نویسنده: مهدیه منصوری
بروزرسانی: 11 شهریور 1400
ستاره | سرویس سلامت – خارش واژن یک مسئله بغرنج و عذاب‌آور است که غالباً به سبب حساسیت واژن به برخی از مواد خارجی، عفونت یا یائسگی بروز می‌کند. از دیگر دلایل این عارضه، برخی از اختلالات پوستی، بیماری‌های مقاربتی و در موارد نادر، استرس یا سرطان مهبل است. خارش واژن در بسیاری از مواقع نگران کننده نیست؛ با این وجود در صورت خارش شدید یا احتمال وجود مشکلات دیگر، باید با پزشک یا متخصص زنان تماس بگیرید. پزشک با معاینه و انجام آزمایش، علت خارش واژن را تعیین کرده و با توجه به آن، راه درمان مناسب را به شما معرفی خواهد کرد. در این مقاله با برخی از شایع‌ترین دلایل خارش واژن و معرفی راه‌های درمان خانگی و پزشکی آن با شما هستیم.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
علل خارش واژن
برخی از دلایل احتمالی خارش واژن و نواحی اطراف آن عبارت‌اند از:
۱. مواد محرک
استفاده از مواد شیمیایی تحریک کننده در اطراف واژن می‌تواند با خارش و سوزش این ناحیه همراه باشد. مواد محرک شیمیایی با برانگیختن واکنش آلرژیک واژن، باعث ایجاد رَش‌ها (بثورات) خارشی و ترشحات غیر طبیعی واژن می‌شوند. برخی از رایج‌ترین این مواد عبارت‌اند از:
- صابون و اسپری معطر
- نشستن در حمام حباب
- دوش واژینال
- داروهای ضد بارداری موضعی
- کرم و پماد
- مواد شوینده
- ژل تناسلی
- نرم کننده لباس
- دستمال توالت معطر
اگر فرد به دیابت یا عدم کنترل ادرار مبتلا باشد، ادرار او ممکن است سبب تحریک واژن و در نتیجه خارش این ناحیه شود.
۲. بیماری‌ها و اختلالات پوستی
برخی از بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس ممکن است باعث ایجاد قرمزی و خارش ناحیه تناسلی شوند.
- اگزما: اگزما یا به اصطلاح پزشکی درماتیت آتوپیک، در واقع بثوراتی است که در درجه اول در افراد مبتلا به آسم یا آلرژی دیده می‌شود. این بثورات قرمز رنگ با بافت پوسته پوسته و خارشی، ممکن است در برخی از زنان مبتلا به اگزما تا ناحیه واژن گسترش یابد.
- پسوریازیس: پسوریازیس نیز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که به لکه‌های پوستی، پوسته پوسته و قرمز رنگ در امتداد پوست سر و مفاصل منجر می‌گردد. در برخی مواقع، نشانه‌هایی از این رَش‌ها در ناحیه واژن دیده می‌شود.
۳. عفونت قارچی واژن
مخمر، یک نوع قارچ طبیعی است که به طور طبیعی و به مقدار خیلی کم در واژن زندگی می‌کند و تا زمانی که رشد معمولی دارد، مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما افزایش غیرطبیعی رشد این قارچ به عفونت‌های شدید مخاطی و جلدی، کاندیدیازیس واژن، برفک دهان یا سایر بیماری‌های قارچی منجر خواهد شد. عفونت قارچی واژن یک بیماری بسیار شایع بوده و از ۴ زن، ۳ نفر به آن مبتلا خواهند شد.
می‌دانیم که واژن برای کنترل رشد مخمرها به وجود باکتری‌های خوب نیاز دارد؛ اما برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها در کنار باکتری‌های بد، باکتری‌های خوب را نیز از بین می‌برند. بدین ترتیب مخمرها بیش از حد رشد کرده و شرایط ناخوشایندی از قبیل خارش، سوزش و ترشحات پنیری را موجب خواهند شد.
می‌دانیم که واژن برای کنترل رشد مخمرها به وجود باکتری‌های خوب نیاز دارد؛ اما برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها در کنار باکتری‌های بد، باکتری‌های خوب را نیز از بین می‌برند. بدین ترتیب مخمرها بیش از حد رشد کرده و شرایط ناخوشایندی از قبیل خارش، سوزش و ترشحات پنیری را موجب خواهند شد.
۴. عفونت باکتریایی واژن (واژینوز باکتریایی)
عفونت باکتریایی واژن از دیگر دلایل شایع خارش واژن است. این بیماری نیز درست همانند عفوفنت مخمری واژن، در اثر برهم خوردن تعادل باکتری‌های خوب و بد واژن رخ می‌دهد. این بیماری همیشه با علائم همراه نیست؛ اما در حالت کلی علائم آن شامل خارش واژن و ترشحات غیرطبیعی و بدبو خواهد بود.
۵. بیماری‌های مقاربتی
طی روابط جنسی محافظت نشده، بیماری‌های فراوانی منتقل می‌شوند که برخی از آن‌ها با خارش همراه است. از جمله:
- کلامیدیا
- زگیل تناسلی
- سوزاک
- تبخال تناسلی
- تریکومونیازیس
این بیماری‌ها می‌توانند در کنار خارش واژن، با علائم دیگری مثل ترشحات فوق‌العاده زیاد به رنگ سبز یا زرد یا درد ادرار همراه باشند.
۶. یائسگی
زنان یائسه یا خانم‌هایی که در شرف یائسگی هستند، بیشتر در معرض خارش واژن قرار دارند. علت این مسئله کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی است که به آتروفی واژن منجر ختم می‌شود. آنتروفی در واقع رقیق شدن مخاط واژن است و محیط واژن را خشک و تحریک پذیر می‌کند.
۷. فشار و استرس
در مواقع نادر استرس جسمی و عاطفی می‌تواند باعث خارش و سوزش واژن شود. به این ترتیب که فشار روانی با تضعیف سیستم ایمنی، بدن را بیش از پیش قبل مستعد ابتلا به عفونت‌های خارش زا می‌کند.
۸. سرطان مهبل (وولو)
سرطان مهبل از دیگر دلایل کمتر رایج خارش واژن است که در ناحیه فرج یعنی قسمت خارجی دستگاه تناسلی زنان، گسترش می‌یابد. سرطان مهبل همواره با بروز علائم همراه نیست؛ اما اگر علنی شود، علائم آن شامل خارش، خونریزی غیرطبیعی یا درد ناحیه مهبل است. این سرطان در صورت تشخیص به موقع و در مراحل اولیه به راحتی قابل درمان خواهد بود.
درمان‌های پزشکی و دارویی برای خارش واژن
پزشک معالج پس از یافتن علت اصلی خارش واژن، درمان را آغاز می‌کند. روش درمان کاملاً متناسب با علت پدید آمدن این عارضه انتخاب خواهد شد:
۱. خارش واژن به سبب عفونت‌های مخمری
اگر علت خارش عفونت‌های مخمری باشد، پزشک داروهای ضد قارچ را توصیه می‌کند که هم با تجویز پزشک و هم بدون نسخه در انواع مختلف کرم، پماد یا قرص در دسترس هستند. با این حال اگر عفونت مخمری توسط پزشک تشخیص داده نشود، مصرف هرگونه داروی بدون نسخه و خود تجویز توصیه نخواهد شد.
۲. خارش واژن به سبب واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریال غالباً با آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا کرم موضعی درمان می‌شود. به خاطر داشته باشید که صرف نظر از نوع درمان، پیروی از دستورالعمل پزشک و تکمیل دوره کامل دارو بسیار حائز اهمیت است.
۳. خارش واژن به دلیل بیماری‌های مقاربتی
این نوع خارش با مصرف آنتی بیوتیک، آنتی ویروس یا قرص آنتی پارازیت درمان می‌شود. بیمار باید تا زمان پاکسازی کامل عفونت و از بین رفتن بیماری، داروهای خود را مرتباً مصرف کرده و از مقاربت جنسی خودداری کند.
۴. خارش واژن به دلیل یائسگی
خارش ناشی از یائسگی با کرم استروژن، قرص یا یک حلقه واژینال واژن قابل درمان است.
۵. خارش واژن به دلایل دیگر
انواع دیگر خارش و سوزش واژن اغلب به خودی خود واضح هستند و برای کاهش التهاب و رفع ناراحتی آن‌ها می‌توان از کرم یا لوسیون‌های استروئیدی استفاده کرد. به خاطر داشته باشید که این کرم‌ها می‌بایست در مقادیر بسیار کم و محدود شده استفاده شوند؛ چرا که استفاده بیش از حد از کرم‌ها یا لوسیون‌های استروئیدی، خود به سوزش مزمن و خارش منجر می‌گردد.
۶. درمان خارش واژن با پماد
یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان موضعی خارش واژن، اعمال پماد مترونیدازول است. این داروی شیمیایی از رشد انگل و باکتری ها جلوگیری کرده و بدین ترتیب با نوع خاصی از عفونت واژن (واژینوس باکتریایی) مبارزه می‌کند. عوارض جانبی مترونیدازول گسترده نیست؛ اما گاهاً احساس سرگیجه، سردرد، ناراحتی معده خفیف و واکنش های آلرژیک گزارش شده است.
درمان‌های خانگی برای خارش واژن
خارش واژن در اکثر مواقع با رعایت بهداشت و سبک زندگی درست از بین می‌رود. برخی از این عادات درست زندگی عبارت‌اند از:
- برای شستن نواحی اطراف دستگاه تناسلی از آب گرم و یک پاک کننده ملایم استفاده کنید.
- در این نواحی از صابون‌های معطر، لوسیون‌ها و حمام حباب خودداری کنید.
- محصولاتی مانند اسپری واژن و دوش واژینال را استفاده نکنید.
- پس از شنا یا دیگر ورزش‌ها، لباس زیر خیس و نم دار را عوض کنید.
- لباس زیر نخی بپوشید و مرتب آن را عوض کنید.
- ماست با محیط کشت زنده و فعال نوش جان کنید تا احتمال ابتلا به عفونت‌های مخمری کاهش یابد.
- در هنگام مقاربت از کاندوم استفاده کنید.
- پس از دفع ادرار، برای خشک کردن واژن دستمال را از جلو به عقب بکشید.
سؤالات متداول در ارتباط با خارش واژن
۱. خارش یا تورم واژن در دوران بارداری را چگونه درمان کنیم؟
خارش واژن یکی از معمولی‌ترین اتفاقات در طول بارداری است. در دوره بارداری میزان ترشحات واژن افزایش می‌یابد که می‌تواند سبب تحریک پوست مهبل شود. معمولاً مادران باردار برای درمان عفونت مخمری از داروهای بی نسخه استفاده می‌کنند و خطری به دنبال ندارد. پیشنهاد ما صحبت با پزشک متخصص قبل از تصمیم‌گیری است؛ زیرا معمولاً خود تجویزی و استفاده خودسرانه از داروها، کار شناسایی بیماری را برای پزشک دشوار می‌کند.
۲. علت خارش واژن پیش از دوره قائدگی چیست؟
یکی از عوامل مهم در خارش واژن تغییر سطح هورمون‌ها است. میزان هورمون استروژن در شروع دوره قائدگی (مرحله فولیکولار) به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. می‌دانیم که سطح نرمال pH واژن بین ۳.۵ تا ۴.۵ است. این تغییر در میزان استروژن، دیواره واژن را نازک، ملتهب و اسیدی می‌کند که با خارش و سوزش دهانه واژن همراه است. البته در برخی موارد این خارش ناشی از عفونت‌های واژن است که پس از اتمام دوره باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.
۳. علت خارش واژن بعد از رابطه جنسی چیست؟
بسیاری از خانم‌ها پس از برقراری رابطه جنسی در ناحیه واژن احساس سوزش و خارش را تجربه می‌کنند؛ این مسئله می‌تواند ریشه‌های زیادی داشته باشد! یکی از دلایل مهم آن عدم روان کاری درست واژن و سایش بیش از حد واژن خشک است که حتی گاهی در طول رابطه سوزش و تورم را به دنبال دارد. دلیل دیگر، حساسیت به لاتکس کاندوم است که باید خیلی زود شناسایی شود.
کلام آخر
خارش واژن از مشکلات عذاب‌آور و در عین حال شایع زنانه است که اکثر خانم‌ها در طول عمر خود حداقل یک دوره با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. واژن از نواحی بسیار حساس و تحریک پذیر بدن است و به کوچک‌ترین آلودگی یا محرک‌های خارجی واکنش نشان می‌دهد که این واکنش می‌تواند در قالب سوزش، تورم، قرمزی یا خارش واژن باشد.
در این مقاله دلایل احتمالی بروز این عارضه و راه‌های درمان خانگی و دارویی آن معرفی شد؛ با این حال پیشنهاد می‌کنیم قبل از هر تصمیم به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا بهترین راه درمانی با توجه به علت و شدت خارش انتخاب شود. به منظور تشخیص صحیح ترشحات واژن، پیشنهاد می‌کنیم ما را در مطلب آشنایی با انواع ترشحات واژن نیز همراهی کنید. شما برای رفع این خارش از چه راهکاری استفاده می‌کنید؟ نظرات و پیشنهادات خود را با ما و همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: Healthline
