرح می‌کنند. در ادامه ممکن است هر یک از اعضا از تجربیات و پیشرفت‌هایش از جلسه پیش تا به حال بگوید.
روش دقیق انجام جلسه به میزان زیادی به اهداف گروه و سبک درمان بستگی دارد. برخی از درمانگران ممکن است شیوه گفتگوی آزاد‌تر را ترجیح دهند، به این ترتیب که هر یک از اعضاء در شرایطی که برایش مناسب‌تر است شروع به صحبت می‌کند. در عوض سایر درمانگران برای هر جلسه برنامه خاصی دارند که ممکن است شامل تمرین مهارت‌های رفتاری و اجتماعی جدید اعضا در تعامل با یکدیگر باشد.
گروه درمانی در چه زمینه‌هایی اثربخش است؟
بسیاری از گروه‌ها با هدف پرداختن به یک مشکل خاص مانند افسردگی، چاقی، اختلال هراس، اضطراب اجتماعی، اختلال دو قطبی، وسواس، درد مزمن یا سوء مصرف مواد طراحی شده‌اند. گروه‌های دیگر به طور کلی متمرکز بر بهبود مهارت‌های اجتماعی هستند و به افراد کمک می‌کنند تا با طیف وسیعی از موضوعات مانند عصبانیت، کمرویی، تنهایی و عدم اعتماد به نفس مقابله کنند.
مطالعات نشان داده است که گروه درمانی به ویژه در مواقع خاص می‌تواند مؤثر باشد. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ محققان دریافتند که گروه درمانی یک روش درمانی مؤثر برای درمان افسردگی برخی از بیماران است و تقریباً از هر ۵ بیمار ۱ نفر آنها با گروه درمانی بهبود پیدا کرد.
مطالعات نشان داده است که گروه درمانی به ویژه در مواقع خاص می‌تواند مؤثر باشد. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ محققان دریافتند که گروه درمانی یک روش درمانی مؤثر برای درمان افسردگی برخی از بیماران است و تقریباً از هر ۵ بیمار ۱ نفر آنها با گروه درمانی بهبود پیدا کرد.
مزایای استفاده از گروه درمانی
پیوستن به گروهی از غریبه‌ها ممکن است در ابتدا ترسناک به نظر برسد، اما گروه درمانی مزایایی دارد که درمان فردی فاقد آن است. روانشناسان معتقدند که اعضای گروه تقریباً همیشه از نتایجی که به دست می‌آورند، متعجب می‌شوند.
- گروه درمانی به افراد امکان می‌دهد که حمایت و تشویق دیگر اعضای گروه را دریافت کنند. صحبت منظم و گوش دادن به دیگران به اعضای گروه کمک می‌کند تا بتوانند از بیرون به مشکل خود نگاه کنند. بسیاری از افراد مشکلات سلامت روان را تجربه می‌کنند، اما تعداد کمی از آنها در این مورد با دیگران صحبت می‌کنند. هر کس ممکن است فکر کند تنها اوست که با چنین مشکلی درگیر است، اما وقتی از دیگران در همان مورد می‌شنود و تلاش‌های آنان را می‌بیند، کمتر احساس تنهایی خواهد کرد.
- هر یک از اعضای گروه می‌توانند برای دیگران یک الگو باشند. مشاهده کسی که با موفقیت توانسته است با مشکل خود مواجهه شود، امید به بهبودی را در سایر اعضا افزایش می‌دهد. پیشرفت هر یک از افراد، به نوبه خود می‌تواند به عنوان یک الگوی نقش عمل کرده و حس موفقیت و توانایی را در آنها تقویت کند.
- گروه درمانی اغلب بسیار مقرون به صرفه است. به جای تمرکز بر روی یک مراجع، درمانگر می‌تواند در یک زمان به گروه بسیار بزرگتری از افراد کمک کند.
- گروه درمانی یک پناهگاه امن است. حضور فرد در چنین موقعیت‌هایی به او اجازه می‌دهد تا بتواند در شرایطی امن و حمایت کننده عمل کند.
- با کار در یک گروه، درمانگر می‌تواند واکنش‌های هر شخص در موقعیت‌های اجتماعی را به طور مستقیم و از نزدیک مشاهده کند. این اطلاعات به درمانگر کمک می‌کند تا نسبت به هر فرد بازخورد ارزشمند و موثری داشته باشد.
- تنوع یکی دیگر از مزایای مهم گروه درمانی است. افراد با شخصیت‌ها و پیشینه‌های مختلفی در گروه حضور دارند و به روش خودشان به موقعیت‌ها نگاه می‌کنند. با دیدن نحوه برخورد دیگران با مشکلات و ایجاد تغییرات مثبت، فرد می‌تواند طیف کاملی از استراتژی‌ها را برای مقابله با نگرانی‌های خود کشف کند.
بیشتر از پشتیبانی
گروه‌ها می‌توانند به عنوان یک شبکه پشتیبانی عمل کرده و اعضای خود را در طی راه درمان مسئول و سرپا نگه دارند. همچنین هر یک از اعضا ممکن است ایده‌های خاصی را برای بهبود وضعیت یا روبرو شدن با چالش‌های زندگی ارائه دهد که به سایر اعضا کمک کند. علاوه بر این یک روانشناس و درمانگر آموزش دیده گروه را هدایت می‌کند و راهکار‌های علمی و عملی برای مدیریت مشکلات ارائه می‌دهد (مثلا راهکار‌هایی برای مدیریت خشم) که باعث می‌شود اعضای گروه نهایت استفاده را از تجربه گروه درمانی ببرند.
اگر می‌خواهید به یک گروه درمانی بپیوندید
- برای یافتن یک گروه مناسب، از پزشک یا روانشناس خود راهنمایی بگیرید. همچنین می‌توانید از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی محله خود سوال کنید.
- اگر گروه مد نظر شما یک گروه باز باشد، هر زمان می‌توانید به آن بپیوندید، اما برای پیوستن به گروه‌های بسته باید منتظر باشید تا زمان تشکیل گروه جدید برسد.
- در گروه‌های کوچک به هریک از اعضا زمان بیشتری اختصاص خواهد یافت، اما در گروه‌های بزرگتر تنوع و چشم انداز بیشتری در مورد موضوع ارائه می‌شود.
- اعضای گروه ابتدا غریبه هستند، اما در مدت زمان کوتاهی، به احتمال زیاد تبدیل به یک منبع با ارزش، قابل اعتماد و حمایتگر خواهند شد.
- بخش مهمی از قوانین اساسی برای گروه درمانی حفظ اسرار است. با این حال، هیچ تضمین مطلقی برای حفظ حریم خصوصی وجود ندارد، بنابراین قبل از بیان اطلاعات شخصی مهم خود در گروه فکر کنید. اما به یاد داشته باشید که شما تنها کسی نیستید که داستان شخصی خودتان را در گروه به اشتراک می‌گذارید؛ و زمانی گروه می‌تواند اثر بخشی بیشتری داشته باشد که اعضا ارتباطی صریح و صادقانه با هم داشته باشند.
سخن آخر
روش‌ها و گزینه‌های مختلفی در روان درمانی وجود دارد. یکی از این گزینه‌ها گروه درمانی است که بسته به ماهیت مشکل شما می‌تواند یک انتخاب ایده‌آل برای پرداختن به نگرانی‌های شما و ایجاد تغییرات مثبت در زندگی‌تان باشد. اگر جلسات خصوصی مشاوره و روان درمانی نتوانسته به اندازه کافی به شما کمک کند، شاید پیوستن به یک گروه به روند بهبود شما سرعت ببخشد. برای خیلی از افراد استفاده همزمان از جلسات درمانی خصوصی و گروه درمانی مفیدتر بوده و می‌تواند تغییرات با ارزش و پایداری در زندگی‌اشان ایجاد کند.
نظرات و تجربیات خود را برای ما ارسال نمایید و مقاله «هنردرمانی چیست و چگونه به مردم کمک می‌کند؟» را نیز از دست ندهید.
برگرفته از: verywellmind ، apa
