احکام جوایز بانکی چیست و آیا خمس به آن ها تعلق می گیرد؟

ستاره | سرویس مذهبی – احکام جوایز بانکی چیست؟ امروزه با گسترش بانک‌ها، افعال تشویقی مثل قرعه‌کشی و اعطای جوایز به مشتریان نیز افزایش یافته است. همه ما تقریبا هر روز خبری از قرعه‌کشی و جوایز بانک‌ها می‌بینیم یا می‌شنویم. در پی این گسترش، یکی از سوالات عمده این است که احکام شرعی دریافت و استفاده از این جوایز چیست؟ در ادامه سعی داریم با فتوای مراجع تقلید درباره این موضوع آشنا شویم.

 

احکام جوایز بانکی از نظر مراجع تقلید

• نظر آیت الله مکارم شیرازی

سوال: گاهی دیده می‌شود که بانک‌ها به منظور ترغیب مشتریان به سرمایه‌گذاری، جوایزی را به قید قرعه به آنان اعطا می‌کند. حکم شرعی دریافت این جوایز چیست؟

جواب: بانک‌ها چه خصوصی باشند و چه دولتی، استفاده از جوایزشان اشکالی ندارد؛ حتی اگر شخصی به نیت جایزه، پول در بانک بگذارد.

 

• نظر آیت الله خامنه‌ای

سوال: استفاده از جایزه‌ی بانک‌ها از نظر شرعی جایز است؟

جواب: بله. استفاده از جوایز بانک‌ها که به قید قرعه به شخصی تعلق گرفته است از نظر شرعی بلامانع است.

 

• نظر آیت الله سیستانی

سوال: حکم شرعی دریافت و استفاده از جوایز بانک‌ها چیست؟

جواب: دریافت و استفاده از جوایز بانک‌ها جایز است و موردی ندارد.

 

• نظر آیت الله صافی گلپایگانی

سوال: حکم شرعی جوایز بانک‌ها چیست؟ آیا استفاده از این جوایز اشکالی دارد؟

جواب: اگر در هنگام افتتاح حساب قرعه کشی شرط نشده باشد، استفاده از این جوایز اشکالی ندارد. حتی اگر شخصی که حساب باز می‌کند، انگیزه‌اش از افتتاح حساب برنده شدن جایزه باشد، باز هم در صورت برنده شدن، استفاده از آن جایزه مشکلی ندارد.

 

• نظر آیت الله وحید خراسانی

سوال: آیا دریافت جوایز بانکی اشکال شرعی دارد؟

جواب: خیر. اگر قرعه‌کشی برای جایزه به عنوان شرط مطرح نشده باشد و صرفا به عنوان تشویق یا ترغیب باشد، عمل قرعه کشی جایز خواهد بود و کسی که برنده جایزه قرعه‌کشی شده جایز است که آن را دریافت و از آن استفاده کند. البته احتیاط واجب است که اگر بانک دولتی یا مشترک باشد، یک‌ پنجم جایزه به سادات فقیر داده شود.

 

 

آیا به جوایز بانک ها خمس تعلق می‌گیرد؟

خمس مالیاتی اسلامی است. طبق احکام اسلامی یک پنجم مازاد درآمدهایی که خمس به آن‌ها تعلق می‌گیرد باید به عنوان خمس به دفتر مراجع تقلید داده شود تا ایشان آن را در مصارف مربوطه خرج کننئد. حال، این سوال که «آیا به جوایز بانک‌ها خمس تعلق می‌گیرد یا خیر؟» نیز یکی از سوالاتی است که بسیار پرسیده می‌شود. در بین پنج مرجع تقلیدی که در بالا فتوای ایشان را درباره احکام شرعی جوایز‌ بانک‌ها بیان کردیم، در این‌باره اختلاف نظر وجود دارد. در ادامه سعی داریم نظر هر یک از ایشان را در باب تعلق خمس به جوایز بانک بیان کنیم.

سوال: آیا به جایزه‌ای که به قید قرعه از طرف بانک دریافت کرده‌ایم خمس تعلق می‌گیرد؟

پاسخ آیت الله سیستانی: حکم خمس جایزه نیز مانند دیگر اموال محاسبه می‌شود.

پاسخ آیت الله خامنه‌ای: خیر. حکم جوایز بانک‌ها نیز مثل حکم هدیه است، یعنی خمس به آن تعلق نمی‌گیرد. البته اگر با مبلغ جایزه سرمایه‌گذاری انجام شود، به سود حاصل از سرمایه‌گذاری خمس تعلق می‌گیرد.

پاسخ آیت الله مکارم شیرازی: چنانچه هدیه تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار نگیرد و سال خمسی بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.

پاسخ آیت الله صافی گلپایگانی: حکم جوایز بانک‌ها نیز مانند دیگر اموال است و پس از گذشت سال خمسی، به آن خمس تعلق می‌گیرد.

پاسخ آیت الله وحیدی خراسانی: حکم خمس جایزه نیز مانند دیگر اموال است؛ یعنی اگر در مؤونه همان سال خرج یا استفاده نشود، خمس آن باید پرداخت شود.

 

نتیجه گیری

قرعه‌کشی و اعطای جوایز به مشتریان، یکی از کارهایی است که بانک‌ها برای تشویق مشتریان به سرمایه‌گذاری انجام می‌دهد. اکثر مراجع تقلید تصدیق می‌کنند که چنانچه قرعه‌کشی شرط نباشد و صرفاً به منظور تشویق مشتریان باشد، دریافت و استفاده از این جوایز برای فردی که برنده شده است منع شرعی ندارد، اما درباره تعلق خمس به این جایزه تا حدی اختلاف نظر وجود دارد. بعضی مراجع جوایز بانک را از مصادیق هدیه می‌دانند که خمس به آن تعلق نمی‌گیرد، بعضی دیگر حکم می‌کنند که خمس جوایز باید بنابر احتیاط واجب پرداخته شود و بعضی دیگر حکم خمس جوایز بانکی را مانند دیگر اموالی می‌دانند که خمس به آن تعلق می‌گیرد. آیا شما نظر دیگر مراجع را در مورد جوایز بانکی می‌دانید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.