نویسنده: رویا سهرابی
بروزرسانی: ۱۱ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس عمومی – شخصی که برخلاف قانون و عرف جامعه رفتار کند و مرتکب کار اشتباه شود، لازم به دریافت مجازات است که نوع و میزان این مجازات متفاوت خواهد بود. بیشتر این مجازات بر اساس نظر و رأی قاضی انجام می‌شود. در این مقاله قصد داریم ابتدا حبس تعزیری و حبس تعلیقی را تعریف کنیم، بگوییم تفاوت حبس تعزیری و تعلیقی در چیست و شرایط خرید هر کدام به چه صورت است. با ما همراه شوید.
حبس تعزیری
حبس تعزیری حبسی است که می‌توان آن را به جزای نقدی یا شلاق تبدیل کرد. این حبس بیشتر برای اعمال حرام و تخلفات شرعی در نظر گرفته شده است. در قانون اسلام مقدار مجازات تعزیری برای فرد مجرم در نظر گرفته نمی‌شود؛ به همین علت حکم نهایی همان حکمی است که قاضی دستور می‌دهد.
حبس تعلیقی
منظور از حبس تعلیقی این است که اجرای حکم متهم با شرایط خاص و به منظور اصلاح و تربیت مجرم به تعلیق انداخته شود. فردی که بعد از ارتکاب جرم به عنوان مثال به دو سال حبس تعلیقی مرتکب شده باشد، قاضی یک فرصت دوباره به او می‌دهد و او را به انجام فعالیتی خاص در مدت زمان معینی وادار می‌کند. اگر بعد از مدت زمان تعیین شده فعالیت وی با موفقیت انجام شود به احتمال زیاد حکم وی لغو خواهد شود و متهم با این کار هم حکم خود را به تعویض می‌اندازد هم با مشغول شدن به کار، اجرای حکم خود را لغو می‌کند.
تفاوت حبس تعزیری و تعلیقی
از مهم‌ترین تفاوت حبس تعزیری و تعلیقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. زمان صدور حکم
در حبس تعزیری قاضی حکم نهایی را صادر می‌کند که این حکم می‌تواند جزای نقدی باشد یا جزای جسمی؛ اما در حبس تعلیقی قاضی ممکن است حکم نهایی را به تعویق بیندازد یا ممکن است پس از انجام فعالیت‌هایی حکم متهم را ببخشد یا وی را به انجام کار دیگری باز دارد و خیلی کم پیش می‌آید که یک قاضی حکم تعلیقی را به جزای نقدی یا جسمی تبدیل کند.
۲. نوع حکم صادرشده
تعزیر مجازاتی است که شامل حد، قصاص و دیه نیست. تعزیر در چارچوب قوانین مجازاتی است و بیشتر در خصوص محرمات در نظر گرفته می‌شود؛ اما تعلیق ممکن است هر نوع مجازاتی را شامل شود. منظور از تعلیق آن است که اجرام حکم به تعویق بیفتد.
۳. قرارداد تعلیق
تعلیق نوعی قرارداد بین مجرم و دادگاه است و دادن یک فرصت دوباره به مجرم که در صورت ارتکاب دوباره جرم این قرارداد بین مجرم و دادگاه فسخ می‌شود؛ اما در تعزیر چنین قراردادهایی وجود ندارد.
۴. نوع مجازات
از طرف دیگر دادگاه نمی‌تواند همه مجازات را به تعلیق بیندازد؛ بنابراین اکثر قاضی‌ها بر اساس نوع مجازات و سبک یا سنگین بودن آن، نوع حبس تعزیری یا تعلیقی را انتخاب می‌کند. بیشتر به مجازات سبک‌تر حبس تعزیری و به مجازات سنگین‌تر حبس تعلیقی که نیازمند رسیدگی بیشتر است تعلق می‌گیرد.
شرایط خرید حبس تعزیری
۱. وجود جهات تخفیف
اگر متهمی به حبس تعزیری و شلاق محکوم شده باشد، در صورتی که در حکم وی جهات تخفیف وجود داشته باشد می‌توان تقاضای تبدیل یا تخفیف مجازات کرد. حکم تعزیری که به زندان تعیین شده باشد قابل خرید نیست. اگر جهات تخفیف وجود نداشته باشد فرد متهم لازم است که مدت زمان تعیین زندان خود را در چارچوب قانون تحمل کند.
۲. تبدیل به شلاق یا جزای نقدی
گاهی نیز می‌توان به رأی حبس تعزیری در دادگاه اعتراض کرده و با دارا بودن شرایط می‌توان رضایت شاکی را به خود جلب کرد و رأی دادگاه را به جزای نقدی یا شلاق تبدیل نمود.
شرایط خرید حبس تعلیقی
برخلاف آنچه در تصور اکثر مردم وجود دارد، مجازات قابل خریداری نیستند. بهتر است به جای کلمه خرید حبس بگوییم، تبدیل مجازات به جزای نقدی. اگر رأی دادگاه صادر شود و در این رأی برای شما تخفیف ایجاد شده باشد، می‌توانید رأی خود را به تعلیق بیندازید یا به قید وثیقه تا زمان درست کردن کار خود آزاد شوید.
در صورتی که شرایط زیر وجود داشته باشد صدور حکم تعلیق را می‌توان به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق انداخت:
- نداشتن سابقه کیفری
- جبران ضرر و زیان
- وجود جهات تخفیف
- پیش‌بینی اصلاح مرتکب
مزایای حبس تعلیقی
۱. باعث به تعویق انداختن صدور حکم می‌شود
در صورت تعلیقی بودن حبس متهم (در صورتی که میزان حبس ۲ سال یا کمتر باشد)، قاضی می‌تواند صدور حکم را برای مدتی به عقب بیندازد و به جای زندانی کردن، وی را به انجام فعالیت‌های مربوط به دادگاه یا غیره وادارد. همچنین امکان دارد با انجام صحیح فعالیت، تمامی حبس متهم معاف و بخشوده شود.
۲. سبب تعلیق اجرای مجازات می‌شود
در صورت تعلیقی بودن یک حکم، اگر مجازات یک متهم ۱۵ سال یا کمتر باشد، قاضی می‌تواند حبس را برای مدت ۱ تا ۵ سال معلق کند و اگر در مدت تعلیق اجرای حبس، فرد مجرم دیگر مرتکب اشتباه نشود این محکومیت از پرونده و سابقه وی پاک خواهد شد.
۳. مجازات‌هایی وجود دارد که می‌تواند جایگزین حبس شوند
اگر فرد مجرمی وجود دارد که مجازات وی ۱ سال یا کمتر بوده و همچنین درگیر حبس تعلیقی شده است، قاضی می‌تواند مجازات وی را به مجازات جایگزین مانند پرداخت جزای نقدی یا انجام خدمات عمومی رایگان تبدیل کند.
انواع حبس تعلیقی
دو نوع حبس تعلیقی داریم: ساده و مراقبتی.
۱. حبس تعلیقی ساده
در این حبس بر طبق ماده ۵۲ قانون، متهم تعهد می‌دهد که در طول مدت تعلیق هیچ‌گونه خطا و جرمی مرتکب نشود.
۲. حبس تعلیقی مراقبتی
متهم لازم است علاوه بر انجام حبس تعلیقی ساده به دستورات دادگاه نیز پایبند باشد و تمامی دستورات را تا زمان پایان تعلیق به درستی انجام دهد.
آیا با مجازات و زندانی کردن فرد مجرم اوضاع وی بهتر می‌شود؟
شاید تا به حال برای شما هم طرح این سؤال پیش آمده باشد که آیا با مجازات فرد مجرم اوضاع وی بهتر می‌شود؟ جواب این سؤال را در جهات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهیم:
۱. نامناسب بودن محیط زندان‌ها
تحقیقات ثابت کرده‌اند که به دلیل نامناسب بودن اوضاع بیشتر زندان‌ها، با زندانی کردن یک مجرم نه تنها آن فرد اصلاح نمی‌شود بلکه ورود وی به این مکان‌ها سبب می‌شود تا جرائم دیگری را نیز یاد بگیرد و خلق‌وخوی مجرمان حرفه‌ای بر روحیات وی اثر بگذارد.
۲. دسته‌بندی زندانیان بر اساس میزان جرمی که مرتکب شده‌اند
باید سعی شود محیط زندان به گونه‌ای مرتب شود که مجرمان دارای جرم تقریبا یکسان در یک بند باشند. با انجام چنین کاری تا حدودی به محیط زندان نظم داده می‌شود.
۳. ایجاد اشتغال و کارورزی در محیط زندان برای زندانیان
باید سعی شود با ایجاد کار و هنر جدید در محیط زندان این فرصت به زندانیان داده شود که علاوه بر کسب درآمد، حرفه و کار جدید یاد بگیرند و بعد از آزادی و بیرون آمدن از زندان بتوانند آن کار و حرفه را ادامه دهند تا با این کار دیگر به دنبال کار خلاف نروند.
نتیجه‌گیری
در جامعه امروزی، گاهی بعضی از افراد دانسته یا ندانسته مرتکب خطا و اشتباه می‌شوند. متهمان زیادی وجود دارند که به هر دلیلی درگیر حبس و زندان هستند. حال اگر دولت و قوه قضائیه به این افراد فرصت دوباره‌ای بدهند و با آن‌ها به گونه‌ای رفتار کنند که تا حد امکان سبب تبدیل حبس آن‌ها به مجازات شود، کار بزرگی هم برای فرد مجرم هم برای خانواده وی انجام داده اند که سبب می‌شود فرد مجرم از انجام کاری که کرده پشیمان شود و دیگر آن کار را انجام ندهد. در صورتی که قاضی ناچار به زندانی کردن مجرم باشد سعی شود با برنامه‌ریزی مناسب محیط زندان به محیط پاکی تبدیل شود، نه محیطی که فرد متهم را نسبت به ارتکاب جرم در آینده جدی‌تر کند. نکات بیشتری راجع به حبس تعزیری وجود دارد که در مطلب “حبس تعزیری چیست و شامل چه جرم‌هایی است؟“ به طور مفصل به آن پرداخته شده و مطالعه آن برای شما خالی از لطف نخواهد بود. همچنین می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را در پایین همین صفحه با ما به اشتراک بگذارید. از اینکه تا پایان همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم.
